Androgene alopecia: Haaruitval & kaalheid, vooral bij mannen

Androgene alopecia is de meest voorkomende vorm van haaruitval en wordt voornamelijk veroorzaakt door genetische factoren en een abnormale gevoeligheid voor mannelijke geslachtshormonen (androgenen). Vaak worden jonge mannen getroffen door deze vorm van kaalheid, maar de aandoening kan ook bij vrouwen voorkomen, meestal op latere leeftijd en met mildere symptomen. De kaalheid is niet te genezen, maar de progressie kan wel worden vertraagd met medicijnen of een lotion. Ongeveer één op de drie patiënten reageert echter niet op deze behandelingen, en bovendien kunnen er bijwerkingen optreden als gevolg van de medicijnen.

• Synoniemen alopecia androgenetica
• Epidemiologie: Vooral jonge mannen
• Prevalentie van androgene alopecia
• Factoren die bijdragen aan de prevalentie
• Mechanisme
• Hormonale invloeden en DHT-productie
• Genetische predispositie
• Oorzaken haaruitval en kaalheid
• Ziekten gepaard met androgene alopecia
• Mannen
• Vrouwen
• Symptomen bij mannen en vrouwen
• Behandeling niet altijd nodig of via lotions of medicijnen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met androgene alopecia
• Gebruik geschikte haarverzorgingsproducten
• Overweeg medicatie
• Beperk stress
• Eet een evenwichtig voedingspatroon
• Raadpleeg een dermatoloog
• Draag een hoed of sjaal om de hoofdhuid te beschermen
• Misvattingen rond androgene alopecia
• Androgene alopecia treft alleen mannen
• Haarverlies door androgene alopecia is altijd permanent
• Androgene alopecia wordt veroorzaakt door slechte bloedcirculatie
• Vitaminen en supplementen kunnen haarverlies door androgene alopecia stoppen
• Androgene alopecia is een teken van een onderliggende ziekte
• Hoeden en petten dragen veroorzaakt androgene alopecia

Synoniemen alopecia androgenetica

Alopecia androgenetica is eveneens bekend onder deze andere benamingen:

• alopecia senilis
• androgene alopecia
• hormonaal haarverlies
• mannelijk haarverlies
• mannelijk type kaalheid

Epidemiologie: Vooral jonge mannen

De ziekte presenteert zich bij jonge mannen die vaak een positieve familiegeschiedenis hebben. Vrouwen kunnen ook aangetast worden, maar zij worden vaak pas op latere leeftijd getroffen door androgene alopecia, en de symptomen zijn doorgaans milder. Alopecia androgenetica kan al op tienerleeftijd beginnen, en het risico neemt toe naarmate men ouder wordt. Meer dan vijftig procent van de mannen boven de vijftig jaar heeft een zekere mate van haaruitval. Bij vrouwen komt deze vorm van haaruitval het vaakst voor na de menopauze (einde van de menstruatieperiode, overgang).

Prevalentie van androgene alopecia

Androgene alopecia, ook bekend als mannelijke en vrouwelijke kaalheid, is een van de meest voorkomende oorzaken van haaruitval. Het treft ongeveer 50% van de mannen boven de 50 jaar en een aanzienlijk aantal vrouwen, vooral na de menopauze. De prevalentie varieert tussen verschillende populaties, maar het komt wereldwijd veel voor.

Factoren die bijdragen aan de prevalentie

De prevalentie van androgene alopecia kan beïnvloed worden door genetische factoren, hormonale veranderingen, en omgevingsfactoren. Genetica speelt een belangrijke rol, waarbij een familiegeschiedenis van haaruitval de kans op het ontwikkelen van deze aandoening vergroot.

Mechanisme

Hormonale invloeden en DHT-productie

Androgene alopecia wordt voornamelijk veroorzaakt door hormonale veranderingen, specifiek door een verhoogde gevoeligheid van haarzakjes voor dihydrotestosteron (DHT). DHT is een afgeleide van het hormoon testosteron, dat de haargroei bevordert, maar ook het haarzakje kan verkleinen en uiteindelijk de haargroei kan stoppen.

