Fungale keratitis: Hoornvliesontsteking door schimmels

Fungale keratitis is een ernstige hoornvliesontsteking veroorzaakt door schimmels zoals Fusarium, Aspergillus, en Candida. Deze infectie kan zich snel ontwikkelen en zonder tijdige behandeling leiden tot blindheid. Fungale keratitis werd voor het eerst beschreven door de Duitse arts Leber in 1879. De aandoening vereist snelle diagnose en behandeling om ernstige complicaties te voorkomen.

• Epidemiologie
• Prevalentie in tropische gebieden
• Relatie met contactlensgebruik
• Mechanisme
• Infectie van het hoornvliesweefsel
• Afweersysteem en ontsteking
• Oorzaken van ernstige hoornvliesontsteking
• Soorten keratitis
• Risicofactoren
• Onjuiste zorg voor contactlenzen
• Oogletsel en omgevingsblootstelling
• Risicogroepen
• Contactlensdragers
• Bewoners van tropische gebieden
• Symptomen van fungale keratitis
• Alarmsymptomen
• Pijn en lichtgevoeligheid
• Wazig zien en afscheiding
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van fungale keratitis
• Praktische tips voor het omgaan met fungale keratitis
• Zoek snel medische hulp
• Gebruik de voorgeschreven medicatie op tijd
• Houd je ogen schoon en voorkom irritatie
• Bescherm je ogen tegen blootstelling aan schadelijke stoffen
• Raadpleeg je arts voor vervolgcontroleafspraken
• Wees alert op symptomen van complicaties
• Misvattingen rond fungale keratitis
• Fungale keratitis komt alleen voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem
• Een standaard antibioticakuur is voldoende om fungale keratitis te behandelen
• Contactlensdragers lopen geen verhoogd risico op fungale keratitis
• Fungale keratitis veroorzaakt altijd ernstige pijn en roodheid
• Een simpel oogonderzoek kan de diagnose meteen bevestigen
• Schimmelinfecties van het oog genezen vanzelf zonder medische interventie
• Mensen met fungale keratitis kunnen zonder problemen autorijden en lezen

Epidemiologie

Fungale keratitis komt wereldwijd voor, maar heeft een hogere prevalentie in (sub)tropische gebieden zoals India. De aandoening treft vaker mannen dan vrouwen. Risicofactoren zijn onder andere een verzwakt immuunsysteem, contactlensgebruik, onderliggende oogziekten, recent oogtrauma, het gebruik van steroïden, corneachirurgie, eerdere staaroperaties, chronische keratitis, en agrarische beroepen. Precieze cijfers over de prevalentie zijn onbekend, maar de incidentie is aanzienlijk hoger in warme, vochtige klimaten.

Prevalentie in tropische gebieden

Fungale keratitis komt vaker voor in landen met een tropisch klimaat, waar schimmels gemakkelijk kunnen groeien in vochtige omstandigheden. Het risico is ook verhoogd bij mensen die contactlenzen dragen en die niet voldoen aan de juiste hygiënemaatregelen.

Relatie met contactlensgebruik

Onjuiste verzorging van contactlenzen, zoals slapen met lenzen in of het delen van lenzen, kan de kans op een schimmelinfectie van het hoornvlies vergroten.

Mechanisme

Schimmels veroorzaken keratitis door het binnendringen van het hoornvliesweefsel, waar ze zich vermenigvuldigen en ontsteking veroorzaken. Het lichaam reageert door het afweersysteem in te schakelen, wat leidt tot symptomen zoals roodheid, pijn, en wazig zien.

Infectie van het hoornvliesweefsel

De schimmel koloniseert het hoornvliesweefsel en veroorzaakt een ontstekingsreactie. Als de infectie niet wordt behandeld, kan het hoornvlies beschadigd raken, wat leidt tot blijvende visuele schade.

Afweersysteem en ontsteking

Het immuunsysteem probeert de schimmel te bestrijden, wat leidt tot zwelling, roodheid, en afscheiding. Als de infectie ernstig is, kan het hoornvlies littekens vertonen, wat het gezichtsvermogen kan aantasten.

