Jeuk (pruritis) tijdens de zwangerschap: PUPPP

Pruritic Urticarial Papules and Plaques of Pregnancy of PUPPP, een vorm van jeuk die tijdens de zwangerschap op kan treden. De huid ziet rood, jeukt erg en dit gaat bijna altijd samen met galbulten (urticaria). Hoeveel zwangeren krijgen er ongeveer last van PUPPP? Waar wordt de jeuk door veroorzaakt en wat zijn de mogelijkheden voor behandeling? Kunnen de klachten bij een volgende zwangerschap weer terugkomen? Heeft PUPPP invloed op het verloop van de zwangerschap? En op de baby?

Inhoud artikel

• Jeuk
• PUPPP
• Bij wie komt PUPPP voor?
• Oorzaak en heeft het invloed op verloop zwangerschap en baby
• Symptomen
• Diagnose
• Behandeling
• Wat kun je zelf doen?
• Prognose

Jeuk

Jeuk wordt ook wel pruritis genoemd. Het is een verschijnsel dat ontstaat als bepaalde zenuwuiteinden vlak onder de huid worden geprikkeld. Jeuk komt voor bij veel huidziekten zoals eczeem, schimmelaandoeningen, lichen ruber planus. Ook bij kinderziekten (met name waterpokken), overmatig zonnebaden, diabetes mellitus, een aandoening van de schildklier. Ook geelzucht gaat vaak samen met jeuk.

PUPPP

PUPPP staat voor Pruritic Urticarial Papules and Plaques of Pregnancy. Het wordt ook wel Polymorphic eruption of pregnancy genoemd. Het gaat om rode bultjes die jeuken of rode plakkaten op de huid van de buik. Het kan ook uitbreiden naar andere delen van het lijf zoals armen, bovenbenen, billen, borsten. De vroege vorm van PUPPP wordt prurigo gravidarum genoemd, dit treedt al op in het tweede trimester van de zwangerschap. Bij prurigo gravidarum gaat het om zwellingen op de huid, die meestal kleurloos zijn en jeuken.

Bij wie komt PUPPP voor?

PUPPP komt voor bij ongeveer 1 op de 250 zwangeren voor. Meestal alleen bij een eerste zwangerschap en niet bij volgende zwangerschappen. PUPPP zie je meer bij meerlingzwangerschappen en bij een snelle toename in gewicht. Het treedt op in het derde trimester en verdwijnt aan het eind van de zwangerschap of een paar dagen na de geboorte van het kind.

Oorzaak en heeft het invloed op verloop zwangerschap en baby

Waardoor PUPPP veroorzaakt wordt is niet duidelijk. Er zijn onderzoekers die het vermoeden hebben dat de huid van de moeder een reactie vertoont op bepaalde eiwitten in de placenta. Ook wordt wel gedacht dat een snelle toename van gewicht van de moeder en het ongeboren kind invloed hebben op het ontstaan van PUPPP: dat het snel uitrekken van de wand van de buik een plaatselijke ontstekingsreactie veroorzaakt. Je ziet PUPPP vaker bij een meerlingenzwangerschap. PUPPP heeft geen invloed op de zwangerschap of op de baby.

Symptomen

Rode, jeukende huiduitslag in de laatste drie maanden van de zwangerschap. Het begint op de buik, vaak bij striae rond de navel (navel blijft vrij), maar kan zich ook uitbreiden naar andere delen van het lichaam: billen, dijen, borsten, armen. Meestal geen uitslag in het gelaat. De huiduitslag lijkt op galbulten, het kan gaan om bultjes van kleine afmeting maar ook om plakkaten. Tijdens de fase van genezing doet het beeld denken aan eczeem.

Diagnose

Om de diagnose te stellen kan een biopt worden genomen van de huid. Ook bloedonderzoek kan worden gedaan. Er moet worden gekeken of er niet iets anders aan de hand is, zoals bijvoorbeeld herpes gestationes. Herpes gestationes kan sterk op PUPPP lijken, maar bij herpes gestationes zie je blaarvorming.

Behandeling

De arts kan medicatie voorschrijven die de jeuk stilt, denk aan een milde hormooncrème of een antihistaminica. Is het heel ernstig dan kan een arts een korte kuur met prednisolon voorschrijven. De keuze qua medicatie is beperkt omdat het wel veilig moet zijn voor een zwangere. Heel soms komt het voor dat PUPPP ertoe leidt dat de zwangere vrouw niet meer kan slapen door de jeuk. Dan kan besloten worden tot ziekenhuisopname om tot rust te komen.

Wat kun je zelf doen?

Probeer niet te krabben, al zal dat heel moeilijk zijn. Door krabben worden de klachten alleen maar heftiger. Mentholgel of mentholpoeder kan de klachten wat afzwakken. Gebruik in bad amandelolie dit kan de klachten wat verlichten. Maar douche of baad ook niet te vaak, dit kan de huid uitdrogen, wat weer kan leiden tot meer jeuk. Wil je de huid wat invetten, gebruik dan geen producten waar parfum aan is toegevoegd. Wat kleding en beddengoed betreft kun je het beste voor katoen kiezen.

Prognose

De afwijkingen van de huid verdwijnen na de geboorte weer. Het kan zijn dat iemand er bij een volgende zwangerschap opnieuw last van krijgt, maar het hoeft niet. Je ziet PUPPP vaker optreden bij meerlingzwangerschappen.

Lees verder

• Jeuk: hoe ontstaat het en wat kun je er tegen doen?