Genetische predispositie

De gevoeligheid van de haarzakjes voor DHT is gedeeltelijk genetisch bepaald. Het gen dat verantwoordelijk is voor androgene alopecia wordt meestal overgedragen via de moeder, hoewel beide ouders een rol kunnen spelen. Genetische mutaties kunnen leiden tot een verhoogde activiteit van het enzym 5-alfa-reductase, dat testosteron omzet in DHT, wat bijdraagt aan haaruitval.

Oorzaken haaruitval en kaalheid

Deze vorm van haaruitval is gerelateerd aan androgenen (mannelijke geslachtshormonen), met name het androgeen “dihydrotestosteron”. Androgenen zijn belangrijk voor de normale mannelijke seksuele ontwikkeling voor de geboorte en tijdens de puberteit. Androgenen spelen ook andere belangrijke rollen bij zowel mannen als vrouwen, zoals de regulering van de haargroei en het libido (seksuele lust). Bovendien hebben mannen een verhoogd risico op dit type haaruitval als androgene alopecia in de familie voorkomt.

Ziekten gepaard met androgene alopecia

Mannen

Androgene alopecia bij mannen gaat vaak samen met verschillende andere medische aandoeningen, zoals een coronaire hartziekte (aandoening aan de kransslagaders) en een prostaatvergroting. Ook prostaatkanker, diabetes mellitus (suikerziekte), obesitas (zwaarlijvigheid) en hypertensie (hoge bloeddruk) komen vaak voor in combinatie met androgene alopecia.

Vrouwen

Als acne en menstruele problemen aanwezig zijn, kan de patiënte mogelijk lijden aan het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS). Deze aandoening wordt gekenmerkt door een hormonale onbalans die kan leiden tot een onregelmatige menstruatie, acne, overtollig haar elders op het lichaam (hirsutisme) en een gewichtstoename.

Symptomen bij mannen en vrouwen

Mannen

Bij mannen vallen de haren in een goed gedefinieerd patroon uit, beginnend bovenaan de slapen van het voorhoofd. Na verloop van tijd vormt de haarlijn een karakteristieke letter “M”. Vervolgens dunt de kruin aan de bovenkant van het hoofd uit, wat leidt tot gedeeltelijke of volledige kaalheid.

Vrouwen

Het haarverlies bij vrouwen verloopt anders. Het haar verdunt en wordt minder stevig over het gehele hoofd, maar de voorste haargrens blijft doorgaans intact. Volledige kaalheid komt zelden voor bij vrouwen.

Behandeling niet altijd nodig of via lotions of medicijnen

Een behandeling voor alopecia androgenetica is niet altijd noodzakelijk. Topische 5% minoxidil lotion of orale (via de mond ingenomen) medicijnen kunnen de progressie stoppen en mogelijk een beperkte hergroei van de haren veroorzaken. Deze behandelingen zijn echter alleen effectief als ze in een vroeg stadium van de kaalheid worden gestart. Een levenslange behandeling kan soms nodig zijn. Ongeveer één derde van de patiënten reageert niet op deze behandeling. Bovendien kunnen bijwerkingen optreden, zoals een verminderd libido. Vrouwen mogen dit geneesmiddel niet gebruiken, omdat het mogelijk de seksuele ontwikkeling van een mannelijke foetus kan aantasten. Antiandrogene therapie kan nuttig zijn voor sommige vrouwen.

Prognose

Androgene alopecia is een chronische aandoening waarbij de haaruitval geleidelijk voortschrijdt. De prognose varieert afhankelijk van de ernst en het stadium van de aandoening op het moment van de diagnose. Hoewel de kaalheid niet te genezen is, kunnen behandelingen zoals minoxidil en finasteride de progressie van haaruitval vertragen en in sommige gevallen enige hergroei van haar stimuleren. De effectiviteit van deze behandelingen kan echter variëren. Ongeveer één op de drie patiënten reageert niet op medicamenteuze behandeling. Het is belangrijk op te merken dat zelfs bij succesvolle behandeling, de haaruitval kan hervatten als de behandeling wordt gestopt.

