Kippenborst (pectus carinatum): Borstkasafwijking

Pectus carinatum is een groeistoornis van de borstkas waarbij het borstbeen naar voren uitsteekt en de zijkanten van borst en ribben ingezonken zijn. Dit zorgt voor een “vogelachtige” uitstraling van de borstkas. De aandoening kan bij de geboorte aanwezig zijn of zich later ontwikkelen. Het kan ook deel uitmaken van een syndroom of andere aandoening. Long- en hartproblemen kunnen bij patiënten met pectus carinatum voorkomen. De arts onderzoekt eventuele onderliggende aandoeningen bij de diagnose. Behandeling bestaat uit het dragen van een speciale brace of een chirurgische ingreep om de afwijking te corrigeren. De aandoening is niet levensbedreigend, wat resulteert in een doorgaans goede prognose.

• Synoniemen pectus carinatum
• Epidemiologie van groeistoornis van borstkas
• Mechanisme
• Oorzaken borstkasafwijking: Spontaan of onderdeel van aandoening of syndroom
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen aandoening: Longen en hart
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Brace of operatie
• Prognose
• Complicaties: Makkelijker verwonding, psychisch moeilijk
• Contactgroep voor lotgenoten
• Preventie
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met kippenborst
• Verbeter je houding
• Fysiotherapie kan helpen
• Overweeg chirurgische opties als dat nodig is
• Ondersteun je mentale welzijn
• Draag comfortabele kleding
• Misvattingen rond kippenborst (pectus carinatum): borstkasafwijking
• Kippenborst is altijd een erfelijke aandoening
• Kippenborst is altijd een ernstige aandoening
• Kippenborst kan niet worden behandeld
• Pectus carinatum is altijd zichtbaar bij de geboorte
• Kippenborst is een aandoening die alleen jongens treft
• Kippenborst heeft altijd invloed op de ademhaling
• De behandeling van kippenborst is altijd invasief
• Pectus carinatum kan niet verergeren na de puberteit
• Pectus carinatum heeft geen invloed op andere gezondheidsaspecten

Synoniemen pectus carinatum

Pectus carinatum is ook gekend onder deze synoniemen

• duivenborst
• pectus gallinaceum
• vogelborst

De afkorting voor een kippenborst is "PC".

Epidemiologie van groeistoornis van borstkas

Kippenborst (pectus carinatum) is een aandoening waarbij de borstbeen naar buiten uitsteekt, wat de vorm van de borstkas vervormt. Het komt minder vaak voor dan de tegenovergestelde aandoening, pectus excavatum (ingevallen borstbeen).

Prevalentie
De prevalentie van pectus carinatum wordt geschat op 1 op 1.500 tot 1 op 2.000 levendgeboren kinderen. Het komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes, met een verhouding van ongeveer 3:1. De aandoening kan al vanaf de geboorte aanwezig zijn, hoewel de symptomen vaak pas op latere leeftijd zichtbaar worden.

Leeftijdsverdeling
Pectus carinatum wordt vaak gediagnosticeerd tijdens de kindertijd of de vroege tienerjaren, meestal tussen de 10 en 14 jaar. Het kan echter ook later in het leven worden ontdekt, vooral als de deformiteit erger wordt naarmate het individu groeit. In veel gevallen heeft de aandoening een milde vorm die pas merkbaar is wanneer de persoon lichamelijke veranderingen ondergaat.

Geografische variatie
Er zijn geen substantiële geografische verschillen in de prevalentie van pectus carinatum. Het wordt wereldwijd aangetroffen, hoewel studies wijzen op een hogere frequentie van gevallen in sommige genetische populaties.

Mechanisme

Pectus carinatum ontstaat door een abnormale groei van het kraakbeen dat het borstbeen verbindt met de ribben. Dit leidt tot de uitstulping van het borstbeen, wat de borstkas vervormt en de voorste borstwand naar buiten duwt.

Kraakbeenvervorming
De belangrijkste oorzaak van pectus carinatum is de abnormale ontwikkeling van het kraakbeen in de borstkas, wat resulteert in een vergroting en vervorming van het kraakbeen dat het borstbeen ondersteunt. Deze vervorming kan asymmetrisch zijn, wat betekent dat de uitstulping aan één kant van de borstkas prominenter kan zijn dan aan de andere kant.

