Vermoeidheid en de menstruatiecyclus

Last van vermoeidheid tijdens de ongesteldheid is een van de meest voorkomende menstruatieklachten. De moeheid die veel vrouwen in meer of mindere mate ervaren kan echter ook tijdens andere stadia van de menstruatiecyclus voorkomen. Wat is de rol van een onregelmatige menstruatie op vermoeidheid tijdens ongesteldheid? En maakt het gebruik van anticonceptie iets uit? En ook niet onbelangrijk: welke tips tegen vermoeidheid zijn er?

Normale slaap en vermoeidheid

Vermoeidheid blijkt - niet geheel onverwacht - in sterke mate samen te hangen met een normale slaap. Maar normale slaap, bestaat dat überhaupt? Er zijn zo veel onderlinge verschillen in slaap tussen mensen dat het lastig is om van normale slaap te spreken. De gemiddelde slaap is echter wel globaal te omschrijven. Zo blijkt dat het kenmerkende verschil tussen slapende en wakkere mensen te vinden is in zogenaamde alfa hersengolven, deze hersengolven zijn niet langer op een EEG waar te nemen wanneer iemand in slaap gevallen is. Daarnaast blijkt de slaap in een aantal fases onder te verdelen.

Een gemiddelde, normale slaap ziet er ongeveer als volgt uit:
  • Iemand valt is slaap en komt in de zogenaamde niet-REM slaap terecht
  • REM en niet-REM slaap wisselen elkaar om de circa 90 tot 120 minuten af
  • Gedurende de eerste een derde van de slaap zijn er vooral langzamere hersengolven op een EEG waar te nemen
  • In het laatste gedeelte van de nacht is er vooral sprake van REM-slaap (de slaapfase waarin men droomt)
  • De REM-slaap vindt ongeveer 4 tot 6 keer plaats gedurende nacht
  • Naarmate de slaaplengte vordert duurt te REM-slaap langer

Gedurende het leven verandert het slaappatroon enigszins. Zo hebben oudere mensen doorgaans minder uren slaap nodig dan jongere mensen en baby's bevinden zich vaker in de zogenaamde REM-slaap dan op welke andere leeftijd dan ook.

De verschillen tussen slaap bij mannen en vrouwen

In hoeverre de slaap an sich tussen mannen en vrouwen verschilt is nog niet heel erg uitgebreid onderzocht. Wel is bekend dat mannen vaker snurken dan vrouwen en vaker last hebben van adempauzes tijdens de slaap (slaapapneu). Volwassen vrouwen geven aan vaker nachtmerries te hebben dan mannen.

Vermoeidheid tijdens de menstruatiecyclus

Last van vermoeidheid tijdens de ongesteldheid is een veelgehoorde klacht van vrouwen. Vermoeidheid kan echter tijdens vrijwel alle fases van de menstruatiecyclus voorkomen. De ene vrouw blijkt echter meer last van moeheid gedurende de menstruatiecyclus te hebben dan de andere vrouw. Er zijn een aantal factoren van invloed op de mate van moeheid bij vrouwen.

Eisprong

Gedurende de periode na de eisprong (ook wel de luteale fase genoemd die circa 1 tot 2 weken voor de menstruatie begint) ervaren vrouwen over het algemeen dat ze meer moeite met in slaap vallen hebben en geven ze aan dat de slaapkwaliteit minder is in vergelijking met de folliculaire fase (1 tot 2 weken na de menstruatie).

Onregelmatige menstruatie en vermoeidheid

Vrouwen met een onregelmatigere menstruatiecyclus geven aan meer last te hebben van slaapproblemen dan vrouwen met een regelmatigere menstruatiecyclus. Zo klagen dat ze minder snel in slaap vallen (inslaapproblemen) maar worden gedurende de nacht ook vaker wakker (doorslaapproblemen). Wetenschappers zijn er echter nog niet uit wat de kip en wat het ei is in dit verhaal. Worden de slaapklachten veroorzaakt door de onregelmatige menstruatiecyclus? Of werken inslaap- en doorslaapproblemen een onregelmatige menstruatiecyclus in de hand? Studies met dieren wijzen er op dat beiden elkaar beïnvloeden.

Bioritme, melatonine en menstruatiecyclus

Het bioritme, ook wel het circadiane ritme genoemd, blijkt samen te hangen met de menstruatiecyclus. Wanneer het bioritme in de war is (bijvoorbeeld door het werken in nachtdiensten) is de menstruatiecyclus ook vaker in de war. Zo blijkt dat vrouwen die in ploegendiensten werken vaker last te hebben van een onregelmatige menstruatiecyclus. Ook duurt hun menstruatiecyclus doorgaans langer dan bij vrouwen die niet in ploegendienst werken

Het slaapstofje, melatonine, blijkt relatief goed bestand te zijn tegen de veranderingen die het vrouwelijke lichaam ondergaat gedurende de menstruatiecyclus. Wanneer vrouwen echter last hebben van depressieve klachten blijkt de melatonine-afgifte echter wel verstoord in de periode van circa 1 tot 2 weken voor ze ongesteld moeten worden.

Vermoeidheid en anticonceptie

Opvallend is dat vrouwen die hormonale anticonceptie zoals de anticonceptiepil gebruiken minder vaak wakker worden tijdens de slaap en minder last hebben van adempauzes tijdens de slaap (slaapapneu). Ook snurken zij minder vaak dan vrouwen die geen hormonale anticonceptie gebruiken. Wetenschappers denken dat dit mogelijk te maken heeft met minder hormoonschommelingen tijdens gebruik van de anticonceptie.

Pijn geeft slaapvenijn

Bijzonder is dat vrouwen die meer pijn tijdens de menstruatie hebben over het algemeen ook meer last van vermoeidheidsklachten hebben. Deze vrouwen blijken ook meer tijd in de zogenaamde REM-slaap door te brengen.

Ongesteld en moe: wat kun je er aan doen?

Er zijn diverse tips tegen vermoeidheid. De meeste tips zijn niet specifiek gericht op vermoeidheid rondom de menstruatie, maar op vermoeidheid in het algemeen.
  • Doe geen middagdutjes en slaap niet tussendoor
  • Zorg voor regelmaat, probeer elke dag rond hetzelfde tijdstip naar bed te gaan en op te staan
  • Ondersteun je ritme eventueel met melatonine
  • Ontspan voordat je naar bed gaat, lees bijvoorbeeld een boek of luister wat naar muziek
  • Gebruik je slaapkamer enkel om te slapen en niet om televisie te kijken of om in te werken
  • Houd je slaapkamer rustig en koel
  • Drink na het avondeten geen stimulerende dranken (zoals koffie) meer

Lees verder

© 2015 - 2024 Melod, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Premenstrueel syndroom (PMS)Premenstrueel syndroom (PMS)Het premenstrueel syndroom zijn klachten die voorkomen bij sommige vrouwen voordat ze ongesteld worden. De symptomen tre…
Menstruatieklachten, vervelend maar meestal onschuldigMenstruatieklachten, vervelend maar meestal onschuldigGeen vrouw is hetzelfde, dus ook geen menstruatiecyclus is hetzelfde. De ene vrouw heeft PMS, de andere heeft nergens la…
Chronische vermoeidheid; van oorzaak tot behandelingChronische vermoeidheid; van oorzaak tot behandelingChronische vermoeidheid, vaak ook wel aangeduid als het chronische vermoeidheidssyndroom (CVS), werd oorspronkelijk gebr…
Menstruatieklachten verminderenMenstruatieklachten verminderenHet merendeel van de menstruerende vrouwen heeft in zeker maten last van menstruatiepijn. Deze klachten kunnen erg hinde…

Miller Fisher-syndroom: Neurologische aandoeningMiller Fisher-syndroom: Neurologische aandoeningHet Miller Fisher-syndroom is een variant van het Guillain-Barré-syndroom. Het is een zeldzame, verworven neurologische…
Hay-Wells syndroom: Afwijkingen aan ogen, huid en gezichtHay-Wells syndroom: Afwijkingen aan ogen, huid en gezichtBij het Hay-Wells syndroom ontwikkelen de ectodormale weefsels waaronder huid, haar, tanden en zweetklieren zich bij een…
Bronnen en referenties
  • Baker. F.C. & Driver, H.S. (2007) Circadian rhythms, sleep, and the menstrual cycle. Sleep Medicine 8, blz. 613-622.
  • Chan C., Wong B.M., Tang J. & Kg D.K. (2012) Gender difference in snoring and how it changes with age: systematic review and meta-regression. Sleep Breath 16, blz. 977-986.
  • Hachul H., Anderson M.L., Bittencourt L.R.A., Santos-Silva R., Conway S.G. & Tufik, S. (2010) Does the reproductive cycle influence sleep patterns in women with sleep complaints? Climacteric 13, blz. 594-603.
  • Hirshkowitz M. (2004) Normal human sleep: an overview. Medical Clinics of North America 88(3) blz. 551–565.
  • Jordan A.S. & McEvoy R.D. (2003) Gender differences in sleep apnea: epidemiology, clinical presentation and pathogenic mechanisms. Sleep Medicine Reviews 7(5) blz. 377-389.
  • Moline M.L., Broch L. & Zak, R. (2004) Sleep in women across the life cycle from adulthood through menopause. Medical Clinics of North America 88(3), blz. 705-736.
  • Parry B.L., Martínez L.F., Maurer E.L., López A.M., Sorenson, D. & Meliska, C.J. (2006) Sleep, rhythms and women's mood. Part I. Menstrual cycle, pregnancy and postpartum. Sleep Medicine Reviews 10, blz. 129-144.
  • Schredl M. & Reinhard I. (2011) Gender differences in nightmare frequency: A meta-analysis. Sleep Medicine Reviews 15, blz. 115–121
Melod (654 artikelen)
Gepubliceerd: 22-08-2015
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.