Arteriitis temporalis: hevige pijn aan één of beide slapen

Arteriitis temporalis, ook wel afgekort als AT, is een reumatische ziekte waarbij de ader die loopt over de slaap, ontstoken is. Bekendste symptoom: hoofdpijn aan één of beide kanten van het hoofd. Verder kunnen pijnklachten optreden bij het kauwen en je kunt last krijgen van de ogen. Het is belangrijk om direct naar de huisarts te gaan bij het vermoeden van arteriitis temporalis. Met behulp van medicijnen kun je waarschijnlijk volledig genezen van de aandoening. Arteriitis temporalis komt vaak samen voor met spierreuma (ook wel polymyalgia rheumatica of PMR genoemd). Spierreuma zorgt voor spierpijn en stijfheid in het hele lijf.

Inhoud artikel

• Arteriitis temporalis
• Arteriitis temporalis en spierreuma (polymyalgia rheumatica of PMR)
• Andere benamingen voor arteriitis temporalis
• Bij wie komt arteriitis temporalis voor?
• Oorzaken arteriitis temporalis
• Symptomen arteriitis temporalis
• Diagnose arteriitis temporalis
• Behandeling arteriitis temporalis
• Prednison
• Direct naar de arts bij oogklachten, koorts en bij terugkerende klachten!
• Prognose, het verloop

Arteriitis temporalis

Het gaat om een ontstoken slagader bij de slaap. De slaap ligt aan de zijkant van het oog en boven het jukbeen (zijkant gezicht). Meestal gaat het om de slagader aan één kant, maar het kan ook gaan om een ontsteking aan beide kanten. Arteriitis temporalis is een uitingsvorm van reuscelarteriitis, ook wel bekend onder de naam RCA. Bij deze aandoening is er sprake van ontstekingen in de middelgrote en grote slagaders in het lichaam. Je moet dan denken aan de aorta, of om slagaders richting hoofd of naar de hersenen. Arteriitis temporalis kan acuut ontstaan, maar meestal ontwikkelt het zich geleidelijk.

Arteriitis temporalis en spierreuma (polymyalgia rheumatica of PMR)

Arteriitis temporalis gaat soms samen met spierreuma. Typische klachten van spierreuma zijn spierpijn en stijfheid in de nek, schouders en/of bekken.

Andere benamingen voor arteriitis temporalis

• Giant Cell Arteritis
• GCA
• Reuscel Arteritus

Bij wie komt arteriitis temporalis voor?

Meestal komt het voor bij personen ouder dan 50 jaar (maar jonger kan dus wel). Vrouwen hebben vaker last van arteriitis temporalis dan mannen.

Oorzaken arteriitis temporalis

Het is nog niet duidelijk waardoor arteriitis temporalis wordt veroorzaakt. Het is een vorm van vasculitis: ontsteking van de bloedvaten. Waarschijnlijk speelt het eigen afweersysteem een rol, dit kan soms ontregeld raken, waardoor het eigen weefsels gaat aanvallen en deze beschadigd. Dit wordt auto-immuunziekte genoemd. Arteriitis temporalis is niet besmettelijk.

Symptomen arteriitis temporalis

Hevige hoofdpijn met een bonzend gevoel bij de slaap, maar het kan ook gaan om schedeldak of de nek. Huid boven het bloedvat wat ontstoken is, kan rood kleuren en heel gevoelig zijn.

Andere klachten die mogelijk voor kunnen komen:

• Problemen met de ogen: acuut slechter kunnen zien, dubbel zien, wazig zien, blindheid.
• De kaken kunnen pijn doen tijdens het kauwen.
• De hoofdhuid kan gevoelig zijn, dit kan iemand bijvoorbeeld opmerken tijdens het kammen van de haren.
• Verhoogde lichaamstemperatuur.
• De eetlust kan verminderen en hierdoor kan het gewicht afnemen.
• Pijn aan het aangezicht.
• Nachtelijk transpireren.
• Reumatische klachten.
• Klachten van vermoeidheid.

