Mentalisation Based Treatment

MBT therapie is de afkorting van "Mentalization-Based Treatment". Het is een therapie speciaal voor mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis. Zij gaan van het principe uit dat borderline een stoornis in de hechting is en het mentaliseringsvermogen. Een samenvatting van de therapie en mogelijkheden.

Geschiedenis

De Engelse Anthony Batenman is de man die deze therapie heeft ontwikkeld samen met Peter Fonagy. Het is een van de weinige goed doorzochte therapievormen voor mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis.

Voor wie is deze behandeling precies bedoeld?

Deze behandeling is van origine voor volwassenen. Tegenwoordig wordt het ook vaak toegepast in gezinnen of bij jonge kinderen. Ook bestaan er varianten van die dan bijvoorbeeld weer toegespitst zijn op een andere stoornis.

Korte uitleg Borderline persoonlijkheidsstoornis

1 tot 1.7% van de mensen uit de algemene bevolking heeft een BPS. Deze stoornis komt evenveel voor bij mannen als vrouwen. Onderling kan deze stoornis ook van elkaar verschillen. Er is een grote verscheidenheid aan symptomen, toch zijn er ook veel overeenkomsten.

Symptomen

Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis voelen zich vaak niet in balans, en dus instabiel. Zij voelen zich snel afgewezen en zijn bang om mensen kwijt te raken. Ook de emotionele reactie als dat dreigt te gebeuren, kunnen anderen op afstand houden.
Ze hebben last van wantrouwen naar andere mensen toe en laten zich nooit echt helemaal kennen, zo is het lastig om vriendschappen en relaties te houden.
Weinig grip op emoties, is ook een punt, de kleinste aanleiding kan erg hard binnen komen en daardoor kunnen ze erg boos worden. Zo boos dat ze zin hebben om met dingen te gooien, terwijl anderen vinden dat ze overdrijven of te gevoelig reageren snappen zij zelf ook niet waarom ze zo emotioneel reageren.
Deze gevoeligheid zorgt ook voor impulsieve reacties, waardoor mensen zichzelf misschien wat aan doen. Liever die pijn dan de pijn van binnen voelen.
Mensen met een BPS weten soms niet meer wie ze nu eigenlijk zijn en wat ze nou eigenlijk voelen en dit kost enorm veel stress.
Mensen met een BPS hebben vaak last van emotionele instabiliteit, impulsief gedrag, problemen in relaties en het negatieve zelfbeeld.
Mensen met een BPS hebben vaak stress gerelateerd lichamelijke klachten en angststoornissen. Ongeveer eenderde heeft ook meerdere persoonlijkheidsstoornissen.

Ontwikkeling van de stoornis

Hoe een borderline persoonlijkheidsstoornis zich ontwikkelt, is per persoon verschillend. Hoe het ontstaat is afhankelijk van een mix van factoren. Mensen met een BPS zijn over het algemeen erg gevoelig van nature, hoe het zich uit is voor iedereen weer anders. Mensen met een BPS zijn emotioneel kwetsbaar en kunnen heel heftig reageren op emotionele zaken (begrafenis bijvoorbeeld). Het duurt erg lang voordat ze weer tot rust gekomen zijn. Je weet soms niet meer wie je nu eigenlijk bent en wat je voelt.

Mentaliserend vermogen

Mentaliseren houdt in dat mensen het doen en laten van anderen en zichzelf waarnemen en snappen in termen van bedoelingen, verlangens, gedachten en gevoelens. Vaak hebben mensen met een een borderline persoonlijkheidsstoornis hier problemen mee. Als mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) spanning ondervinden, neemt het vermogen tot nadenken af. Dit gebeurt bijvoorbeeld in contact met anderen, waarbij de relatie hechter wordt. Als dit gebeurt, komen er veel emoties op ze af en voelen zij zich bijvoorbeeld snel afgewezen of denken ze te weten wat anderen denken.

Een voorbeeld is dat iemand bijvoorbeeld boos kijkt naar iemand met BPS, zij kunnen dit meteen op zichzelf betrekken. Ze kunnen zich niet voorstellen dat diegene misschien boos is omdat hij net ruzie heeft gehad met iemand anders. Ze reageren dus meteen op wat zij zien, dat is de werkelijkheid voor hen. Het kan ook zo zijn dat ze andere relaties mijden waardoor zij zich eenzaam gaan voelen. MBT is gericht op het versterken van het mentaliserend vermogen.

Door te mentaliseren nemen mensen met een BPS meer afstand van het gevoel van dat moment en kunnen ze beter met stress situaties omgaan.

Hoe ziet een behandeling er uit?

• Het kan natuurlijk per organisatie verschillen, maar vaak heb je wel een lijn in de behandeling zitten.
• Doorgaans zie je dat het een combinatie is van individuele en groepstherapie.
• Vaak wordt ook medicatie toegepast in combinatie met deze therapie.
• De therapeuten zijn actief en nemen een ‘niet-wetende’ houding aan, om het mentaliseren bij de patiënt te bevorderen.
• Na ongeveer achttien maanden kan de behandeling worden afgerond.

Meer lezen?

Publicaties van boeken over MBT (uit: www.mbtnederland.nl)

• Bales, D. (2008). Mentalization-based therapy voor patiënten met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis - recente ontwikkelingen. Tijdschrift voor psychiatrie, suppl.1. 10
• Bales, D., Beek, N. van, Smits, M., Willemsen, S., Busschbach, J.J.V., Verheul, R. & Andrea, H. (in press). Treatment outcome of 18-month, day hospital Mentalization-Based Treatment (MBT) in patients with severe borderline personality disorder in the Netherlands. Journal of Personality Disorders.
• Hesselink, A., Bales, D., De borderline persoonlijkheidsstoornis, Impulsief, angstig en instabiel. In: Muste, E., Cornelissen, K.,
• Nijssens, L, Luyten, P. & Bales, D. (in press). Mentalization Based Treatment for Parents (MBT-P) with Borderline Personality Disorder and their Infants. In: Midgley, N. & Vrouva, I. (eds.) Keeping Children in Mind: Mentalization-based Interventions with Children, Young People and their Families.

Lees verder

• Hersenen en het vermogen tot verandering
• Een proces van verandering: wat kan je tegenhouden?