Tylotisch eczeem: symptomen, oorzaken, behandeling en beloop

Tylotisch eczeem, ook wel hyperkeratotisch rhagadiform eczeem of eczema hyperkeratoticum et rhagadiforme genoemd, is een vorm van eczeem aan de handen (vingers) of de voeten met schilfering, droge huid en kloofjes c.q. kloven. Tylotisch eczeem is hardnekkig en zeer therapieresistent. Behandeling bestaat uit het plaatselijk aanbrengen van sterk werkende dermacorticosteroiden ('hormoonzalven' in de volksmond) en vettende zalven of crèmes. Lichttherapie is ook mogelijk als hormoonzalf onvoldoende effect sorteert.

• Wat is tylotisch eczeem?
• Bij wie komt het voor?
• Synoniemen
• Oorzaken
• Symptomen van tylotisch eczeem
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Differentiaaldiagnose
• Behandeling van tylotisch eczeem
• Beloop en vooruitzichten

Wat is tylotisch eczeem?

Tylotisch handeczeem is een vorm van handeczeem die wordt gekenmerkt door schilfering, abnormale verhoorning van de opperhuid (hyperkeratose), en kloven op de handpalm en de buigzijde van de vingers. Onder de voeten kan de huidafwijking ook voorkomen. De oorzaak van tylotisch eczeemis is onbekend. Deze huidaandoening is moeilijk te behandelen en heeft een chronisch beloop.

Bij wie komt het voor?

Tylotisch eczeems komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Het wordt vooral gezien bij mensen tussen de 40 en 60 jaar.

Synoniemen

Tylotisch eczeem wordt ook wel eczema hyperkeratoticum et rhagadiforme of hyperkeratotisch rhagadiform eczeem genoemd.

Oorzaken

De precieze oorzaak is onbekend. Etiologische factoren zijn atopie, contactallergie, irritatie, druk en wrijving. Bij bepaalde beroepen, zoals betonvlechters, speelt bijvoorbeeld druk en wrijving een rol. Atopie betekent dat je een allergische aanleg hebt, waarbij er kenmerken zijn van voedselallergie, eczeem, astma en hooikoorts. Deskundige vermoeden voorts dat een erfelijke factor een belangrijke rol speelt. Mogelijk dat roken ook een rol speelt bij het ontstaan van de aandoening.

Symptomen van tylotisch eczeem

De huid vertoont geen blaren, blaasjes of roodheid zoals bij 'gewoon' eczeem vaak het geval is, maar is juist droog en schilferig met hyperkeratotische plaques. Kloofjes kunnen optreden, welke pijnlijk en erg ongemakkelijk zijn. De aandoening kan gepaard gaan met (enige) jeuk. Het gaat om scherp begrensde plekken, met schilfering, eeltvorming en (soms diepe) kloven. Deze huidafwijking treedt op in de handpalmen, de buigzijde van de vingers en de voeten. De kloven kunnen je ernstig belemmeren in je dagelijkse functioneren. In ernstige gevallen is het erg invaliderend en niet zelden leidt deze aandoening tot arbeidsongeschiktheid.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

De diagnose wordt à vue gesteld. Verder onderzoek is zelden nodig. Allergietesten moeten een contactallergie uitsluiten. Veelal wordt er geen contactallergie aangetroffen.

Differentiaaldiagnose

Differentiaal diagnostisch moeten de volgende huidaandoeningen in ogenschouw worden genomen:

• psoriasis;
• mycose of schimmelziekte;
• keratosis palmoplantaris (afwijkende verhoorning van de huid van de handpalmen en voetzolen);
• acrokeratosis paraneoplastica van Bazex.

Behandeling van tylotisch eczeem

Tylotisch handeczeem is een hardnekkige en moeilijke te behandelen vorm van eczeem. Vaak vangt men de behandeling aan met sterk werkende lokale corticosteroïdzalven (hormoonzalven), zo nodig onder een afsluitend verband, en vettende (neutrale) zalven en crèmes. Ook derivaten van vitamine A-zuur kunnen door de arts worden overwogen. Wanneer dit onvoldoende soelaas biedt, kan ultraviolet lichttherapie mogelijk uitkomst bieden. Het effect van de lichttherapie kan worden versterkt door toepassing van methoxaleen-emulsie, die ongeveer een uur voor de belichting op de aangedane plekken wordt gesmeerd. Deze emulsie bindt zich aan huidcellen als er ultraviolet-A-licht op valt. Het resultaat is dat het de groei remt van deze huidcellen.

Beloop en vooruitzichten

De meeste patiënten met hyperkeratotisch dermatitis hebben meestal een stabiel chronisch beloop. Het gaat om een hardnekkige, moeilijke te behandelen vorm van handeczeem. Bij het overgrote deel van de patiënten blijft de aandoening onveranderd aanwezig.

Lees verder

• Atopisch eczeem: symptomen, oorzaken, behandeling, prognose
• Handeczeem (eczeem aan de handen): symptomen en behandeling
• Handschimmel: symptomen en behandeling schimmel aan handen
• Craquelé-eczeem (asteatotisch eczeem): symptomen en oorzaak
• Seborroïsch eczeem: rode vlekken & roodheid in het gezicht