Diagnose arteriitis temporalis

Er zal lichamelijk onderzoek worden gedaan. Als de arts het vermoeden heeft dat het gaat om arteriitis temporalis dan kunnen de volgende onderzoeken worden verricht: bloedonderzoek, een biopsie, ook een PET-scan is mogelijk. Middels bloedonderzoek kan niet bewezen worden dat er sprake is van arteriitis temporalis, maar wel hoe de waarden zijn van de bloedbezinking (ook wel BSE genoemd) en van de hoeveelheid C-reactieve proteïne (ook wel bekend als CRP). Zijn deze waarden hoger dan normaal dan wijst dit op een ontsteking. Verder kan er een biopt worden afgenomen bij de slagader bij de slaap. Dit biopt wordt onderzocht, er wordt gekeken of het kenmerken bevat van een aderontsteking. Zo ja, dan kan de arts de diagnose bevestigen. Een ontsteking van de slagader kan heel plaatselijk zijn, mogelijk is er dus niets te zien in het biopt, maar is er wel sprake van een ontsteking. Bij een PET-scan kan een ontsteking gezien worden in de grotere slagaders, de slagader bij de slaap is echter te klein om te zien op de scan.

Behandeling arteriitis temporalis

Heb je arteriitis temporalis dan zul je bij een internist of reumatoloog onder behandeling komen. Bij oogklachten zal een oogarts ingeschakeld worden. Arteriitis temporalis wordt behandeld met prednison. Dit kan gaan om tabletten of capsules. In de meeste gevallen nemen de klachten vrij snel af, denk aan een tot twee weken. Middels bloedonderzoek kan worden gekeken wat het resultaat is, de bezinking (BSE) moet dalen. Het hangt af van de klachten en de bezinking wat het verdere beleid is van de arts. Als het goed gaat, zal de medicatie langzaam worden afgebouwd.

Prednison

Prednison valt onder de corticosteroïden. Corticosteroïden zijn afgeleid van een hormoon dat ons lichaam produceert in de bijnieren. Prednison remt een ontsteking. Helaas kent het medicijn bijwerkingen zoals: de bloeddruk kan te hoog worden, het kan zorgen voor ontregeling als je suikerziekte hebt, het gewicht kan toenemen, minder goed kunnen slapen, de huid kan dunner worden, sneller last hebben van blauwe plekken, botontkalking (ook wel osteoporose genoemd) kan optreden. Bij arteriitis temporalis krijg je een hoge dosis prednison, daarom is het belangrijk dat er goede controle is door de (huis)arts. Naast de prednison worden meestal voorgeschreven: een middel om de maag bescherming te bieden, een middel om ontkalking van de botten tegen te gaan, soms calcium en vitamine D. Blijven de klachten terugkomen en lukt het niet om de prednison af te bouwen, dan kan de arts nog andere medicatie voorschrijven, in veel gevallen is dat methotrexaat, maar azathioprine is ook mogelijk. De arts geeft aan wanneer en hoe de medicatie afgebouwd moet worden.

Direct naar de arts bij oogklachten, koorts en bij terugkerende klachten!

Ga naar de huisarts als je het vermoeden hebt dat het gaat om arteriitis temporalis. Krijg je oogklachten dan moet je direct contact opnemen met de (oog)arts. Het gevaar is namelijk dat de oogzenuw verstopt raakt als je niet op tijd behandeld wordt. Dit kan leiden tot blindheid aan het oog. Ook bij een verhoogde lichaamstemperatuur moet je direct een arts inschakelen. Als tijdens de behandeling de oorspronkelijke klachten weer terugkeren dan is het ook zaak om direct aan de bel te trekken bij de arts.

Prognose, het verloop

Je kunt met behulp van medicijnen volledig genezen van arteriitis temporalis, maar het neemt wel veel tijd in beslag. Na de start met prednison zullen de klachten meestal snel verminderen en zal de hoofdpijn weggaan. Voor de behandeling met prednison moet je denken aan een tot twee jaar. Tijdens de behandeling moet het bloed regelmatig gecheckt worden. Het is belangrijk om de voorschriften van de arts op te volgen. Heb je veel last van de bijwerkingen, bespreek dit met de arts.

Lees verder

• Spierreuma: oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling