Inspanningshoofdpijn: hoofdpijn na sporten of hardlopen

Inspanningshoofdpijn: hoofdpijn na sporten of hardlopen Inspanningshoofdpijn ofwel hoofdpijn na het sporten of hoofdpijn na het hardlopen. Sporten is vaak een goede uitlaatklep om stress kwijt te raken, een manier om gewicht te verliezen of om op gewicht te blijven en om je conditie op peil te houden. Lekker een uurtje trainen in de sportschool, een potje voetbal, een stukje fietsen, een uurtje hardlopen, enz. Daarna kun je er weer tegenaan. Toch zijn er veel mensen die juist hoofdpijn krijgen van het sporten. Vaak ontstaat deze hoofdpijn enige tijd na de inspanning en het lijkt soms op migraine. Dit wordt inspanningshoofdpijn genoemd: hoofdpijn die ontstaat tijdens en/of na (zware) lichamelijke inspanning. Bij sporters zie je het vooral optreden bij hardlopers en bij vrouwen vaker dan bij mannen.De hoofdpijn kan enkele uren aanhouden en is soms pas de volgende dag volledig opgeklaard. Wat is de oorzaak van (knallende) hoofdpijn na het sporten en is er een oplossing voor?

Wat is inspanningshoofdpijn?

Inspanningshoofdpijn komt veel voor bij hardlopers / Bron: Istock.com/logoffInspanningshoofdpijn komt veel voor bij hardlopers / Bron: Istock.com/logoff
Inspanningshoofdpijn komt relatief vaak voor en duidt op een vorm van hoofdpijn die ontstaat tijdens en/of na (zware) lichamelijke inspanning, zoals sport. Vooral hardlopers hebben regelmatig last van hoofdpijn of een druk in het hoofd nadat ze gesport hebben. Het wordt vaker gezien bij vrouwen dan bij mannen.

Twee vormen van inspanningshoofdpijn

Er worden vaak twee vormen van inspanningshoofdpijn onderscheiden:
  • primaire inspanningshoofdpijn; en
  • secundaire inspanningshoofdpijn.

Primaire inspanningshoofdpijn is meestal onschuldig en wordt nièt veroorzaakt door een onderliggende aandoening (in feite is het mechanisme achter deze hoofdpijn niet bekend), en kan vaak worden voorkomen met medicatie. Secundaire inspanningshoofdpijn wordt daarentegen veroorzaakt door een onderliggende, vaak ernstige aandoening.

Oorzaken inspanningshoofdpijn

Primaire inspanningshoofdpijn

Het ontstaansmechanisme van primaire inspanningshoofdpijn is anno 2024 nog niet opgehelderd. Mogelijk dat het veroorzaakt wordt door een hogere druk in de hersenvaten als gevolg van sporten Normaal gesproken wordt deze drukverhogingen in de hersenvaten opgevangen door het beschermende mechanisme van de hersenen, maar bij sommige mensen werkt dit mechanisme minder goed. Uit onderzoek met patiënten met migraine is dit gebleken. Men vermoedt dat het falen van dit mechanisme ook voor inspanningshoofdpijn zorgt.

Uitlokkende factoren

Toch zijn er wel enkele verstorende factoren aan te wijzen die (primaire) inspanningshoofdpijn kunnen uitlokken. De belangrijkste zijn:
  • te weinig drinken (dehydratie/uitdroging);
  • te weinig eten (met name koolhydraten, dé basis van de sportvoeding);
  • warm weer, hoge temperaturen, hoge luchtvochtigheid;
  • sporten of fysieke inspanning op grote hoogte (zuurstofgebrek, hypoxia);
  • een verkeerde afstelling van de fiets waardoor er overbelasting van de nekspieren ontstaat;
  • scheefstand van het bekken, waardoor nekwervels vast gaan zitten;
  • een verkeerde ademhalingstechniek (hyperventilatie).