Genetische en erfelijke factoren
Er is een erfelijke component in pectus carinatum, aangezien het vaak voorkomt in gezinnen. Het wordt verondersteld een multifactoriële erfelijke aandoening te zijn, wat betekent dat meerdere genetische en omgevingsfactoren bijdragen aan het ontstaan van de aandoening.

Ontwikkeling van de afwijking
Pectus carinatum ontwikkelt zich meestal tijdens de vroege groei en kan in sommige gevallen verergeren naarmate het kind opgroeit. De snelheid van de ontwikkeling varieert van persoon tot persoon. In veel gevallen stopt de uitstulping naarmate de groei vertraagt, maar in sommige gevallen kan het zich blijven ontwikkelen.

Oorzaken borstkasafwijking: Spontaan of onderdeel van aandoening of syndroom

De botten en het kraakbeen ontwikkelen zich abnormaal, maar het is onbekend wat de precieze oorzaak is van pectus carinatum. Pectus carinatum treedt soms afzonderlijk op, waarbij geen andere medisch gerelateerde problemen betrokken zijn. Anderzijds kunnen sommige genetische aandoeningen of syndromen gepaard gaan met pectus carinatum. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• het Cantú-syndroom (afwijkingen aan hart, haar (overmatige haargroei) en gezicht)
• het Costello-syndroom (kort gestalte en ontwikkeling van tumoren)
• het LEOPARD-syndroom (symptomen aan huid, ogen, longen, genitaliën, hart, longen en groei)
• het Marfan-syndroom (symptomen aan gezicht, hart (verwijding aorta), huid, longen, ogen en skelet)
• het Morquio-syndroom (afwijkingen aan gezicht en skelet)
• het Multiple Lentigines syndroom (ouderdomsvlekken)
• het Noonan-syndroom (skeletaandoening met symptomen aan het aangezicht, gestalte, skelet, hart, bloeding en puberteit)
• het Poland-syndroom (ontbrekende of onderontwikkelde spieren aan een zijde van het lichaam, waardoor afwijkingen aan de borstkas, schouder, de arm en de hand ontstaan)
• het Robinow-Syndroom (afwijkingen aan gestalte, gezicht, skelet en genitaliën)
• het Schwartz-Jampel syndroom (erfelijke ziekte met symptomen aan het gezicht, de ogen, het skelet en de spieren)
• het Strudwick-syndroom (botgroeiaandoening met afwijkingen aan het gezicht, de ogen en het skelet)
• homocystinurie (erfelijke stofwisselingsaandoening met afwijkingen aan o.a. bloed, ogen en skelet)
• hyperlordose (voorwaartse kromming van de wervelkolom (holle rug))
• kyfose (achterwaartse kromming van de wervelkolom)
• osteogenesis imperfecta (aangeboren botaandoening gekenmerkt door broze botten met vaak botbreuken tot gevolg)
• scoliose (laterale afwijking van de wervelzuil)
• trisomie 18 (het Edwards-syndroom: ernstige lichamelijke en mentale afwijkingen)
• trisomie 21 (syndroom van Down)

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van pectus carinatum kunnen verhogen, hoewel de aandoening vaak voorkomt zonder duidelijke oorzaak.

Familiegeschiedenis
Een van de grootste risicofactoren is een familiegeschiedenis van pectus carinatum. Dit duidt op een genetische predispositie voor de aandoening. Het komt vaak voor bij mensen die een familielid hebben met dezelfde aandoening.

Aandoeningen die het risico verhogen
Pectus carinatum wordt geassocieerd met bepaalde genetische syndromen, zoals het Marfan-syndroom, Ehlers-Danlos syndroom, en enkele andere bindweefselstoornissen. Deze aandoeningen kunnen de elasticiteit van het kraakbeen beïnvloeden, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van borstkasdeformaties.

Geslacht en leeftijd
Pectus carinatum komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. De aandoening wordt vaak op jonge leeftijd ontdekt, meestal tussen de 10 en 14 jaar. De ernst van de afwijking kan variëren afhankelijk van het moment van ontdekking en de voortgang van de groei.

