Cardiogene shock: Onvoldoende bloed door hartschade

Bij een cardiogene shock is het hart zo ernstig beschadigd dat het niet in staat is om voldoende bloed naar de organen te pompen. Dit gebeurt wanneer de hartfunctie ernstig is aangetast, wat kan optreden bij een hartaanval, maar ook bij andere ernstige hartgerelateerde problemen of aandoeningen. Symptomen zoals veranderingen in huidskleur, kortademigheid, en pijn of druk op de borst zijn kenmerkend voor deze aandoening. Cardiogene shock is een medische noodsituatie die zonder behandeling kan leiden tot de dood. Het is essentieel dat de patiënt snel wordt behandeld met medicatie en andere ondersteunende therapieën. Diverse preventieve maatregelen kunnen helpen om een cardiogene shock te voorkomen.

• Oorzaken: Onvoldoende bloeddoorstroming door hartschade
• Risicofactoren voor cardiogene shock
• Symptomen: Kortademigheid en druk op de borst
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met medicatie of een operatie
• Prognose bij cardiogene shock
• Complicaties van cardiogene shock
• Preventie van cardiogene shock

Oorzaken: Onvoldoende bloeddoorstroming door hartschade

Een cardiogene shock treedt op wanneer het hart niet in staat is om voldoende bloed rond te pompen voor de behoeften van het lichaam. De meest voorkomende oorzaak van cardiogene shock is een complicatie van een ernstige hartaandoening, vaak een hartinfarct (myocardiaal infarct). Echter, een hartaanval is niet altijd de enige oorzaak; cardiogene shock kan ook optreden door andere ernstige hartproblemen, zoals:

• druk op het hart door een opeenhoping van vocht rondom het hart (pericardtamponnade)
• een breuk van de hartspier door schade door een hartaanval
• een gevaarlijke hartritmestoornis, zoals ventrikeltachycardie, ventrikelfibrillatie (trillen van de onderste hartkamers) of supraventriculaire tachycardie (versnelde hartslag)
• een groot deel van de hartspier functioneert niet goed
• een ontsteking van de hartspier (myocarditis)
• een scheur of breuk van de spieren of pezen die de hartkleppen ondersteunen, vooral van de mitralisklep
• een scheur of breuk van de wand (septum) tussen de linker- en rechterventrikels (onderste hartkamers)
• een zeer trage hartslag (bradycardie) of een probleem met het elektrische systeem van het hart (blok)

Risicofactoren voor cardiogene shock

Risicofactoren voor het ontwikkelen van een cardiogene shock omvatten:

• Ouderen
• Patiënten met een voorgeschiedenis van hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)
• Patiënten met een eerdere hartaanval
• Personen met diabetes mellitus
• Personen met hoge bloeddruk (hypertensie)
• Roken (roken) en andere ongezonde leefgewoonten

Symptomen: Kortademigheid en druk op de borst

Bij een cardiogene shock kan de patiënt de volgende symptomen vertonen:

• Onrust en een bleke huid
• Klamme huid en een grauwe of vlekkerige huidskleur, vaak met koude extremiteiten (handen en voeten)
• Pijn of druk op de borst
• Ernstige kortademigheid
• Verminderde urineproductie (oligurie)
• Zweten, coma, duizeligheid, rusteloosheid, agitatie, verwardheid, verlies van alertheid en concentratieproblemen

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek kan de arts symptomen zoals een snelle ademhaling (tachypneu) en een snelle maar zwakke pols opmerken. De bloeddruk is vaak laag (hypotensie), meestal onder de 90 mmHg diastolisch. Orthostatische hypotensie, waarbij de bloeddruk plotseling daalt bij het opstaan, kan ook worden waargenomen, wat leidt tot duizeligheid.

Diagnostisch onderzoek

Om een cardiogene shock te diagnosticeren, voert de arts vaak de volgende onderzoeken uit:

• Hartkatheterisatie: Een katheter wordt in de longslagader geplaatst om de bloedvaten van het hart zichtbaar te maken met behulp van een kleurstof en röntgenfoto’s. Dit helpt bij het identificeren van verstopte of vernauwde gebieden.
• Bloedonderzoek: Dit onderzoek is nodig om orgaanschade, infecties, en een hartaanval op te sporen. Arterieel bloedgas kan worden gebruikt om het zuurstofgehalte in het bloed te meten.
• Echocardiografie: Geluidsgolven worden gebruikt om beelden van het hart te produceren, zodat schade aan het hart kan worden geïdentificeerd.
• Elektrocardiografie: Een elektrocardiogram (ECG) registreert de elektrische activiteit van het hart om hartritmestoornissen en hartaanvallen te diagnosticeren.
• Röntgenfoto van de borstkas: Dit onderzoek toont de grootte en vorm van het hart en de bloedvaten en kan aangeven of er vocht in de longen aanwezig is.

Behandeling met medicatie of een operatie

Een cardiogene shock is een medische noodsituatie die meestal behandeling op de afdeling intensieve zorg vereist. De patiënt krijgt vaak bloeddrukverhogende medicijnen en medicatie om de hartfunctie te verbeteren. Deze behandelingen zijn vaak kortetermijnoplossingen. Indien een hartritmestoornis ernstig is, kunnen intraveneuze medicijnen, een tijdelijke pacemaker, of elektrische schoktherapie (defibrillatie of cardioversie) noodzakelijk zijn. Pijnstillers, zuurstof, intraveneuze vochttoediening, en bloedtransfusies kunnen ook worden toegediend.

Andere mogelijke behandelingen omvatten:

• Hartkatheterisatie met coronaire angioplastiek en stenting
• Plaatsing van een pacemaker
• Mechanische ondersteuning zoals een steunhart
• Hartbewaking om de behandeling te begeleiden
• Hartchirurgie, waaronder coronaire bypassoperaties, hartklepvervanging, en ondersteuning voor de linker hartkamer
• Intra-aortale ballonpomp om de hartfunctie te verbeteren

Prognose bij cardiogene shock

De prognose voor patiënten met een cardiogene shock is vaak ernstig. Ongeveer 50-75% van de patiënten overlijdt aan de aandoening. Zonder tijdige en effectieve behandeling is de kans op overleving zeer laag.

Complicaties van cardiogene shock

Mogelijke complicaties van een cardiogene shock zijn onder andere:

• Permanente hersenschade
• Nierschade
• Leverschade

Preventie van cardiogene shock

Preventie van cardiogene shock richt zich op het snel behandelen van de onderliggende oorzaken, zoals een hartaanval of een hartklepprobleem. Daarnaast zijn er verschillende strategieën om risicofactoren voor hart- en vaatziekten te beheersen, waaronder:

• Behandeling en controle van diabetes mellitus
• Beheer van hoge bloeddruk (hypertensie)
• Beperken van cholesterol- en triglyceridenlevels in het bloed
• Stoppen met roken
• Aanpassing van ongezonde leefgewoonten en voeding

Lees verder

• Alarmsymptomen voor hartaandoeningen: Tekenen van hartziekte
• Shock: Oorzaken, soorten, symptomen, behandeling en prognose