Kinderobesitas, de emotionele gevolgen van gepest worden

Veel volwassenen lijden aan zwaarlijvigheid of zelfs obesitas. Zo zijn ze niet altijd geweest maar ze zijn, in de loop van hun leven, steeds zwaarder geworden. Verkeerde voeding, te veel eten en te weinig bewegen hebben veelal hiertoe geleid. Ze zijn hun leven vaak met een "normaal" gewicht begonnen en ze zijn hun jeugd meestal ook zo doorgekomen. Ze weten ondertussen wie ze zijn en op oudere leeftijd maakt het ook niet zo veel indruk meer wat anderen over je denken. Maar hoe zit het met een nieuwe generatie van jongeren die al op jonge leeftijd lijden aan zwaarlijvigheid? Hoe moeten zij omgaan met alle pesterijen over hun gewicht? Welke emotionele schade, die zij vaak hun hele verdere leven meedragen, ondervinden zij door hun overgewicht?

Inhoud

• Schelden doet geen pijn?
• De vooroordelen over overgewicht
• Pestkoppen
• De psychische gevolgen van pesten
• Wat kan men tegen pesten doen?
• Van slachtoffer tot pestkop

Schelden doet geen pijn?

Het Engelse spreekwoord "sticks and stones may break my bones, but names will never never hurt me" is te vertalen naar het Nederlandse spreekwoord: "schelden doet geen pijn". Hoewel veel spreekwoorden een kern van waarheid bevatten gaat dat in dit geval vaak niet op. Langdurige pesterijen kunnen lijden tot levenslange emotionele schade, vooral bij kinderen. Jongeren zijn nog in de ontwikkelingsfase van hun leven en ze moeten nog ontdekken wie ze zijn, wat ze kunnen, hoe zij zichzelf zien en welke plaats zij in de maatschappij innemen. Kinderen met obesitas staan vaak letterlijk aan de zijlijn van het leven. Kinderen met obesitas kunnen vaak, door hun overgewicht en alle fysieke klachten die daar mee gepaard gaan, niet meekomen met leeftijdsgenoten in de speeltuin of bij het sporten. Erger nog, soms willen ze het niet eens proberen. Hierdoor zijn zij vaak het mikpunt van pesterijen en ze kunnen zo in een isolement geraken.

De vooroordelen over overgewicht

Wanneer kinderen op straat of op school een medeleerling uitschelden/pesten vanwege zijn/haar huidskleur dan zijn er over het algemeen wel bijstanders die de pestkoppen hierover zullen aanspreken en op hun nummer zetten. Evenzo zal dit gebeuren wanneer een gehandicapte mede-leerling het onderwerp van hun pesterijen is. Pesten op grond van huidskleur, geloofsovertuiging en/of een handicap wordt over het algemeen gezien als sociaal onaanvaardbaar. Dit is vaak anders wanneer het gaat om opmerkingen ten opzichte van iemands gewicht. We zien huidskleur en het hebben van een handicap als zijnde: iets waar de persoon in kwestie niets aan kan doen. Maar veelal leggen mensen de schuld voor het hebben van overgewicht bij de persoon in kwestie zelf. Mensen met overgewicht krijgen vaak te maken met vooroordelen zoals: ze zijn lui, dom en verantwoordelijk voor hun eigen situatie. Lui en dom zijn heeft natuurlijk niets met gewicht te maken. Verantwoordelijk voor hun eigen situatie is natuurlijk ook niet zo zwart/wit. Vooral voor kinderen geldt dat de ouders ervoor verantwoordelijk zijn dat hun kinderen goede/gezonde voeding krijgen en voldoende lichaamsbeweging. Van het aantal mensen dat aan overgewicht en obesitas lijdt heeft maar een klein percentage een genetische aandoening waardoor ze veel vet opslaan. Voor het overgrote deel is het een gevolg van een verstoorde verhouding tussen energie-inname en energieverbruik.

Pestkoppen

Omdat dik zijn niet past in het door de media gedicteerde schoonheidsideaal lijkt het erop dat discriminatie van mensen met overgewicht gerechtvaardigd is. Terwijl in Nederland meer dan 40% van de bevolking aan overgewicht lijdt. Pesten gebeurt vaak op de basisschool en vaak door kinderen die stoer willen doen en dat maakt indruk op de klasgenoten. Pestkoppen pesten vooral om aandacht te krijgen. Veelal hebben de pestkoppen niet eens in de gaten dat ze anderen pijn doen met hun acties. Pestgedrag begint meestal rond het 10de jaar en zou moeten verdwijnen rond het 14-15 jaar. Wanneer dit niet het geval is dan handelt de pestkop niet uit stoerdoenerij maar hebben ze vaak zelf gedragsproblemen. Pesten kan bestaan uit het beledigen c.q. pijn doen van anderen zowel fysiek als emotioneel. Maar het kan ook bestaan uit het negeren c.q. uitsluiten van iemand uit een groep.