Risicogroepen

Hoewel pectus carinatum relatief zeldzaam is, zijn er bepaalde groepen die een verhoogd risico hebben om de aandoening te ontwikkelen. Deze risicogroepen kunnen meer vatbaar zijn door genetische, omgevings- of hormonale factoren.

Kinderen en adolescenten
De risicogroep voor pectus carinatum omvat voornamelijk kinderen en adolescenten. De aandoening wordt meestal voor het eerst opgemerkt tijdens de vroege puberteit wanneer de borstkas zich nog ontwikkelt. De symptomen kunnen verergeren als de puberteit vordert.

Mensen met genetische aandoeningen
Zoals eerder genoemd, komt pectus carinatum vaker voor bij mensen met genetische aandoeningen zoals het Marfan-syndroom en Ehlers-Danlos syndroom. Deze aandoeningen beïnvloeden het bindweefsel in het lichaam en kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van borstkasdeformaties.

Mannen
Pectus carinatum komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Dit verschil kan gedeeltelijk te maken hebben met genetische en hormonale factoren die de ontwikkeling van de aandoening beïnvloeden.

Symptomen aandoening: Longen en hart

Algemene informatie
De symptomen van pectus carinatum zijn soms bij de geboorte zichtbaar, maar kunnen ook later in de kindertijd of adolescentie verschijnen. De symptomen worden vaak merkbaar vóór het derde levensjaar, maar kunnen tijdens de groeispurt van de puberteit plotseling duidelijker worden. De kippenborst is vaak asymmetrisch, waarbij één zijde van de borstkas meer is getroffen dan de andere kant. Bovendien kunnen sommige kinderen pectus carinatum aan één zijde van de borstkas hebben, terwijl de andere kant een indrukking vertoont (in medische termen bekend als pectus excavatum). De presentatie van de symptomen varieert van mild tot ernstig.

Zichtbare symptomen
Bij pectus carinatum steekt het borstbeen naar voren uit. Bovendien zijn de zijden van de borstkas lichtjes ingedrukt. Deze afwijking doet denken aan het uiterlijk van een vogel. Ondanks het ongebruikelijke uiterlijk hebben patiënten meestal een normaal ontwikkeld hart en functioneren de longen doorgaans normaal. Niettemin kunnen er toch stoornissen optreden in het hart (hartproblemen) en de longen (longproblemen). Bij patiënten (kinderen) met pectus carinatum kan onvoldoende lucht uit de longen komen, wat leidt tot een verminderd uithoudingsvermogen, kortademigheid, vermoeidheid en soms ook pijn. Frequent voorkomende luchtweginfecties, astma en ademhalingsproblemen komen vaker voor bij deze patiënten.

Alarmsymptomen

Pectus carinatum veroorzaakt meestal geen pijn of ernstige gezondheidsproblemen, maar er kunnen enkele symptomen zijn die aangeven dat de aandoening ernstiger is of complicaties kan veroorzaken.

Aanhoudende of verergerende borstkasdeformatie
De meest voor de hand liggende symptoom van pectus carinatum is de zichtbare uitstulping van het borstbeen. Als de vorm van de borstkas blijft verergeren, kan dit wijzen op een ernstigere vorm van de aandoening die mogelijk medische aandacht vereist.

Ademhalingsproblemen
In sommige gevallen kan de uitstulping van het borstbeen druk uitoefenen op de longen en het hart, wat leidt tot ademhalingsmoeilijkheden. Dit is meestal het geval bij ernstigere vormen van pectus carinatum. Patiënten kunnen moeite hebben met diep ademhalen of kunnen kortademig zijn tijdens fysieke inspanning.

Pijn of ongemak
Hoewel pijn zeldzaam is, kunnen sommige patiënten ongemak of pijn in de borstkas ervaren, vooral bij intense fysieke activiteit. Dit kan ook optreden door wrijving of irritatie van de huid boven de uitstulping.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De diagnose van pectus carinatum kan doorgaans worden gesteld door een lichamelijk onderzoek, waarbij de zichtbare symptomen direct herkenbaar zijn. Verdere onderzoeken zijn echter noodzakelijk om de diagnose te bevestigen en eventuele onderliggende aandoeningen uit te sluiten.