Secundaire inspanningshoofdpijn

Secundaire inspanningshoofdpijn kan onder meer worden veroorzaakt door één van de volgende onderliggend aandoeningen:
  • een subarachnoïdale bloeding (SAB), e en bloeding rond of in de hersenen onder het spinnenwebvlies;
  • afwijkingen in de hersenvaten;
  • hersentumor;
    Bijholteontsteking / Bron: Istock.com/KatarzynaBialasiewiczBijholteontsteking / Bron: Istock.com/KatarzynaBialasiewicz
  • hartafwijking;
  • sinusitis (bijholteontsteking).

Inspanningshoofdpijn symptomen

Symptomen van primaire inspanningshoofdpijn zijn:
  • het ontstaan van hoofdpijn tijdens of enkele uren na het sporten;
  • de hoofdpijn verdwijnt meestal binnen 24 uur (het varieert in duur van 5 minuten tot 24 uur);
  • de hoofdpijn beperkt zich niet tot één zijde van het hoofd;
  • de hoofdpijn is bonzend van aard;
  • soms kunnen hoofdpijnklachten overgaan in migraine waarbij ook vlekken voor de ogen, misselijkheid en zelfs braken kan optreden.

Wat kun je doen aan primaire inspanningshoofdpijn?

Deze vorm van hoofdpijn is door de volgende maatregelen te voorkomen en/of te behandelen:
  • Voldoende drinken tijdens (en na) de inspanning.
  • Tijdens langduriger inspanning moet je niet alleen water maar ook isotone dorstlessers drinken.
  • Zorg voor voldoende inname van koolhydraten.
  • Doe een goede warming-up en een goede cooling-down.
  • Sommige sporters hebben minder last bij een sport als wielrennen dan bij een sport met veel schokbelasting zoals hardlopen. Veranderen van sport kan derhalve een oplossing zijn.
  • Als de klachten voortkomen uit de nek, kan fysiotherapie en/of manuele therapie uitkomst bieden, evenals houdingsaanpassing waarbij vooral gelet moet worden op de houding tijdens het sporten.
  • Wielrenners kunnen baat hebben bij verhoging van het fietsstuur, waardoor de nek wordt ontlast doordat je deze minder hoeft te strekken.
  • Check of je ontspannen genoeg loopt en je je schouders niet te veel gespannen houdt. Probeer heel ontspannen te lopen en doe eventueel wat schouderoefeningen.
  • Vermijd zware lichamelijke inspanning of sporten bij warm (met een hoge luchtvochtigheid).
  • Inname van Indocid (een ontstekingsremmende pijnstiller) 1 à 2 uur voor het hardlopen kan de hoofdpijn voorkomen.

Huisarts raadplegen

Mocht de hoofdpijn langer dan 24 uur aanhouden, dan is het raadzaam om je huisarts te consulteren. Doe dit ook wanneer je vermoedt dat er sprake is van een onderliggende aandoening.

CT-scan / Bron: Anekoho/Shutterstock.comCT-scan / Bron: Anekoho/Shutterstock.com

Onderzoek en diagnose

Bij klachten van inspanningshoofdpijn moet je niet zelf aannemen dat je lijdt aan inspanningshoofdpijn. Enkel een arts is in staat om alle medische oorzaken van dit type hoofdpijn uit te sluiten, zoals een vaataandoening en een subarachnoïdale bloeding (bloeding tussen de hersenvliezen). De arts zal zo nodig beeldvormingsonderzoek aanbevelen, vooral als:
  • je hoofdpijn langer duurt dan een paar uur
  • je hoofdpijn plotseling opkomt, als een donderslag
  • je ouder bent dan 40 jaar
  • je hebt andere symptomen, zoals misselijkheid, braken of stoornissen met het zien (zoals wazig zien)

In deze gevallen kunnen verschillende soorten beeldvormende onderzoeken ingezet worden (zoals CT-scan of MRI-scan) om te controleren of je de onschadelijke variant van inspanningshoofdpijn hebt, in plaats van het type dat wordt veroorzaakt door een vaatafwijking of andere onderliggende aandoening. Soms is een lumbale punctie (ruggenprik) nodig, vooral als de hoofdpijn abrupt begon en het hersenbeeld normaal lijkt.

