Psittacose: Infectie (ziekte) door besmetting vogels

Bij psittacosis heeft een patiënt een infectie opgelopen met Chlamydophila psittaci, een soort bacterie die te vinden is in de uitwerpselen van vogels. Vogels verspreiden de infectie naar de mens, al gebeurt dit zelden. De patiënt met psittacose kent veel algemene of zelfs geen symptomen waardoor de ziekte moeilijk te diagnosticeren valt. De ziekte werd voor het eerst gemeld in Europa in 1879. In 1894 echter werd de naam psittacose - de Griekse term voor “papegaai” - voor het eerst gebruikt.

• Synoniemen psittacose
• Epidemiologie ziekte
• Oorzaken: Infectie door besmetting vogels
• Symptomen van atypische longontsteking
• Diagnose en onderzoeken
• Behandelingen met antibiotica
• Prognose vaak zeer goed
• Complicaties

Synoniemen psittacose

Psittacose is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• Chlamydia psittaci (dit is de naam van de bacterie)
• Ornithose
• Papegaaienziekte
• Parrot fever
• Psittacosis

Epidemiologie ziekte

Psittacose is een zeldzame aandoening die wereldwijd voorkomt. De incidentie neemt toe in de ontwikkelde landen waar mensen meer en meer exotische vogels importeren. Gemiddeld krijgen jaarlijks veertig tot tachtig mensen deze ziekte in Nederland. In België zijn jaarlijks rond de 15 personen getroffen. Wellicht lijden meer patiënten aan de aandoening maar stelt een arts de diagnose niet omdat het slechts gaat om milde gevallen met weinig of geen symptomen. Af en toe gebeurt er een kleine uitbraak in Nederland of België, maar erg veel bijkomende patiënten zijn dan niet getroffen. De ziekte kent verder geen seksuele en raciale voorliefde. Psittacose komt tot slot voor in alle leeftijdsgroepen, ook bij kinderen. De infectie komt echter vaker voor bij patiënten van middelbare leeftijd.

Oorzaken: Infectie door besmetting vogels

Vogeleigenaars, dierenwinkelwerknemers, werknemers in een dierentuin, personen die in pluimveeslachterijen werken, en dierenartsen hebben een verhoogd risico op deze infectie. Deze komen voornamelijk voor bij patiënten die een verlaagd immuunsysteem hebben. Vooral papegaaien, parkieten en grasparkieten veroorzaken de infectie, maar deze is ook mogelijk door andere vogels zoals bijvoorbeeld, kalkoenen, duiven en eenden.

Symptomen van atypische longontsteking

De incubatietijd (tijd tussen besmetting en optreden van symptomen van een ziekte) bedraagt één à twee weken. De patiënt vertoont meestal griepachtige symptomen die ongeveer hetzelfde zijn als bij atypische pneumonie. De patiënt heeft bloederig sputum (slijm), een droge hoest, gewrichtspijn, hoofdpijn, koorts, koude rillingen en spierpijn (vooral in het hoofd en de nek). Tevens is hij vermoeid en lijdt hij aan kortademigheid. In ernstigere gevallen heeft hij een longontsteking (= pneumonie: ontsteking onderste luchtwegen) of bloedvergiftiging en is een ziekenhuisopname vereist. Mogelijk is de patiënt zelfs asymptomatisch. Door de grote variëteit van het ziektebeeld is psittacose erg moeilijk te diagnosticeren.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Een arts vraagt de patiënt of hij recent in contact is geweest met vogels. De patiënt krijgt vervolgens een uitgebreid lichamelijk onderzoek. De arts plaatst hierbij zijn stethoscoop op de borst van de patiënt om naar de ademgeluiden te luisteren (auscultatie). Hierbij hoort hij abnormale, krakende longgeluiden (reutels) en verminderde ademgeluiden.

Diagnostisch onderzoek

Diagnostische onderzoeken omvatten een volledig bloedonderzoek, een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto), een CT-scan van de borstkas en een sputumkweek.

Differentiële diagnose

De differentiële diagnoses omvatten:

• een atypische longontsteking door Mycoplasma-pneumonie, (Legionella: veteranenziekte (ernstige longaandoening door bacteriën in water))
• Q-koorts (bacteriële infectie met milde griepachtige of ernstige symptomen aan longen en/of lever).
• een bacteriële longontsteking
• brucellose
• buiktyfus (bacteriële infectie met koorts en buikpijn)
• chlamydia pneumonieën
• een fungale longontsteking
• infectieuze endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)
• mycoplasma infecties
• tuberculose
• tularemie
• een virale longontsteking

Behandelingen met antibiotica

De arts behandelt de infectie met een drie weken durende antibioticakuur.

Prognose vaak zeer goed

Wanneer een patiënt geen andere aandoening heeft, is de prognose van een psittacose zeer goed. De patiënt herstelt veelal volledig. Het sterftecijfer is minder dan 1% met de juiste antibiotica.

Complicaties

Complicaties omvatten een aantasting van de hersenen, een hartklepinfectie, een leverontsteking (hepatitis) en een verminderde longfunctie als gevolg van een longontsteking

Lees verder

• Soorten infecties bij mensen overgedragen door vogels