Diagnostisch onderzoek
De arts zal een longfunctieonderzoek (spirometrie) uitvoeren. Daarnaast kunnen beeldvormende onderzoeken zoals een radiografisch onderzoek (thoraxfoto), een MRI-scan of CT-scan van de borstkas nodig zijn. Verder biedt een bloedonderzoek informatie over de aanwezigheid van eventuele onderliggende aandoeningen. Indien nodig kan een echocardiografie of een elektrocardiografie (ECG: meting van de elektrische activiteit van het hart) worden uitgevoerd.

Behandeling: Brace of operatie

Pectus carinatum gaat niet vanzelf over. Een speciale brace kan worden ingezet om hoge druk op de borstkas uit te oefenen en de afwijking te corrigeren. Bij de meeste patiënten kan op deze manier een corrigerende operatie worden voorkomen. Voor sommige patiënten is echter een chirurgische ingreep onder volledige narcose noodzakelijk. Tijdens deze ingreep, die ongeveer één week ziekenhuisverblijf vereist, wordt een ijzeren staaf geïmplanteerd in het lichaam. Deze staaf wordt doorgaans na ongeveer drie jaar verwijderd. Het is bekend dat hoe jonger de patiënt is op het moment van de operatie, des te beter het borstbeen kan worden gecorrigeerd. Veelal wordt de operatie uitgevoerd wanneer de patiënt rond de dertien jaar oud is, maar in ernstigere gevallen kan de ingreep ook op jongere leeftijd plaatsvinden.

Prognose

De prognose van pectus carinatum is over het algemeen goed, vooral als het in een vroeg stadium wordt opgemerkt en behandeld. In de meeste gevallen heeft de aandoening geen ernstige invloed op de gezondheid.

Geen invloed op levensverwachting
Pectus carinatum heeft over het algemeen geen invloed op de levensverwachting. Het is een goedaardige aandoening die zelden leidt tot ernstige gezondheidsproblemen. Het kan echter cosmetisch storend zijn en kan in sommige gevallen invloed hebben op de kwaliteit van leven van de patiënt.

Herstel na behandeling
Voor patiënten die kiezen voor een chirurgische behandeling, zoals het corrigeren van de borstkasafwijking door middel van een operatie of een brace, is de prognose goed. De meeste patiënten herstellen volledig en ervaren geen verdere complicaties na de behandeling.

Complicaties: Makkelijker verwonding, psychisch moeilijk

Op psychologisch vlak kan pectus carinatum moeilijk zijn, vooral voor kinderen en tieners. Het vreemde uiterlijk kan het zelfbeeld en zelfvertrouwen beïnvloeden. Daarnaast kunnen patiënten gemakkelijker verwondingen oplopen. De aandoening is echter niet levensbedreigend.

Contactgroep voor lotgenoten

De online community Pectus4Life is beschikbaar voor patiënten met pectus carinatum, al staat de community eveneens open voor pectus excavatum, een andere borstkasafwijking die beter bekend is als een trechterborst. De community organiseert bijeenkomsten en biedt informatie over de aandoening en de behandelingsmethoden van de borstkasafwijking.

Preventie

Preventie van pectus carinatum is moeilijk, aangezien de aandoening vaak aangeboren is en geen specifieke oorzaak heeft die kan worden voorkomen. Aangezien pectus carinatum vaak voorkomt als onderdeel van een genetisch syndroom of erfelijke aandoening, kunnen reguliere screenings en genetische expertise nuttig zijn voor families met een voorgeschiedenis van deze aandoeningen. Dit kan helpen bij het vroegtijdig identificeren van risicofactoren en het monitoren van de gezondheid van de betrokkenen.

Bij een familiegeschiedenis van aandoeningen waarbij pectus carinatum een symptoom kan zijn, kan prenatale genetische testing en controle van de groei en ontwikkeling van het kind nuttig zijn om mogelijke afwijkingen vroegtijdig te identificeren.

Voor zover er geen specifieke maatregelen zijn om pectus carinatum te voorkomen, ligt de focus op het tijdig diagnosticeren en behandelen van de aandoening om de symptomen te beheersen en de impact op de levenskwaliteit te minimaliseren.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met kippenborst

Kippenborst is een aandoening waarbij het borstbeen naar voren uitsteekt, wat kan leiden tot zowel esthetische als fysieke klachten. Hoewel deze aandoening meestal geen directe gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, kan het soms ongemak veroorzaken. Hieronder volgen enkele praktische tips voor het omgaan met deze aandoening.