Complicaties

De belangrijkste complicatie van androgene alopecia is psychologisch van aard. De progressieve haaruitval kan leiden tot verminderde zelfwaardering en psychologische stress, zoals angst en depressie. In zeldzame gevallen kunnen bijwerkingen van behandelingen optreden, zoals huidirritatie door topische middelen of seksuele bijwerkingen door orale medicijnen zoals finasteride. Vrouwen die zwangerschap overwegen moeten voorzichtig zijn met bepaalde medicijnen, omdat ze schadelijk kunnen zijn voor de foetus. Verder kunnen sommige patiënten, vooral als ze niet tijdig behandeld worden, last krijgen van ernstige kaalheid, wat kan leiden tot een grotere psychosociale impact.

Preventie

Hoewel androgene alopecia grotendeels genetisch bepaald is en moeilijk te voorkomen, kunnen enkele maatregelen helpen om de progressie te vertragen:

Gezonde levensstijl: Een evenwichtig dieet en regelmatige lichaamsbeweging kunnen bijdragen aan een gezonde haargroei en het algemene welzijn.

Vermijden van schadelijke producten: Het vermijden van agressieve haarproducten en chemicaliën kan helpen om de haarzakjes te beschermen en verdere schade te voorkomen.

Behandeling op tijd: Vroege behandeling met medicatie zoals minoxidil of finasteride kan de progressie van haaruitval vertragen en mogelijk haarhergroei bevorderen.

Beheersing van stress: Stress kan bijdragen aan haaruitval, dus het hanteren van effectieve stressbeheersingstechnieken kan nuttig zijn.

Regelmatige controle: Voor mensen met een familiegeschiedenis van androgene alopecia kan regelmatige controle door een dermatoloog helpen om vroege tekenen van haaruitval te identificeren en tijdig in te grijpen.

Praktische tips voor het omgaan met androgene alopecia

Androgene alopecia, oftewel erfelijke haaruitval, is een aandoening die zowel mannen als vrouwen kan treffen. Het wordt vaak gekarakteriseerd door dunner wordend haar, vooral bij de kruin en de slapen. Deze vorm van haarverlies kan invloed hebben op je zelfbeeld en zelfvertrouwen. Gelukkig zijn er verschillende manieren om de symptomen te verlichten en de aandoening te beheren.

Gebruik geschikte haarverzorgingsproducten

Een van de belangrijkste stappen in het beheren van androgene alopecia is het kiezen van de juiste haarverzorgingsproducten. Het gebruik van milde shampoos die het haar niet uitdrogen kan helpen om de haargroei te bevorderen. Het is ook belangrijk om producten te vermijden die schadelijke chemicaliën bevatten die de hoofdhuid kunnen irriteren. Het kiezen van producten die speciaal ontwikkeld zijn voor het bevorderen van haargroei, zoals haarserums met minoxidil, kan bijdragen aan het verminderen van haarverlies. Let erop dat producten die de haargroei stimuleren, je alleen kunnen helpen als ze consistent worden gebruikt.

Overweeg medicatie

Er zijn verschillende medicatie die kunnen helpen bij het beheersen van androgene alopecia, zoals minoxidil en finasteride. Minoxidil is een topische behandeling die direct op de hoofdhuid wordt aangebracht om de haargroei te stimuleren. Finasteride is een orale medicatie die de effecten van dihydrotestosteron (DHT) vermindert, een hormoon dat haarverlies kan veroorzaken. Het is belangrijk om met een arts te overleggen of deze medicijnen geschikt voor je zijn, aangezien ze bijwerkingen kunnen hebben. Als je overweegt om medicatie te gebruiken, bespreek dan de voor- en nadelen met je arts.

Beperk stress

Stress kan haaruitval verergeren, dus het is belangrijk om manieren te vinden om stress in je leven te verminderen. Mentale gezondheid kan een grote rol spelen in het beheersen van haaruitval. Ontspanningsoefeningen, zoals meditatie, yoga of ademhalingstechnieken, kunnen je helpen om stress te verlagen. Het creëren van een rustige en ontspannende omgeving kan bijdragen aan een betere geestelijke gezondheid, wat op zijn beurt kan helpen om haaruitval te beperken. Regelmatige lichaamsbeweging kan ook stress verminderen en de doorbloeding van de hoofdhuid bevorderen.