Medicijnen bij inspanningshoofdpijn / Bron: Stevepb, PixabayMedicijnen bij inspanningshoofdpijn / Bron: Stevepb, Pixabay

Behandeling van hoofdpijn na sporten of hardlopen

Als er niet sprake is van secundaire inspanningshoofdpijn, kan de arts medicijnen aanraden om hoofdpijn te voorkomen. Vaak wordt indomethacine, een ontstekingsremmend medicijn, voorgeschreven. Propranolo, een bloeddrukmedicijn, wordt ook gebruikt om inspanningshoofdpijn te voorkomen. Andere medicijnen, waaronder naproxen, fenelzine en ergonovine, zijn bij sommige mensen werkzaam gebleken. Als je weet wanneer je last zult krijgen van inspanningshoofdpijn en dus voorspelbaar is, kun je misschien een twee uren voor de activiteit een medicijn innemen, zoals een tenniswedstrijd, een rondje hardlopen of een wandeling op grote hoogte. Als je inspanningshoofdpijnen frequent optreedt of onvoorspelbaar zijn, zul je mogelijk elke dag het preventieve geneesmiddel moeten nemen.

Preventie

Inspanningshoofdpijn komt vaker voor wanneer het weer warm en vochtig is, of als je op grote hoogten traint. Als je vooral in deze omstandigheden hoofdpijn krijgt, is het verstandig om deze om deze te mijden. Sommige mensen ervaren alleen inspanningshoofdpijn tijdens de uitvoering van bepaalde activiteiten. Zij kunnen hoofdpijn kunnen voorkomen door deze activiteiten te vermijden. Een warming-up voordat je gaat sporten kan ook helpen bij het voorkomen van inspanningshoofdpijn.

Prognose

Bij veel mensen met primaire inspanningshoofdpijn keren de hoofdpijnaanvallen tijdens of na een inspanning terug gedurende een aantal weken tot maanden om uiteindelijk te verdwijnen binnen drie tot zes maanden. In zeldzamere gevallen blijft deze hoofdpijn voortbestaan en soms verdwijnt het nooit. Primaire inspanningshoofdpijn is op zich niet gevaarlijk, maar het is belangrijk om de hoofdpijn goed te laten diagnosticeren door de arts zodat secundaire inspanningshoofdpijn wordt uitgesloten.

Sporten en magnesium

Wie dagelijks zwaar lichamelijk werk verricht of vaak intensief sport, verbruikt veel magnesium. Een tekort aan magnesium kan leiden tot allerlei klachten waaronder hoofdpijn.

Lees verder

© 2014 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Inspanningshoofdpijn: Hoofdpijn tijdens of na bewegingInspanningshoofdpijn: Hoofdpijn tijdens of na bewegingInspanningshoofdpijn is een zeldzame vorm van hoofdpijn die optreedt tijdens of na zware fysieke inspanning. Deze primai…
Wat kun je doen tegen hoofdpijn?Wat kun je doen tegen hoofdpijn?Iedereen heeft wel eens hoofdpijn. Dit kan erg vervelend zijn. Het kan zijn dat je hoofdpijn hebt omdat je ziek wordt/be…
Wat is hoofdpijn?Wat is hoofdpijn?Iedereen weet wel wat hoofdpijn is. Sommige hebben het vaak en in een hele heftige vorm, zoals migraine of clusterhoofdp…
Wat is cervicogene hoofdpijn?Wat is cervicogene hoofdpijn?Hoofdpijn is wereldwijd een zeer veel voorkomende klacht. Het is een zeer belangrijk probleem wat bestreden moet worden,…