Verbeter je houding

Een van de meest effectieve manieren om de symptomen van kippenborst te verminderen, is door je houding te verbeteren. Door rechtop te zitten en te staan, kun je de druk op je borstkas verlichten en de uitstraling van het borstbeen minimaliseren.
Let er ook op om je schouders naar achteren te trekken, zodat je de natuurlijke kromming van je wervelkolom behoudt. Dit kan helpen om de uitstraling van kippenborst te verminderen en je algemene houding te verbeteren.

Fysiotherapie kan helpen

Fysiotherapie kan een belangrijke rol spelen bij het verminderen van het ongemak dat gepaard gaat met kippenborst. Een fysiotherapeut kan je helpen met oefeningen die de spieren rondom je borstkas versterken, wat de uitstraling van je borstbeen kan verlichten.
Deze oefeningen kunnen ook helpen bij het verbeteren van je ademhaling en het verminderen van pijn in de borst- en rugspieren. Het is belangrijk om de oefeningen regelmatig uit te voeren en te overleggen met je fysiotherapeut over de beste aanpak voor jouw situatie.

Overweeg chirurgische opties als dat nodig is

In sommige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de symptomen van kippenborst te verlichten. Een operatie, zoals de zogenaamde 'pectus excavatum' correctie, kan helpen om het borstbeen in een meer natuurlijke positie te plaatsen.
Bespreek met je arts of deze optie geschikt voor je is. De beslissing om een operatie te ondergaan moet zorgvuldig worden afgewogen tegen de mogelijke risico’s en voordelen.

Ondersteun je mentale welzijn

Hoewel kippenborst vaak geen fysieke pijn veroorzaakt, kan het wel invloed hebben op je zelfvertrouwen, vooral als je je zorgen maakt over het uiterlijk van je borstkas. Het is belangrijk om voor je mentale gezondheid te zorgen door steun te zoeken bij vrienden, familie of een therapeut.
Therapie kan helpen bij het verwerken van gevoelens van onzekerheid of ongemak over je uiterlijk, en je kunt leren om je zelfbeeld positief te benaderen.

Draag comfortabele kleding

Het dragen van kleding die je comfortabel zit en je lichaam ondersteunt, kan helpen bij het verlichten van ongemakken die ontstaan door kippenborst. Kies kleding die de nadruk niet legt op je borstkas, zoals losse of goed passende bovenkleding.
Speciaal ontworpen sportbeha’s of compressiekleding kunnen ook helpen om de druk op je borstkas te verlichten en je meer op je gemak te voelen.

Misvattingen rond kippenborst (pectus carinatum): borstkasafwijking

Kippenborst is altijd een erfelijke aandoening

Hoewel de aandoening pectus carinatum, ook wel "kippenborst" genoemd, vaak erfelijk is, kan het ook optreden zonder een duidelijke genetische oorzaak. Het kan zich ontwikkelen door andere factoren zoals groeispurten tijdens de puberteit of andere medische aandoeningen. Bij sommige mensen kan de aandoening zelfs aangeboren zijn, waarbij de borstkas zich tijdens de vroege ontwikkeling van het lichaam niet normaal vormt, zonder dat er een familielid is met dezelfde aandoening.

Kippenborst is altijd een ernstige aandoening

Pectus carinatum kan variëren in ernst. In veel gevallen veroorzaakt de aandoening geen pijn of significante gezondheidsproblemen. Het kan esthetisch storend zijn, maar vaak is het geen medische noodsituatie. In sommige gevallen, vooral wanneer de afwijking verergert of in combinatie is met andere aandoeningen, zoals ademhalingsproblemen, kan er behoefte zijn aan medische behandeling. Dit kan chirurgisch herstel of een beugelbehandeling omvatten. De meeste gevallen van kippenborst hebben echter weinig tot geen invloed op de gezondheid op lange termijn.

Kippenborst kan niet worden behandeld

Hoewel pectus carinatum vaak geen behandeling vereist, kunnen er wel verschillende behandelopties beschikbaar zijn. In gevallen waarin de afwijking esthetisch storend is of gepaard gaat met ademhalingsproblemen, kunnen medische behandelingen zoals fysiotherapie, het dragen van een beugel, of zelfs chirurgische ingrepen nuttig zijn. De keuze voor behandeling hangt af van de ernst van de afwijking en de symptomen die ermee gepaard gaan. Chirurgische opties kunnen bestaan uit het corrigeren van de borstkas via een operatie, wat vaak resulteert in een aanzienlijke verbetering van het uiterlijk en functionele uitkomsten.