Eet een evenwichtig voedingspatroon

Je voedingspatroon kan een grote invloed hebben op de gezondheid van je haar. Zorg ervoor dat je voldoende essentiële vitamines en mineralen binnenkrijgt, zoals vitamine A, vitamine D, ijzer en zink, die belangrijk zijn voor haargroei. Het eten van een gevarieerd en evenwichtig voedingspatroon kan de conditie van je haar verbeteren en helpen bij het tegengaan van haaruitval. Vermijd extreme diëten die tekorten aan voedingsstoffen kunnen veroorzaken, aangezien dit haaruitval kan verergeren.

Raadpleeg een dermatoloog

Als je merkt dat je haaruitval ernstig is of snel verergert, is het raadzaam om een dermatoloog te raadplegen. Een dermatoloog kan je helpen om de oorzaak van het haarverlies te achterhalen en een op maat gemaakte behandeling voor te stellen. Soms kunnen onderliggende medische aandoeningen, zoals mentale gezondheid of schildklierproblemen, bijdragen aan haaruitval. Het behandelen van deze aandoeningen kan helpen om de haargroei te verbeteren.

Draag een hoed of sjaal om de hoofdhuid te beschermen

Bij androgene alopecia kan de hoofdhuid gevoeliger worden voor de zon, vooral als het haar dunner wordt. Het dragen van een hoed of sjaal kan helpen om je hoofdhuid te beschermen tegen schadelijke UV-stralen. Dit voorkomt niet alleen verbranding, maar helpt ook om de hoofdhuid gezond te houden. Het beschermen van je hoofdhuid is een belangrijk aspect van het behoud van gezonde haargroei, zelfs bij haarverlies.

Misvattingen rond androgene alopecia

Androgene alopecia, ook bekend als erfelijke haaruitval, is de meest voorkomende vorm van haarverlies bij zowel mannen als vrouwen. Het wordt vaak verkeerd begrepen, wat leidt tot misvattingen over de oorzaken, behandelingen en gevolgen.

Androgene alopecia treft alleen mannen

Hoewel deze vorm van haarverlies vaak wordt geassocieerd met mannen, kunnen ook vrouwen er last van krijgen. Bij mannen leidt het tot terugwijkende haarlijnen en kale kruinen, terwijl het bij vrouwen meestal resulteert in een diffuse verdunning van het haar op de kruin.

Haarverlies door androgene alopecia is altijd permanent

Hoewel androgene alopecia progressief is, betekent dit niet dat haarverlies onomkeerbaar is. Behandelingen zoals bepaalde geneesmiddelen en haartransplantaties kunnen helpen het proces te vertragen of zelfs gedeeltelijk te herstellen. Hoe eerder de behandeling wordt gestart, hoe beter de resultaten kunnen zijn.

Androgene alopecia wordt veroorzaakt door slechte bloedcirculatie

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat slechte bloedcirculatie in de hoofdhuid de oorzaak is van androgene alopecia. De aandoening wordt voornamelijk beïnvloed door genetische factoren en hormonen, met name de gevoeligheid van haarzakjes voor dihydrotestosteron (DHT).

Vitaminen en supplementen kunnen haarverlies door androgene alopecia stoppen

Hoewel een gezond voedingspatroon met voldoende vitaminen en mineralen belangrijk is voor de algemene haarkwaliteit, kunnen voedingssupplementen alleen geen erfelijk haarverlies stoppen. Behandelingen moeten gericht zijn op het onderliggende hormonale mechanisme om effectief te zijn.

Androgene alopecia is een teken van een onderliggende ziekte

Hoewel overmatig haarverlies soms kan wijzen op een medische aandoening, is androgene alopecia op zichzelf geen teken van een ziekte. Het is een veelvoorkomende erfelijke eigenschap die wordt beïnvloed door hormonen en genetica. Andere vormen van haarverlies, zoals die veroorzaakt door een huidziekte of auto-immuunaandoening, moeten door een arts worden beoordeeld.

Hoeden en petten dragen veroorzaakt androgene alopecia

Er bestaat geen bewijs dat het dragen van hoeden of petten haarverlies veroorzaakt. Androgene alopecia wordt bepaald door genetische en hormonale factoren. Hoofddeksels kunnen mogelijk haarbreuk veroorzaken als ze te strak zitten, maar ze beïnvloeden de haarwortels niet.

Lees verder

• Haaruitval (alopecia): Haaraandoeningen met haarverlies