Oorzaken van ernstige hoornvliesontsteking

Fungale keratitis wordt veroorzaakt door verschillende soorten schimmels. De meest voorkomende veroorzakers zijn de draadschimmels Fusarium en Aspergillus, evenals de gist Candida. Fusarium komt veel voor in bodem, water, en planten, vooral in warmere klimaten. Infectie treedt vaak op na een hoornvliesletsel met plantaardig materiaal, zoals bij contact met een palmtak. Ook contactlensgebruik en andere risicofactoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van deze aandoening.

Soorten keratitis

Keratitis kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de oorzaak en de diepte van de infectie:

• Oppervlakkige keratitis: Tast de buitenste lagen van het hoornvlies aan. Meestal geen littekens na genezing.
• Diepe keratitis: Tast diepere hoornvlieslagen aan en kan littekens veroorzaken die het gezichtsvermogen beïnvloeden.
• Acanthamoeba keratitis: Vooral bij contactlensdragers, veroorzaakt door Acanthamoeba. Bacteriële keratitis: Veroorzaakt door bacteriële infectie. Fotokeratitis: Ontstaat door intense blootstelling aan UV-straling, zoals bij sneeuwblindheid.
• Fungale keratitis: Veroorzaakt door schimmels. Herpes keratitis: Veroorzaakt door herpes simplex- en herpes zoster-virussen.

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactoren voor fungale keratitis zijn contactlensgebruik, verwondingen aan het oog, en blootstelling aan schimmelsporen uit de lucht of uit omgevingen zoals natte grasvelden of vuil. Mensen met een verzwakt immuunsysteem zijn ook kwetsbaarder voor deze infectie.

Onjuiste zorg voor contactlenzen

Contactlensgebruikers die onvoldoende hygiëne in acht nemen of die contactlenzen langdurig dragen, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van fungale keratitis.

Oogletsel en omgevingsblootstelling

Letsels aan het oog, zoals krassen door vuil of gras, kunnen de kans op een schimmelinfectie vergroten, evenals werken in omgevingen met veel schimmelsporen.

Risicogroepen

Contactlensdragers, vooral diegenen die geen goede hygiëne onderhouden, vormen de grootste risicogroep voor fungale keratitis. Ook mensen die hun ogen hebben verwond of die in tropische gebieden wonen, hebben een verhoogd risico.

Contactlensdragers

Zorgvuldig omgaan met contactlenzen en het volgen van hygiëneregels is cruciaal om het risico op een schimmelinfectie van het hoornvlies te verminderen.

Bewoners van tropische gebieden

Mensen die in tropische of subtropische gebieden wonen, waar de omstandigheden ideaal zijn voor schimmelgroei, lopen een verhoogd risico op deze aandoening.

Symptomen van fungale keratitis

De symptomen van fungale keratitis zijn onder andere hevige oogpijn, overmatig tranen, etterige afscheiding uit het oog, verhoogde lichtgevoeligheid (fotofobie), en verslechtering van het gezichtsvermogen. Deze symptomen ontwikkelen zich vaak snel en kunnen zonder behandeling leiden tot ernstige complicaties.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van fungale keratitis zijn roodheid, pijn, gevoeligheid voor licht, wazig zien, en oogafscheiding. Indien onbehandeld, kunnen deze symptomen verergeren, wat kan leiden tot blijvende visuele schade.

Pijn en lichtgevoeligheid

Patiënten kunnen intense oogpijn ervaren, evenals verhoogde gevoeligheid voor licht. Deze symptomen wijzen vaak op een ernstige ontsteking die onmiddellijke medische aandacht vereist.

Wazig zien en afscheiding

Het zien van wazige vlekken of een verminderd gezichtsvermogen, samen met oogafscheiding, kan duiden op een schimmelinfectie van het hoornvlies die behandeld moet worden om blijvende schade te voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek
De diagnose van fungale keratitis wordt gesteld door middel van een grondig oogheelkundig onderzoek. De oogarts neemt een biopt van de cornea om te bepalen of de infectie bacterieel of fungaal is.

Differentiële diagnose
Bij het stellen van de diagnose moeten andere vormen van keratitis worden uitgesloten, zoals bacteriële keratitis, herpes simplex keratitis, interstitiële keratitis, en neurotrofische keratopathie.