Zellweger syndroom: lage spierspanning, trage ontwikkelingZellweger syndroom: lage spierspanning, trage ontwikkelingZellweger syndroom is een stofwisselingsziekte die erfelijk is. Het is een ernstige aandoening die onder andere leidt to…
Gezond werken achter de computerGezond werken achter de computerDe hele dag achter de computer, ook met een goede werkhouding, is uiteindelijk niet goed. Toch kruipen we druk druk druk…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/DeanDrobot
  • http://neurologie-denhaag.nl/fileadmin/user_upload/Documenten/PDF/Hille_Koppen.pdf
  • http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/3257245/2012/05/18/Migraine-is-niet-te-genezen-leer-er-mee-leven.dhtml
  • http://www.triathlonbond.nl/Portals/0/Downloads/Medisch/022010Inspanningshoofdpijn.pdf
  • http://www.fysiototaal.nu/192/hoofdpijn-en-sport.html
  • http://www.gezondheidsnet.nl/hoofdpijn-en-migraine/hoofdpijn-na-het-hardlopen
  • http://www.hetloopcentrum.nl/archief/column-hardlopen-en-gezondheid/inspanningshoofdpijn-bij-hardlopen/
  • http://www.sportzorg.nl/_asset/_public/moving_people_hoofdpijn_na_sporten.pdf
  • http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/exercise-headaches/basics/definition/con-20025221
  • Mayo Clinic. Exercise headaches: Diagnosis & treatment. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/exercise-headaches/diagnosis-treatment/drc-20372280 (ingezien op 10-9-2018)
  • Mayo Clinic. Exercise headaches: Symptoms & causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/exercise-headaches/symptoms-causes/syc-20372276 (ingezien op 10-9-2018)
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/logoff
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/KatarzynaBialasiewicz
  • Afbeelding bron 3: Anekoho/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 4: Stevepb, Pixabay
Reacties

Ilse V., 06-09-2018
Ik moest gisteren 800 meter hardlopen/ joggen en deed dit in ongeveer 3 en een halve minuut. Maar halverwege kreeg ik een beetje hoofdpijn aan de linkerkant van mijn hoofd rondom mijn oor. Het werd steeds erger tot op het punt dat ik niet eens meer kon lopen en dit heeft nog wel een uur vastgehouden. Ook kreeg ik koorts en was ik heel misselijk. Vandaag was ik in de avond ook gaan zwemmen en na 10 minuten intensief zwemmen kreeg ik weer precies hetzelfde. Ik heb dit nog nooit eerder gehad en fiets elke dag 1,5 uur en daardoor is het ook nooit gebeurd. Wat zou ik moeten doen? Reactie infoteur, 19-09-2018
Het is belangrijk om uw klachten te laten beoordelen door de huisarts. Uw huisarts kan een diagnose stellen of u zo nodig verwijzen naar een specialist.

Ton Krijnen, 04-01-2016
Ik heb hoofdpijnklachten bij iedere inspanning, dus bij intensief bezig zijn zoals praten, een avondje uit en schoonmaken van het huis, vaak gepaard gaande met misselijkheid. Na hardlopen heb ik vaak een dag tot 2 dagen later nog last.
Graag uw reactie. Ik ben 65 jaar. Reactie infoteur, 11-01-2016
Mogelijk is er sprake van inspanningshoofdpijn. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts. Uw huisarts kan een diagnose stellen of u zo nodig verwijzen naar een specialist.

Tt, 18-05-2015
Moet je ermee naar de dokter gaan? Ik ben 16 en heb enorm pijn als ik nog maar 20 pushups doe. Normaal deed ik er veel meer zonder moeite… Reactie infoteur, 19-05-2015
Je kunt je hoofdpijnklacht inderdaad het beste bespreken met je huisarts. Hij zal je wat vragen stellen over je klachten en je daarna lichamelijk onderzoeken. Mocht het bijvoorbeeld gaan om inspanningshoofdpijn, dan zal de huisarts met je bespreken wat je het beste kunt doen.

Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 13-02-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 15
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.