Blaaspijnsyndroom, oorzaak en behandeling

Het blaaspijnsyndroom, ook wel pijnlijke blaas syndroom of interstitiële cystitis komt het vaakst voor bij vrouwen. Een zwangerschap of een blaasoperatie zijn meespelende factoren. Mannen hebben er minder vaak last van. Deze aandoening komt niet vaak voor maar zorgt wel voor veel ongemak en een verhindering van het sociale leven. De patiënt moet vaak plassen en heeft pijn bij zowel het plassen als bij het ophouden van de plas. Soms zit er bloed bij de urine. Een dieet kan in sommige gevallen werken. Er zijn ook andere behandelmethoden.

Urineblaas en klachten

De urineblaas verzamelt de urine vanuit de nieren en zorgt voor de afvoer uit het lichaam. De nieren halen afvalstoffen uit het bloed. Vanuit zeeflichaampjes wordt water met opgeloste stoffen geperst. De bloedcellen en de grote eiwitten worden niet eruit gefilterd en blijven in het bloed achter. Er wordt op deze manier ruim 170 liter voorurine geproduceerd door de nieren. Voorurine bevat naast afvalstoffen ook nog belangrijke stoffen die het lichaam nodig heeft. In de nierbuisjes worden de belangrijke stoffen en een groot gedeelte van het water teruggewonnen. Het resterende gedeelte wordt in de urineblaas verzameld. Gemiddeld loost de mens 1 tot 1.5 liter urine per dag.

De meest voorkomende klacht bij de urineblaas is een blaasontsteking. Dit komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Ook blaasstenen komen veel voor: dit zijn veelal losgekomen nierstenen. Blaaskanker ontstaat wanneer cellen zich ongeremd gaan delen in de blaas. Jaarlijks krijgen ruim 5.200 mensen in Nederland de diagnose blaaskanker. Een zeldzame klacht aan de urine blaas is het blaaspijnsyndroom.

Oorzaak

Het blaaspijnsyndroom noemen we ook wel interstitiële cystitis, afgekort IC. Het komt niet veel voor en wordt het meest gezien bij vrouwen. Ruim 90 procent van alle patiënten is dan ook vrouw. Mannen krijgen er veel minder vaak mee te maken. De oorzaak is nog onduidelijk, maar bekend is wel dat vrouwen na een zwangerschap er vaker last van hebben. Of dit aan de zwangerschap ligt of toeval is, blijft ook nu onbekend. Ook na een blaasoperatie treedt er wel eens het blaaspijnsyndroom op.

Een bacterie of virus is niet de oorzaak voor het blaaspijnsyndroom. Deze wordt dan ook nooit aangetroffen bij nader onderzoek. Wanneer deze wel wordt gevonden dan gaat het eerder om een infectie zoals een blaasontsteking. Een vaak terugkerende blaasontsteking kan wel de oorzaak zijn van het blaaspijnsyndroom, maar ook dit is niet met zekerheid te zeggen. Het is dan ook gissen naar de precieze oorzaak. Bovenstaande factoren kunnen wel een rol spelen in het ontstaan ervan.

Mogelijk gaat het bij het blaaspijnsyndroom om een auto-immuun ontsteking, waarbij het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert.

Wat is het blaaspijnsyndroom?

Bij het blaaspijnsyndroom (pijnlijke blaas syndroom) is de blaaswand chronisch geïrriteerd en ontstoken. Hierdoor rekt de blaaswand minder makkelijk op. Dit heeft verschillende klachten als gevolg. De sluitspieren zijn vaak onderhevig aan een verhoogde spanning. Dit zal ook blijken bij onderzoek.

Symptomen en klachten

Bij het blaaspijnsyndroom treden symptomen als pijn het vaakst op. Zowel het ophouden als de plas als het plassen zelf wordt als pijnlijk ervaren. De urine ziet er in de meeste gevallen normaal uit, soms zit er wat bloed bij. Vaak moet de patiënt gedurende de dag meerdere malen en kleine beetje plassen, lijkende op een blaasontsteking. Het gevoel van een volle blaas is vaak aanwezig. Pijn in de onderbuik komt vaak voor. Daarnaast kunnen er nog andere klachten ontstaan zoals spierpijn, gewrichtspijn, hoofdpijn en last van de ogen. Ook vermoeidheid kan ontstaan. Deze klachten treden niet bij iedereen op en vaak pas na een langere periode van eerder genoemde klachten.

Onderzoek

In de meeste gevallen wordt er aan een blaasontsteking gedacht. Onderzoek wijst echter uit dat er geen virus of bacterie aanwezig is. Bij vrouwen wordt meestal bekeken of de vagina of de urinebuis niet voor de klachten verantwoordelijk zijn. Soms wordt er een kleine hoeveelheid bloed in de urine aangetroffen. Soms wordt een kijkonderzoek van de blaas (cystoscopie) uitgevoerd. Onder narcose kan de blaas ook geheel gevuld worden. Wat dan opvalt is dat de blaaswand kleine bloedinkjes vertoont. De rekbaarheid van de blaaswand is beduidend afgenomen. Wanneer er wat weefsel wordt weggenomen en onderzocht wordt onder de microscoop, zal blijken dat er sprake is van een chronische en intense ontsteking van het bindweefsel.

Behandeling

Voor veel patiënten zijn de klachten van pijn en vaak moeten plassen (aandrang voelen) het meest vervelend. Het sociale leven kan hierdoor erg gehinderd worden. Bij de meeste patiënten duurt het vrij lang voor de diagnose blaaspijnsyndroom is gesteld. Sommige patiënten hebben baat bij een dieet. Hierbij worden zure voedingsmiddelen en dranken als alcohol en frisdranken (koolzuur) vermeden. Ook koffie en thee (cafeïne) kan de klachten verergeren waardoor deze weggelaten moeten worden. Niet bij iedere patiënt werkt dit dieet.

Pijnstillers kunnen gebruikt worden. Het probleem is dat deze langdurig gebruikt moeten worden. Het eigenlijke probleem wordt hier niet mee opgelost. Pijnstillers in combinatie met ontstekingsremmers werken klaarblijkelijk beter om te blaas te helpen ontspannen. Sommige antidepressiva helpen om makkelijker met de pijn om te gaan. De beleving van pijn wordt hiermee anders.

Onder narcose kan de blaas opgerekt worden. Dit zorgt tijdelijk voor klachtenvermindering. De klachten komen na verloop van tijd wel weer terug. In ernstige gevallen wordt de gehele blaas verwijderd en vervangen door een kunstblaas of een stoma. Pijnlijke plekken en ontstane zweren kunnen met behulp van een laser behandeld worden. Dit vermindert de pijnklachten.