Zachte buigzame botten, vierkant hoofd en scoliose: rachitis

Door ontregelde hormonen en verslechterde kalkopname neemt de kwaliteit van de botten af. Het wordt meer buigzaam maar ook breekbaar. De benen krijgen een O-stand, het hoofd ziet er vierkant uit en de ruggengraat heeft een ongewone stand. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door slecht eten en onvoldoende zon. Wat houdt rachitis in en hoe liggen onvoldoende vitaminen met zonnestraling hieraan ten grondslag?

Rachitis

• Tekort vitamine
• Slechte voeding en leefomstandigheden
• Ongunstige balans hormonen
• Overheersende spierspanning
• Scoliose en andere symptomen
• Behandeling rachitis

Tekort vitamine

Voor de ontwikkeling van sterke stevige botten is voldoende vitamine D3 en K2 noodzakelijk. Daarnaast is het essentieel om daarbij voldoende zonlicht te krijgen. De combinatie stimuleert de aanmaak van botcellen waarnaast ook de afbraak relatief beperkt is. Oftewel botten blijven goed stevig. Zeker bij osteoporose patiënten wordt aanbevolen om naast beweging voldoende vitaminen in te nemen. Hoe kan een chronisch tekort leiden tot buigzame botten en wat houdt rachitis - ook wel de Engelse ziekte genoemd - in?

Slechte voeding en leefomstandigheden

Armoede, altijd dezelfde voeding binnen krijgen en slechte leefomstandigheden vormen aanleiding om de aandoening te krijgen. Gedurende het opgroeien heeft het kind voldoende mineralen en vitaminen nodig zodat het lichaam optimaal tot ontwikkeling kan komen. Zeker tijdens de industriële revolutie vanaf 1750 in Engeland en een eeuw later in Europa waren de condities zeer slecht. Kinderarbeid en leven in erbarmelijke omstandigheden zorgden ervoor dat de gezondheid van veel mensen werd aangetast. Ook nu wordt deze aandoening nog aangetroffen in ontwikkelings- en/of arme landen. In ons land komt het praktisch gezien niet meer voor juist omdat aan alle producten voldoende vitaminen zijn toegevoegd. Bovendien leven kinderen in onze maatschappij op een veel gezonder niveau.

Ongunstige balans hormonen

Aan de vorming van botten liggen hormonen ten grondslag. Het gaat daarbij om het parathormoon waarmee bot wordt afgebroken en calcitonine voor botaanmaak. Deze stoffen sturen respectievelijk osteoclasten (afbraak) en osteoblasten (aanmaak) aan zodat de botten gezond en sterk blijven. Indien er aanhoudend een tekort aan vitaminen met zonnestraling van toepassing is dan neemt het aandeel parathormoon en de activiteit van osteoclasten toe. Bovendien neemt de opnamecapaciteit van calcium uit voeding af waardoor de aandoening verslechtert. De botten worden minder sterk waarbij het meer buigzaam wordt en door toenemende broosheid kan het ook sneller breken.

Overheersende spierspanning

Voor een sterke motoriek en beweging moeten de botten samenwerken met de spieren. Doordat de botten relatief zwak zijn heeft het meer buigzaamheid. Doordat de spieren relatief te sterk zijn worden de beenderen als het ware in een ongewone vorm getrokken. Dit zorgt er onder andere voor dat de persoon O benen heeft. Daarnaast kunnen andere botten ook vervormen. Denk aan het hoofd waardoor het vierkant of rechthoekig eruitziet.

Scoliose en andere symptomen

Doordat fontanellen minder snel verharden heeft het hoofd de mogelijkheid om ongewoon te vervormen. Het zorgt ervoor dat het hoofd relatief groot en rechthoekig is. Door spierspanning trekken de botten krom. Denk aan een uitstekende borst, waarnaast de ruggengraat een ongewone zijdelingse S-vorm heeft. Dit wordt ook wel scoliose genoemd en gaat soms gepaard met sacralisatie oftewel lendewervelvergroeiing. Bovendien hebben de benen een ongewone stand. Aanvullend kan het leiden tot gebitsproblemen. Denk aan jeugdige kaasmolaren en een verzwakte kaak.

Behandeling rachitis

Indien men kromstaande botten heeft dan zal het veelal een blijvende aandoening zijn. Door voldoende kalk, vitamine D3, K2 en zonlicht te krijgen kan de botaanmaak worden bevorderd. Ook aanvullende medicatie tegen botontkalking kan noodzakelijk zijn. De botten kunnen iets verharden maar de stand zal hetzelfde blijven. Omdat het meestal gaat om personen met weinig geld zal de juiste behandeling veelal achterwege blijven. Heeft men wel de beschikking over financiële middelen dan kan een operatie bijvoorbeeld scoliose corrigeren.

Lees verder

• Osteogenesis Imperfecta: broze botten en blauw, grijs oogwit
• Craniosynostose, schedelnaad verharding: ongewone vorm hoofd
• Waterhoofd: groot hoofd, motorieke en groeiproblemen kind
• Sotos syndroom: groot peervormig hoofd en snelle groei kind