Behandeling

De behandeling van fungale keratitis bestaat uit het gebruik van antifungale oogdruppels en orale medicatie. In ernstige gevallen kan een hoornvliestransplantatie nodig zijn, hoewel dit niet altijd leidt tot volledig herstel van het gezichtsvermogen. Een snelle behandeling is cruciaal om blijvende schade te voorkomen.

Prognose

De prognose van fungale keratitis is vaak somber, vooral als de behandeling niet tijdig wordt gestart. Schimmelinfecties kunnen zich uitbreiden naar de sclera en andere intraoculaire structuren, wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals scleritis, endoftalmitis, of panoftalmitis. Ongeveer de helft van de patiënten ervaart een ernstig verlies van het gezichtsvermogen, en één op de vijf patiënten heeft chirurgische ingrepen nodig. In sommige gevallen is zelfs een oogprothese noodzakelijk.

Complicaties

Complicaties van fungale keratitis kunnen variëren van littekenvorming op het hoornvlies tot ernstig gezichtsverlies en zelfs verlies van het oog. Infecties zoals scleritis en endoftalmitis zijn bijzonder moeilijk te behandelen en kunnen leiden tot permanente blindheid. Het risico op complicaties neemt aanzienlijk toe als de behandeling wordt vertraagd.

Preventie van fungale keratitis

Preventieve maatregelen omvatten het vermijden van contact met plantaardig materiaal dat oogletsel kan veroorzaken, het correct gebruik van contactlenzen, en het vermijden van overmatig gebruik van steroïden zonder medische supervisie. In gebieden met een hoge prevalentie van fungale keratitis is bewustwording van de risicofactoren essentieel om de incidentie te verminderen.

Praktische tips voor het omgaan met fungale keratitis

Fungale keratitis is een ooginfectie veroorzaakt door schimmels die de hoornvlieslaag van het oog aantasten. Dit kan leiden tot pijn, wazig zicht, roodheid en gevoeligheid voor licht. Het is een ernstige aandoening die snel behandeld moet worden om blijvende schade aan het oog te voorkomen. Hieronder volgen enkele belangrijke praktische tips voor het omgaan met fungale keratitis.

Zoek snel medische hulp

Als je vermoedt dat je fungale keratitis hebt, is het belangrijk om onmiddellijk een arts te raadplegen, bij voorkeur een oogarts. Hoe sneller de diagnose en behandeling plaatsvinden, hoe beter de uitkomst. Fungale keratitis kan verergeren en zelfs leiden tot verlies van gezichtsvermogen als het niet op tijd wordt behandeld. Jouw arts kan de infectie bevestigen met een oogonderzoek en een uitstrijkje om het type schimmel te identificeren.

Gebruik de voorgeschreven medicatie op tijd

Behandeling van fungale keratitis vereist meestal het gebruik van antischimmelmedicatie. Deze medicatie wordt vaak in de vorm van oogdruppels of -zalf gegeven. Het is cruciaal om de medicatie precies volgens de aanwijzingen van je arts te gebruiken en de voorgeschreven duur van de behandeling te volgen. Stop niet met het gebruik van medicatie, ook niet als je verbetering merkt, tenzij je arts dit aanbeveelt.

Houd je ogen schoon en voorkom irritatie

Het is belangrijk om je ogen schoon te houden om verdere irritatie of besmetting te voorkomen. Was je handen regelmatig en vermijd het aanraken van je ogen met ongewassen handen. Als je contactlenzen draagt, moet je tijdelijk stoppen met het dragen ervan totdat de infectie volledig genezen is. Ook moet je alle contactlensaccessoires zoals lenzenvloeistof en houders vervangen, omdat deze de infectie kunnen bevorderen.

Bescherm je ogen tegen blootstelling aan schadelijke stoffen

Blootstelling aan stof, chemicaliën of andere schadelijke stoffen kan de infectie verergeren. Vermijd omgevingen met veel stof, rook of andere irriterende stoffen, zoals in industriële omgevingen of bij zware wind. Als je buiten bent, kun je een zonnebril dragen om je ogen te beschermen tegen vuil en zonlicht.

