Vermoeidheid en de menstruatiecyclus
Last van vermoeidheid tijdens de ongesteldheid is een van de meest voorkomende menstruatieklachten. De moeheid die veel vrouwen in meer of mindere mate ervaren kan echter ook tijdens andere stadia van de menstruatiecyclus voorkomen. Wat is de rol van een onregelmatige menstruatie op vermoeidheid tijdens ongesteldheid? En maakt het gebruik van anticonceptie iets uit? En ook niet onbelangrijk: welke tips tegen vermoeidheid zijn er?
Normale slaap en vermoeidheid
Vermoeidheid blijkt - niet geheel onverwacht - in sterke mate samen te hangen met een
normale slaap. Maar normale slaap, bestaat dat überhaupt? Er zijn zo veel onderlinge verschillen in slaap tussen mensen dat het lastig is om van normale slaap te spreken. De gemiddelde slaap is echter wel globaal te omschrijven. Zo blijkt dat het kenmerkende verschil tussen slapende en wakkere mensen te vinden is in zogenaamde alfa hersengolven, deze hersengolven zijn niet langer op een EEG waar te nemen wanneer iemand in slaap gevallen is. Daarnaast blijkt de slaap in een aantal fases onder te verdelen.
Een gemiddelde, normale slaap ziet er ongeveer als volgt uit:
- Iemand valt is slaap en komt in de zogenaamde niet-REM slaap terecht
- REM en niet-REM slaap wisselen elkaar om de circa 90 tot 120 minuten af
- Gedurende de eerste een derde van de slaap zijn er vooral langzamere hersengolven op een EEG waar te nemen
- In het laatste gedeelte van de nacht is er vooral sprake van REM-slaap (de slaapfase waarin men droomt)
- De REM-slaap vindt ongeveer 4 tot 6 keer plaats gedurende nacht
- Naarmate de slaaplengte vordert duurt te REM-slaap langer
Gedurende het leven verandert het slaappatroon enigszins. Zo hebben oudere mensen doorgaans minder uren slaap nodig dan jongere mensen en baby's bevinden zich vaker in de zogenaamde REM-slaap dan op welke andere leeftijd dan ook.
De verschillen tussen slaap bij mannen en vrouwen
In hoeverre de slaap an sich tussen mannen en vrouwen verschilt is nog niet heel erg uitgebreid onderzocht. Wel is bekend dat mannen vaker snurken dan vrouwen en vaker last hebben van adempauzes tijdens de slaap (slaapapneu). Volwassen vrouwen geven aan vaker nachtmerries te hebben dan mannen.
Vermoeidheid tijdens de menstruatiecyclus
Last van vermoeidheid tijdens de ongesteldheid is een veelgehoorde klacht van vrouwen. Vermoeidheid kan echter tijdens vrijwel alle fases van de menstruatiecyclus voorkomen. De ene vrouw blijkt echter meer last van moeheid gedurende de menstruatiecyclus te hebben dan de andere vrouw. Er zijn een aantal factoren van invloed op de mate van
moeheid bij vrouwen.
Eisprong
Gedurende de periode na de eisprong (ook wel de luteale fase genoemd die circa 1 tot 2 weken voor de menstruatie begint) ervaren vrouwen over het algemeen dat ze
meer moeite met in slaap vallen hebben en geven ze aan dat de slaapkwaliteit minder is in vergelijking met de folliculaire fase (1 tot 2 weken na de menstruatie).
Onregelmatige menstruatie en vermoeidheid
Vrouwen met een onregelmatigere menstruatiecyclus geven aan meer last te hebben van
slaapproblemen dan vrouwen met een regelmatigere menstruatiecyclus. Zo klagen dat ze minder snel in slaap vallen (inslaapproblemen) maar worden gedurende de nacht ook vaker wakker (doorslaapproblemen). Wetenschappers zijn er echter nog niet uit wat de kip en wat het ei is in dit verhaal. Worden de slaapklachten veroorzaakt door de
onregelmatige menstruatiecyclus? Of werken inslaap- en doorslaapproblemen een onregelmatige menstruatiecyclus in de hand? Studies met dieren wijzen er op dat beiden elkaar beïnvloeden.
Bioritme, melatonine en menstruatiecyclus
Het bioritme, ook wel het circadiane ritme genoemd, blijkt samen te hangen met de menstruatiecyclus. Wanneer het bioritme in de war is (bijvoorbeeld door het werken in nachtdiensten) is de menstruatiecyclus ook vaker in de war. Zo blijkt dat vrouwen die in ploegendiensten werken vaker last te hebben van een onregelmatige menstruatiecyclus. Ook duurt hun menstruatiecyclus doorgaans langer dan bij vrouwen die niet in ploegendienst werken
Het slaapstofje,
melatonine, blijkt relatief goed bestand te zijn tegen de veranderingen die het vrouwelijke lichaam ondergaat gedurende de menstruatiecyclus. Wanneer vrouwen echter last hebben van depressieve klachten blijkt de melatonine-afgifte echter wel verstoord in de periode van circa 1 tot 2 weken voor ze ongesteld moeten worden.
Vermoeidheid en anticonceptie
Opvallend is dat vrouwen die hormonale anticonceptie zoals de
anticonceptiepil gebruiken minder vaak wakker worden tijdens de slaap en minder last hebben van adempauzes tijdens de slaap (slaapapneu). Ook snurken zij minder vaak dan vrouwen die geen hormonale anticonceptie gebruiken. Wetenschappers denken dat dit mogelijk te maken heeft met minder hormoonschommelingen tijdens gebruik van de anticonceptie.
Pijn geeft slaapvenijn
Bijzonder is dat vrouwen die meer pijn tijdens de menstruatie hebben over het algemeen ook meer last van vermoeidheidsklachten hebben. Deze vrouwen blijken ook meer tijd in de zogenaamde REM-slaap door te brengen.
Ongesteld en moe: wat kun je er aan doen?
Er zijn diverse
tips tegen vermoeidheid. De meeste tips zijn niet specifiek gericht op
vermoeidheid rondom de menstruatie, maar op vermoeidheid in het algemeen.
- Doe geen middagdutjes en slaap niet tussendoor
- Zorg voor regelmaat, probeer elke dag rond hetzelfde tijdstip naar bed te gaan en op te staan
- Ondersteun je ritme eventueel met melatonine
- Ontspan voordat je naar bed gaat, lees bijvoorbeeld een boek of luister wat naar muziek
- Gebruik je slaapkamer enkel om te slapen en niet om televisie te kijken of om in te werken
- Houd je slaapkamer rustig en koel
- Drink na het avondeten geen stimulerende dranken (zoals koffie) meer
Lees verder