Fungale keratitis: Hoornvliesontsteking door schimmels

Fungale keratitis is een ernstige hoornvliesontsteking veroorzaakt door schimmels zoals Fusarium, Aspergillus, en Candida. Deze infectie kan zich snel ontwikkelen en zonder tijdige behandeling leiden tot blindheid. Fungale keratitis werd voor het eerst beschreven door de Duitse arts Leber in 1879. De aandoening vereist snelle diagnose en behandeling om ernstige complicaties te voorkomen.

• Epidemiologie
• Oorzaken van ernstige hoornvliesontsteking
• Soorten keratitis
• Symptomen van fungale keratitis
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van fungale keratitis

Epidemiologie

Fungale keratitis komt wereldwijd voor, maar heeft een hogere prevalentie in (sub)tropische gebieden zoals India. De aandoening treft vaker mannen dan vrouwen. Risicofactoren zijn onder andere een verzwakt immuunsysteem, contactlensgebruik, onderliggende oogziekten, recent oogtrauma, het gebruik van steroïden, corneachirurgie, eerdere staaroperaties, chronische keratitis, en agrarische beroepen. Precieze cijfers over de prevalentie zijn onbekend, maar de incidentie is aanzienlijk hoger in warme, vochtige klimaten.

Oorzaken van ernstige hoornvliesontsteking

Fungale keratitis wordt veroorzaakt door verschillende soorten schimmels. De meest voorkomende veroorzakers zijn de draadschimmels Fusarium en Aspergillus, evenals de gist Candida. Fusarium komt veel voor in bodem, water, en planten, vooral in warmere klimaten. Infectie treedt vaak op na een hoornvliesletsel met plantaardig materiaal, zoals bij contact met een palmtak. Ook contactlensgebruik en andere risicofactoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van deze aandoening.

Soorten keratitis

Keratitis kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de oorzaak en de diepte van de infectie:

• Oppervlakkige keratitis: Tast de buitenste lagen van het hoornvlies aan. Meestal geen littekens na genezing.
• Diepe keratitis: Tast diepere hoornvlieslagen aan en kan littekens veroorzaken die het gezichtsvermogen beïnvloeden.
• Acanthamoeba keratitis: Vooral bij contactlensdragers, veroorzaakt door Acanthamoeba. Bacteriële keratitis: Veroorzaakt door bacteriële infectie. Fotokeratitis: Ontstaat door intense blootstelling aan UV-straling, zoals bij sneeuwblindheid.
• Fungale keratitis: Veroorzaakt door schimmels. Herpes keratitis: Veroorzaakt door herpes simplex- en herpes zoster-virussen.

Symptomen van fungale keratitis

De symptomen van fungale keratitis zijn onder andere hevige oogpijn, overmatig tranen, etterige afscheiding uit het oog, verhoogde lichtgevoeligheid (fotofobie), en verslechtering van het gezichtsvermogen. Deze symptomen ontwikkelen zich vaak snel en kunnen zonder behandeling leiden tot ernstige complicaties.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek

De diagnose van fungale keratitis wordt gesteld door middel van een grondig oogheelkundig onderzoek. De oogarts neemt een biopt van de cornea om te bepalen of de infectie bacterieel of fungaal is.

Differentiële diagnose

Bij het stellen van de diagnose moeten andere vormen van keratitis worden uitgesloten, zoals bacteriële keratitis, herpes simplex keratitis, interstitiële keratitis, en neurotrofische keratopathie.

Behandeling

De behandeling van fungale keratitis bestaat uit het gebruik van antifungale oogdruppels en orale medicatie. In ernstige gevallen kan een hoornvliestransplantatie nodig zijn, hoewel dit niet altijd leidt tot volledig herstel van het gezichtsvermogen. Een snelle behandeling is cruciaal om blijvende schade te voorkomen.

Prognose

De prognose van fungale keratitis is vaak somber, vooral als de behandeling niet tijdig wordt gestart. Schimmelinfecties kunnen zich uitbreiden naar de sclera en andere intraoculaire structuren, wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals scleritis, endoftalmitis, of panoftalmitis. Ongeveer de helft van de patiënten ervaart een ernstig verlies van het gezichtsvermogen, en één op de vijf patiënten heeft chirurgische ingrepen nodig. In sommige gevallen is zelfs een oogprothese noodzakelijk.

Complicaties

Complicaties van fungale keratitis kunnen variëren van littekenvorming op het hoornvlies tot ernstig gezichtsverlies en zelfs verlies van het oog. Infecties zoals scleritis en endoftalmitis zijn bijzonder moeilijk te behandelen en kunnen leiden tot permanente blindheid. Het risico op complicaties neemt aanzienlijk toe als de behandeling wordt vertraagd.

Preventie van fungale keratitis

Preventieve maatregelen omvatten het vermijden van contact met plantaardig materiaal dat oogletsel kan veroorzaken, het correct gebruik van contactlenzen, en het vermijden van overmatig gebruik van steroïden zonder medische supervisie. In gebieden met een hoge prevalentie van fungale keratitis is bewustwording van de risicofactoren essentieel om de incidentie te verminderen.

Lees verder

• Hoornvliestransplantatie in het oog
• Ooginfecties door bacteriën, schimmels en virussen