Cafeïne en hartkloppingen

Cafeïne is een stof die we vooral in koffie vinden, maar ook in thee, chocolade, energiedrankjes en pijnstillers voorkomt. Dagelijks krijgen we, vaak onbewust, veel cafeïne binnen. Alleen al in een kop koffie zit 85 mg cafeïne. Bij dagelijkse doseringen van 600 mg of meer kunnen er diverse klachten als hoofdpijn, trillen en hartkloppingen ontstaan. Vooral de hartkloppingen zijn erg vervelend: het lijkt alsof het hart een slag overslaat. In beginsel is dit een onschuldig verschijnsel maar kan op de lange duur wel voor andere klachten zorgen.

Wat is cafeïne?

Cafeïne wordt ook wel cafeïne of coffeïne genoemd. Het is een stof die voornamelijk in koffiebonen voorkomt. Ook wordt de stof in theebladeren aangetroffen. In dit geval spreken we van theïne. Daarnaast vinden we cafeïne in de colanoot (kolanoot). Van deze laatste werd en/of wordt gebruik gemaakt bij het vervaardigen van cola (drank).

Het werkt stimulerend

In kleine hoeveelheden werkt cafeïne stimulerend. Zo bevordert het de bloedsomloop, met name naar de hersenen toe. Hierdoor wordt de concentratie verbeterd. Veel mensen gebruiken cafeïne dan ook om 's morgens op gang te komen, maar ook tijdens werkuren om de prestaties te verbeteren. Dankzij cafeïne wordt de behoefte aan slaap minder. Mensen die erg vermoeid zijn kunnen beter presteren na het nuttigen van cafeïne. Het stimulerende effect op het centraal zenuwstelsel is voor de meeste mensen reden genoeg om de dag met koffie te beginnen.

Naar verhouding zit er meer cafeïne in koffie dan in thee. In thee noemen we de cafeïne overigens theïne. In een kop koffie zit gemiddeld 85 mg cafeïne (filterkoffie). In een kop thee bedraagt dit slechts 40 mg.

In pijnstillers

Cafeïne vinden we ook terug in pijnstillers. Vaak is dit in combinatie met paracetamol of acetylsalicylzuur. De cafeïne in de pijnstiller versterkt het effect en werkt opwekkend. Hierdoor wordt pijn minder gevoeld. Over het algemeen bevat een pijnstiller gemiddeld 50 mg cafeïne. Dit komt overeen met een halve kop koffie of een klein kopje thee.

Hartkloppingen door cafeïne

In een aantal gevallen kan cafeïne hartkloppingen veroorzaken. We spreken van hartkloppingen wanneer je het eigen hart voelt kloppen of bonzen. Vaak gaat het dan om een onregelmatige hartslag, het overslaan van het hart of het duidelijk voelen bonzen van het hart. Ook een versnelde hartslag komt voor. Soms voelen we het hart in de keel of hals kloppen. Bij hartkloppingen voel je naast de hartslag ook nog angst of nervositeit. Soms ontstaat er misselijkheid, duizeligheid, zweten en trillen.

Hartkloppingen heeft iedereen wel eens. Het hartritme wordt in het lichaam aangestuurd door hormonen. Soms slaat dit ritme even op hol en spreken we van hartkloppingen. Het hart trekt gedurende één slag te zwak samen. Dit moet het hart corrigeren door bij de volgende slag extra hard samen te trekken. Juist die extra harde samentrekking, die voelen we. Dit is een onschuldig verschijnsel dat vaak geen duidelijke oorzaak heeft en ook geen gevaar vormt. Door diverse oorzaken kan het hartritme regelmatiger verstoord worden. Cafeïne is één van deze veroorzakers.

Bij wie ontstaat het?

Niet iedereen die regelmatig koffie drinkt, krijgt last van hartkloppingen. De een is er nou eenmaal gevoeliger voor dan de ander. De een krijgt het al bij een minimale hoeveelheid cafeïne, de ander pas bij grote hoeveelheden. Daarnaast zijn er mensen die liters koffie drinken en nooit last krijgen van hartkloppingen. Gemiddeld geldt dat de kans op hartkloppingen vergroot worden wanneer een volwassen persoon meer dan 600 mg cafeïne per dag naar binnen krijgt. Dit komt overeen met (ongeveer):

• 6 koppen koffie per dag
• óf 15 koppen thee per dag
• óf 33 glazen cola per dag
• óf 20 repen chocolade per dag
• óf een combinatie van bovenstaande

Cafeïne heeft een halveringstijd van 5 uur. Dit houdt in dat iedere vijf uur de hoeveelheid cafeïne in het lichaam gehalveerd wordt. Het lichaam is dus lang bezig met het afbreken van deze stof. Wie een kop koffie met 85 mg cafeïne drinkt, zal pas na meer dan een dag van de cafeïne af zijn:

• Om tien uur 's morgens een kop koffie: 85 mg cafeïne in het lichaam
• Om drie uur 's middags: 42.5 mg cafeïne in het lichaam
• Om acht uur 's avonds: 21 mg cafeïne aanwezig
• Om één uur 's nachts: 10,5 mg cafeïne aanwezig
• Om zes uur 's morgens: 5 mg cafeïne
• Om elf uur 's morgens: 2,5 mg cafeïne
• Om vier uur 's middags: alles is afgebroken

De meeste mensen krijgen dagelijks cafeïne binnen middels cola, koffie, thee, chocolade, energiedrank, pijnstillers etc. Om die reden kan er continue een hoeveelheid cafeïne in het lichaam aanwezig zijn. Hier kan het hart op gaan reageren, vooral bij grote hoeveelheden cafeïne.

Hartkloppingen, wat te doen?

Hartkloppingen zijn vooral vervelend. Voor de meeste mensen zijn ze ongevaarlijk. Wie echter hartklachten heeft kan beter uitkijken met het nuttige van cafeïne. In deze gevallen zijn de hartkloppingen wél risicovol. Langdurig rondlopen met hartkloppingen vergroot bovendien het risico op een herseninfarct of een hartinfarct. Bij het overslaan van het hart stroomt het hart namelijk tijdelijk minder goed. Hierdoor kunnen er bloedpropjes ontstaan, die in een later stadium voor afsluiting van een van de slagaders kunnen zorgen.

Hartkloppingen zijn vooral duidelijk voelbaar wanneer we bukken of op de zij liggen. Heb je vaker last van hartkloppingen, stop dan gedurende minstens drie dagen met het gebruik van cafeïne. Bekijk of de hartkloppingen minder worden. Is dit het geval, dan is cafeïne waarschijnlijk de oorzaak. Blijven de hartkloppingen aanhouden of verergeren ze, neem dan contact op met de huisarts. Deze zal eventueel doorverwijzen naar een cardioloog.