Niercysten (cysten in nier): symptomen en behandeling
Eenvoudige niercysten zijn abnormale (niet in het lichaam thuishorende), met vloeistof gevulde blaasjes of holten die zich in de nieren bevinden. Eenvoudige niercysten zijn verworven niercysten. Deze moeten onderscheiden worden van de meer ernstige polycystische nieren. Dit is een nieraandoening waarbij in een of (vaak) beide nieren vele cysten worden gevormd en dit ontstaat meestal door een erfelijke afwijking. Eenvoudige niercysten veroorzaken meestal geen symptomen en zijn niet schadelijk voor de nieren. De meeste eenvoudige niercysten worden gevonden tijdens beeldvormend onderzoek dat wordt uitgevoerd om andere redenen. Behandeling is niet nodig voor eenvoudige niercysten die geen klachten veroorzaken. Eenvoudige niercysten die wel symptomen veroorzaken of die de bloedoorstroming of de urinedoorstroming belemmeren, moeten worden behandeld met sclerotherapie of chirurgie.
Wat zijn eenvoudige niercysten?
Eenvoudige niercysten zijn abnormale, niet in het lichaam thuishorende, met vloeistof gevulde
blaasjes of holtes die zich in de
nieren bevinden. Een eenvoudige niercyste verschilt van de cysten die ontstaan wanneer een persoon polycystische nieren heeft, een genetische aandoening. Eenvoudige niercysten zorgen er niet voor dat de nier vergroot raakt en vervangen ook niet de normale structuur van de nieren. Ook veroorzaken eenvoudige niercysten geen verminderde nierfunctie (met eventueel
nierfalen), zoals cysten dat kunnen doen bij mensen met polycystische nieren.
Wie hebben er last van?
Eenvoudige niercysten komen vaker voor als mensen ouder worden. Naar schatting 25 procent van de mensen van 40 jaar en 50 procent van de mensen van 50 jaar en ouder hebben een eenvoudige niercyste. Er is voor zover bekend geen verschil tussen vrouwen en mannen.
Oorzaken van eenvoudige niercysten
De oorzaak van eenvoudige niercysten wordt nog niet volledig begrepen. Obstructie van de nierbuisjes, kleine structuren in de nieren die urine verzamelen, of een tekort aan bloedtoevoer, zijn factoren die mogelijk een rol spelen bij het ontstaan van eenvoudige niercysten. Kleine divertikels kunnen zich losmaken uit de nierbuisjes en evolueren in eenvoudige niercysten. De rol van genetische factoren in de ontwikkeling van eenvoudige niercysten is nog niet onderzocht.
Symptomen van eenvoudige niercysten
Verschijnselen
Een eenvoudige cyste hoeft geen symptomen veroorzaken. Als de cyste echter groot wordt of geïnfecteerd raakt, kan deze symptomen veroorzaken zoals:
Omschrijving
Eenvoudige niercysten veroorzaken meestal geen symptomen en zijn ook niet schadelijk voor de nieren. In sommige gevallen kan er echter pijn ontstaan tussen de ribben en heupen, wanneer cysten groter worden en op andere organen drukken. Soms kan een cyste ontstoken raken, waardoor je last krijgt van
koorts en
pijn. Eenvoudige niercysten lijken niet de
nierfunctie te beïnvloeden, toch vond één onderzoek een verband tussen de aanwezigheid van cysten en verminderde nierfunctie bij ziekenhuispatiënten jonger dan 60 jaar. Sommige studies leggen een relatie tussen eenvoudige niercysten en
hoge bloeddruk. Zo verbeterde bij sommige mensen hun bloeddruk, nadat een grote cyste was gedraineerd.
Grootte van de cyste
Sommige cysten zijn zo klein dat je ze niet kunt zien zonder een microscoop. Anderen kunnen zo groot worden als een tennisbal. Naarmate ze groter worden, kunnen niercysten op nabijgelegen organen drukken en
pijn veroorzaken.
Onderzoek en diagnose
De meeste eenvoudige niercysten worden gevonden tijdens beeldvormend onderzoek dat wordt uitgevoerd om andere redenen. Wanneer een cyste wordt aangetroffen, kunnen beeldvormende onderzoeken worden gebruikt om te bepalen of het gaat om een eenvoudige cyste in de nier of een andere, meer ernstige aandoening. Deze onderzoeken kunnen bestaan uit echografie, een CT-scan of een MRI-scan.
Niercysten behandeling
Niercysten kunnen op de volgende manieren behandeld worden.
Geen behandeling
Behandeling is niet nodig voor eenvoudige niercysten die geen symptomen veroorzaken. Eenvoudige niercysten kunnen desgewenst worden gecontroleerd met een periodieke echo.
Sclerotherapie
Een eenvoudige, enkelvoudige niercyste die klachten veroorzaakt of de bloed- of urinedoorstroming belemmert, kan behandeld worden door middel van zogeheten sclerotherapie. Hierbij brengt de arts een lange naald in door de huid. Ultrageluid wordt gebruikt om de naald te geleiden naar de cyste. De cyste wordt eerst leeggezogen en vervolgens met een vloeistof geïnjecteerd, waardoor deze verschrompelt. De ingreep wordt gewoonlijk poliklinisch uitgevoerd onder plaatselijke verdoving.
Operatie
Als de cyste groot is, kan een operatie nodig zijn. De meeste operaties worden uitgevoerd met een laparoscoop, een speciaal instrument met een kleine, verlichte videocamera. De procedure wordt meestal gedaan onder algehele narcose in een ziekenhuis. De chirurg draineert de cyste en vervolgens verwijdert of verbrandt hij het buitenste weefsel. Dit type operatie wordt uitgevoerd met kleine incisies. Het herstel verloopt vaak snel en voorspoedig.
Eten, dieet en voeding
Het is niet aangetoond dat voeding of een special dieet een rol speelt bij het ontstaan of voorkomen van eenvoudige niercysten.
Complicaties
Gewoonlijk veroorzaken niercysten geen problemen. Soms kunnen ze echter tot complicaties leiden, waaronder:
- infectie in de cyste
- gescheurde cyste
- urine kan niet normaal afvloeien door een verstopping in de nier
- hoge bloeddruk
Polycystische nieren kan na verloop van tijd voor
nierschade zorgen. Ongeveer de helft van de mensen met deze aandoening zal nierfalen ontwikkelen voordat ze 60 jaar zijn.
Prognose
De meeste eenvoudige niercysten zijn onschadelijk en veroorzaken geen problemen. Als een cyste groeit, kan de cyste verwijderd worden middels sclerotherapie of een operatie zonder complicaties op de lange termijn. Polycystische nierziekte kan ernstiger zijn. Zonder behandeling kan het complicaties veroorzaken zoals hoge bloeddruk en nierfalen.
Lees verder