De psychische gevolgen van pesten

Of het pesten nu gaat over iemand zijn gewicht of een ander uiterlijk kenmerk, het laat altijd emotionele schade achter bij het slachtoffer. Zeker wanneer de pesterijen langdurig doorgaan en het om jongere slachtoffers gaat. Van de emotionele schade die het slachtoffer oploopt kan hij/zij de rest van haar leven last blijven houden. Het gaat daarbij vooral om:

• Lage eigenwaarde.
• Weinig zelfvertrouwen.
• Last van depressiviteit.
• Tekenen van angst.
• Gedachten aan zelfmoord.
• Last van slapeloosheid.
• Problemen met leren.
• Woede aanvallen.

Veelal trekt het slachtoffer zich terug in een isolement. Voor kinderen met obesitas betekent dit vaak dat zij uit school direct naar huis gaan en hun tijd maar verdrijven met televisie kijken of computerspelletjes. Hiernaast zoeken ze veelal troost in de vorm van lekker eten. Hierdoor kan het slachtoffer in een vicieuze cirkel terechtkomen, van weinig bewegen en te veel eten.

Wat kan men tegen pesten doen?

Pestkoppen zoeken voornamelijk een weerloos slachtoffer. Iemand die naar zijn tenen kijkt en afhangende schouders heeft zal eerder het slachtoffer van pesterijen worden dan iemand die met opgeheven hoofd de pestkop in de ogen kijkt en de confrontatie aandurft. Het is altijd het beste voor het zelfvertrouwen van het kind om het kind de problemen zelf op te laten lossen, bijvoorbeeld door: het negeren van hatelijke opmerkingen en diegene te negeren die de opmerkingen maakt. Vaak is het weglopen uit dit soort situaties de beste oplossing waardoor het pesten meestal vanzelf stopt.
Wat kunt u doen wanneer u kind dag in dag uit het slachtoffer is van pesterijen op school:

• Veel scholen hebben tegenwoordig een antipestprotocol en een vertrouwenspersoon die hierop moet toezien. Die vertrouwenspersoon kunt u ten alle tijden benaderen over de pesterijen die uw kind op school ondergaat.
• Wanneer u de leraar of lerares van u zoon/dochter vertrouwt dan kunt u het beste deze om hulp vragen. Veel leerkrachten hebben soms jaren ervaring met dit soort situaties en zij kunnen met hele creatieve oplossingen komen.
• Heeft u twijfels bij de leerkracht (omdat de pesterijen ook onder de les doorgaan) praat dan evengoed met de leerkracht maar wees ook bereid om eventueel naar de directeur van de school te stappen. Uw kind heeft namelijk recht op onderwijs in een beschermde omgeving.
• Laat u kind zelfvertrouwen uitstralen ook al is het alleen maar voor de show.
• Laat u kind weten dat pestkoppen zelf vaak erg slappe personen zijn en door te pesten zichzelf beter voelen. Iemand die tevreden is met zichzelf zal niet snel geneigd zijn om pestgedrag te vertonen.
• Blijf ten alle tijden praten met uw kind en steun hem of haar, ze moeten altijd weten dat ze van hun ouders op aan kunnen.
• Blijf werken aan het gewichtsprobleem. Kinderen met obesitas hoeven niet perse veel af te vallen. Obesitas wordt berekend aan de hand van het BMI (Body mass index) een rekensom van het gewicht gedeeld door twee maal de lengte. Als het gewicht van uw kind hetzelfde blijft en de lengte neemt toe dan zakt het BMI-getal vanzelf. Het is natuurlijk helemaal mooi wanneer uw kind wel dat extra gewicht kwijtraakt.

Van slachtoffer tot pestkop

Het is niet alleen zo dat kinderen met obesitas vaak worden gepest maar ze kunnen hierdoor ook omslaan en zelf de pestkop worden. Dit is ergens ook wel logisch, want hoeveel pesterijen kan een kind verdragen voordat hij/zij iedereen begint te haten en anderen net zo veel pijn wil gaan doen als dat hij/zij zelf voelt. Het slachtoffer wordt dader principe is voor psychologen geen onbekend verschijnsel. Het slachtoffer heeft op een gegeven moment niets meer te verliezen, niets meer om naar uit te kijken en niemand meer waar hij/zij terecht kan. Aan "het slachtoffer wordt dader principe" ligt het: "ik doe hun pijn voordat zij mij pijn doen", mechanisme ten grondslag, het is een natuurlijke reactie geboren uit woede en depressie.

Lees verder

• Kinderobesitas een flink probleem
• Alcoholische dranken en de "bierbuik"