Pectus carinatum is altijd zichtbaar bij de geboorte

Pectus carinatum wordt meestal opgemerkt tijdens de kindertijd of adolescentie, maar het kan zich geleidelijk ontwikkelen na de geboorte. De aandoening wordt vaak pas opgemerkt wanneer het kind ouder wordt, vooral wanneer de borstkas begint te veranderen tijdens de groeispurt in de puberteit. In sommige gevallen kan de afwijking mild zijn en pas later in het leven opvallen.

Kippenborst is een aandoening die alleen jongens treft

Hoewel pectus carinatum vaker voorkomt bij jongens, kan het ook meisjes treffen. De aandoening is niet beperkt tot een bepaald geslacht, hoewel de ernst van de aandoening bij jongens vaak groter is. Het is belangrijk om te erkennen dat hoewel de aandoening vaker voorkomt bij jongens, het niet exclusief is voor een bepaald geslacht.

Kippenborst heeft altijd invloed op de ademhaling

Hoewel pectus carinatum in sommige gevallen ademhalingsproblemen kan veroorzaken, gebeurt dit niet altijd. Bij mildere gevallen heeft de afwijking meestal geen invloed op de longfunctie of ademhaling. Wanneer ademhalingsproblemen wel optreden, is dit vaak te wijten aan een ernstige vorm van kippenborst of andere onderliggende gezondheidsproblemen. De meeste mensen met pectus carinatum kunnen normaal ademhalen zonder beperkingen. In ernstige gevallen kan het echter invloed hebben op het functioneren van de longen, wat het ademhalingsvermogen belemmert. Longen spelen een cruciale rol in het functioneren van het lichaam, en de aandoening kan bij een verergering ook de ademhaling belemmeren.

De behandeling van kippenborst is altijd invasief

De behandeling van pectus carinatum kan variëren van niet-invasieve opties, zoals fysiotherapie of het dragen van een correctieve beugel, tot meer invasieve procedures, zoals chirurgie. De keuze van behandeling hangt af van de ernst van de aandoening en de symptomen die ermee gepaard gaan. In veel gevallen kan een niet-invasieve benadering voldoende zijn, waardoor het vermijden van chirurgie mogelijk is. De behandelopties kunnen door een arts worden besproken, afhankelijk van de specifieke situatie van de patiënt. In sommige gevallen kan pijn, zoals pijn in de borststreek, een overweging zijn bij de keuze van behandeling.

Pectus carinatum kan niet verergeren na de puberteit

Hoewel pectus carinatum vaak wordt vastgesteld tijdens de kindertijd of puberteit, kan de aandoening in sommige gevallen verergeren na de puberteit. De borstkas kan zich blijven ontwikkelen, en in zeldzamere gevallen kan het door een groeispurt tijdens de adolescentie nog zichtbaarder worden. Het is belangrijk om een arts te raadplegen als de aandoening verergert of als er nieuwe symptomen optreden. Dit kan ook invloed hebben op de hart-gezondheid, aangezien een verergering in de borstkasstructuur mogelijk het hart kan beïnvloeden.

Pectus carinatum heeft geen invloed op andere gezondheidsaspecten

Hoewel pectus carinatum meestal geen gezondheidsproblemen veroorzaakt, kan het in sommige gevallen invloed hebben op andere aspecten van de gezondheid, zoals de houding of het zelfbeeld. Het kan ook invloed hebben op de fysieke prestaties bij sommige mensen, vooral als er ademhalingsmoeilijkheden optreden. De slaap kan bijvoorbeeld verstoord raken als de ademhaling belemmerd wordt. Het is belangrijk om te kijken naar de bredere impact van de aandoening op het dagelijks leven en het welzijn van de patiënt, zodat een passende behandeling kan worden geboden als dat nodig is.

Lees verder

• Trechterborst (pectus excavatum): Borstkasafwijking
• Borstkas en pleura: Aandoeningen, afwijkingen en problemen