Raadpleeg je arts voor vervolgcontroleafspraken

Na de behandeling van fungale keratitis is het belangrijk om controleafspraken bij je arts te volgen. Dit helpt om ervoor te zorgen dat de infectie volledig is genezen en dat er geen blijvende schade aan je hoornvlies is ontstaan. Je arts kan periodieke oogonderzoeken uitvoeren om te controleren op tekenen van hernieuwde infectie of complicaties.

Wees alert op symptomen van complicaties

Let op symptomen die kunnen wijzen op complicaties, zoals hevige pijn, verhoogde gevoeligheid voor licht, of een toename van de roodheid in je oog. Als je deze symptomen ervaart, neem dan onmiddellijk contact op met je arts. Fungale keratitis kan in sommige gevallen leiden tot littekenvorming op het hoornvlies, wat blijvende zichtproblemen kan veroorzaken, maar vroegtijdige behandeling kan dit voorkomen.

Misvattingen rond fungale keratitis

Fungale keratitis is een ernstige ooginfectie veroorzaakt door schimmels die het hoornvlies aantasten. Deze aandoening kan leiden tot blijvende schade aan het oog en vereist een snelle en doeltreffende behandeling. Er bestaan veel misvattingen over de oorzaken, symptomen en behandelmogelijkheden van fungale keratitis, wat het herkennen en behandelen van de aandoening kan bemoeilijken.

Fungale keratitis komt alleen voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem

Hoewel een verzwakt immuunsysteem het risico op infecties kan vergroten, kan fungale keratitis ook voorkomen bij gezonde personen. Het risico neemt vooral toe bij oogtrauma’s, langdurig dragen van contactlenzen en blootstelling aan verontreinigde omgevingen. Dit betekent dat iedereen, ongeacht de gezondheidstoestand, risico loopt op deze infectie.

Een standaard antibioticakuur is voldoende om fungale keratitis te behandelen

Fungale keratitis wordt veroorzaakt door schimmels, niet door bacteriën. Daarom zijn antibiotica meestal niet effectief. De behandeling vereist specifieke antischimmelmedicatie, zoals oogdruppels of orale middelen. In ernstige gevallen kan een operatieve ingreep nodig zijn om verdere schade aan het hoornvlies te voorkomen.

Contactlensdragers lopen geen verhoogd risico op fungale keratitis

Het langdurig dragen van contactlenzen, vooral als ze niet goed worden gereinigd of als er wordt gezwommen met lenzen in, verhoogt het risico op infecties. Schimmels kunnen zich ophopen op de lenzen of de lenshouder, wat de kans op besmetting aanzienlijk vergroot.

Fungale keratitis veroorzaakt altijd ernstige pijn en roodheid

Hoewel pijn en roodheid vaak voorkomen, kunnen de symptomen in sommige gevallen mild beginnen en pas in een later stadium verergeren. Dit kan ertoe leiden dat de aandoening niet meteen wordt herkend, waardoor de infectie zich verder kan ontwikkelen en moeilijker te behandelen is.

Een simpel oogonderzoek kan de diagnose meteen bevestigen

Hoewel een oogarts vaak tekenen van een infectie kan waarnemen, is aanvullend onderzoek meestal nodig om de exacte oorzaak vast te stellen. Een kweek van het hoornvlies of microscopisch onderzoek kan helpen bij de identificatie van de schimmelsoort, wat essentieel is voor de juiste behandeling.

Schimmelinfecties van het oog genezen vanzelf zonder medische interventie

Fungale keratitis is een ernstige aandoening die zonder tijdige behandeling kan leiden tot blijvende schade, zoals littekenvorming of zelfs verlies van het oog. Het is cruciaal om bij de eerste tekenen van een ooginfectie zo snel mogelijk medische hulp in te schakelen.

Mensen met fungale keratitis kunnen zonder problemen autorijden en lezen

De infectie kan leiden tot wazig zicht, lichtgevoeligheid en pijn, wat het uitvoeren van dagelijkse activiteiten bemoeilijkt. In ernstige gevallen kan de infectie het hoornvlies ernstig aantasten, wat permanente visuele beperkingen kan veroorzaken, vooral bij slechtzienden.

Lees verder

• Hoornvliestransplantatie in het oog
• Ooginfecties door bacteriën, schimmels en virussen