Androgene alopecia: Haaruitval & kaalheid, vooral bij mannen

Androgene alopecia is de meest voorkomende vorm van haaruitval en wordt voornamelijk veroorzaakt door genetische factoren en een abnormale gevoeligheid voor mannelijke geslachtshormonen (androgenen). Vaak worden jonge mannen getroffen door deze vorm van kaalheid, maar de aandoening kan ook bij vrouwen voorkomen, meestal op latere leeftijd en met mildere symptomen. De kaalheid is niet te genezen, maar de progressie kan wel worden vertraagd met medicijnen of een lotion. Ongeveer één op de drie patiënten reageert echter niet op deze behandelingen, en bovendien kunnen er bijwerkingen optreden als gevolg van de medicijnen.

• Synoniemen alopecia androgenetica
• Epidemiologie: Vooral jonge mannen
• Oorzaken haaruitval en kaalheid
• Ziekten gepaard met androgene alopecia
• Mannen
• Vrouwen
• Symptomen bij mannen en vrouwen
• Behandeling niet altijd nodig of via lotions of medicijnen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen alopecia androgenetica

Alopecia androgenetica is eveneens bekend onder deze andere benamingen:

• alopecia senilis
• androgene alopecia
• hormonaal haarverlies
• mannelijk haarverlies
• mannelijk type kaalheid

Epidemiologie: Vooral jonge mannen

De ziekte presenteert zich bij jonge mannen die vaak een positieve familiegeschiedenis hebben. Vrouwen kunnen ook aangetast worden, maar zij worden vaak pas op latere leeftijd getroffen door androgene alopecia, en de symptomen zijn doorgaans milder. Alopecia androgenetica kan al op tienerleeftijd beginnen, en het risico neemt toe naarmate men ouder wordt. Meer dan vijftig procent van de mannen boven de vijftig jaar heeft een zekere mate van haaruitval. Bij vrouwen komt deze vorm van haaruitval het vaakst voor na de menopauze (einde van de menstruatieperiode, overgang).

Oorzaken haaruitval en kaalheid

Deze vorm van haaruitval is gerelateerd aan androgenen (mannelijke geslachtshormonen), met name het androgeen “dihydrotestosteron”. Androgenen zijn belangrijk voor de normale mannelijke seksuele ontwikkeling voor de geboorte en tijdens de puberteit. Androgenen spelen ook andere belangrijke rollen bij zowel mannen als vrouwen, zoals de regulering van de haargroei en het libido (seksuele lust). Bovendien hebben mannen een verhoogd risico op dit type haaruitval als androgene alopecia in de familie voorkomt.

Ziekten gepaard met androgene alopecia

Mannen

Androgene alopecia bij mannen gaat vaak samen met verschillende andere medische aandoeningen, zoals een coronaire hartziekte (aandoening aan de kransslagaders) en een prostaatvergroting. Ook prostaatkanker, diabetes mellitus (suikerziekte), obesitas (zwaarlijvigheid) en hypertensie (hoge bloeddruk) komen vaak voor in combinatie met androgene alopecia.

Vrouwen

Als acne en menstruele problemen aanwezig zijn, kan de patiënte mogelijk lijden aan het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS). Deze aandoening wordt gekenmerkt door een hormonale onbalans die kan leiden tot een onregelmatige menstruatie, acne, overtollig haar elders op het lichaam (hirsutisme) en een gewichtstoename.

Symptomen bij mannen en vrouwen

Mannen

Bij mannen vallen de haren in een goed gedefinieerd patroon uit, beginnend bovenaan de slapen van het voorhoofd. Na verloop van tijd vormt de haarlijn een karakteristieke letter “M”. Vervolgens dunt de kruin aan de bovenkant van het hoofd uit, wat leidt tot gedeeltelijke of volledige kaalheid.

Vrouwen

Het haarverlies bij vrouwen verloopt anders. Het haar verdunt en wordt minder stevig over het gehele hoofd, maar de voorste haargrens blijft doorgaans intact. Volledige kaalheid komt zelden voor bij vrouwen.

Behandeling niet altijd nodig of via lotions of medicijnen

Een behandeling voor alopecia androgenetica is niet altijd noodzakelijk. Topische 5% minoxidil lotion of orale (via de mond ingenomen) medicijnen kunnen de progressie stoppen en mogelijk een beperkte hergroei van de haren veroorzaken. Deze behandelingen zijn echter alleen effectief als ze in een vroeg stadium van de kaalheid worden gestart. Een levenslange behandeling kan soms nodig zijn. Ongeveer één derde van de patiënten reageert niet op deze behandeling. Bovendien kunnen bijwerkingen optreden, zoals een verminderd libido. Vrouwen mogen dit geneesmiddel niet gebruiken, omdat het mogelijk de seksuele ontwikkeling van een mannelijke foetus kan aantasten. Antiandrogene therapie kan nuttig zijn voor sommige vrouwen.

Prognose

Androgene alopecia is een chronische aandoening waarbij de haaruitval geleidelijk voortschrijdt. De prognose varieert afhankelijk van de ernst en het stadium van de aandoening op het moment van de diagnose. Hoewel de kaalheid niet te genezen is, kunnen behandelingen zoals minoxidil en finasteride de progressie van haaruitval vertragen en in sommige gevallen enige hergroei van haar stimuleren. De effectiviteit van deze behandelingen kan echter variëren. Ongeveer één op de drie patiënten reageert niet op medicamenteuze behandeling. Het is belangrijk op te merken dat zelfs bij succesvolle behandeling, de haaruitval kan hervatten als de behandeling wordt gestopt.

Complicaties

De belangrijkste complicatie van androgene alopecia is psychologisch van aard. De progressieve haaruitval kan leiden tot verminderde zelfwaardering en psychologische stress, zoals angst en depressie. In zeldzame gevallen kunnen bijwerkingen van behandelingen optreden, zoals huidirritatie door topische middelen of seksuele bijwerkingen door orale medicijnen zoals finasteride. Vrouwen die zwangerschap overwegen moeten voorzichtig zijn met bepaalde medicijnen, omdat ze schadelijk kunnen zijn voor de foetus. Verder kunnen sommige patiënten, vooral als ze niet tijdig behandeld worden, last krijgen van ernstige kaalheid, wat kan leiden tot een grotere psychosociale impact.

Preventie

Hoewel androgene alopecia grotendeels genetisch bepaald is en moeilijk te voorkomen, kunnen enkele maatregelen helpen om de progressie te vertragen:

Gezonde levensstijl: Een evenwichtig dieet en regelmatige lichaamsbeweging kunnen bijdragen aan een gezonde haargroei en het algemene welzijn.

Vermijden van schadelijke producten: Het vermijden van agressieve haarproducten en chemicaliën kan helpen om de haarzakjes te beschermen en verdere schade te voorkomen.

Behandeling op tijd: Vroege behandeling met medicatie zoals minoxidil of finasteride kan de progressie van haaruitval vertragen en mogelijk haarhergroei bevorderen.

Beheersing van stress: Stress kan bijdragen aan haaruitval, dus het hanteren van effectieve stressbeheersingstechnieken kan nuttig zijn.

Regelmatige controle: Voor mensen met een familiegeschiedenis van androgene alopecia kan regelmatige controle door een dermatoloog helpen om vroege tekenen van haaruitval te identificeren en tijdig in te grijpen.

Lees verder

• Haaruitval (alopecia): Haaraandoeningen met haarverlies