Skin tear: van huidscheur tot wond

Een skin tear, of ook wel huidscheur genoemd, komt vaak voor bij oudere mensen. Dit omdat hun huid brozer is dan die van jongere mensen. Een skin tear moet goed behandeld worden. Wanneer men snel ingrijpt, kan men de huid redden en is de wond snel gesloten. Anders kan de huidscheur overgaan in een grotere wond die meer en langer verzorging nodig zal hebben.

Wat is een skin tear?

Een skin tear is letterlijk een scheur van de huid. Hierbij is de huid los gekomen van de andere huidlagen of van het onderhuids weefsel. Soms rolt de huidflap ook op. Bij andere skin tears zou je de huid nog terug op de wond kunnen leggen. Een skin tear komt vooral voor op de armen en benen. Er wordt ook enkel van een skin tear gesproken als het om een wond gaat die veroorzaakt is door wrijvingskracht of schuifkracht. Dit is meestal het geval bij een ongeluk.

Hoe krijg ik een skin tear?

Vooral ouderen maken meer kans op een skin tear. Dit omdat door ouder te worden de verschillende huidlagen losser zijn geworden door ouderdom. Vaak is de huid ook veel droger. Dit wordt ook wel een perkamenthuid genoemd. Als we een perkamentpapier vergelijken met de huid, lijkt dit heel erg op elkaar. Je kan testen of je een kwetsbare huid hebt door met je hand over je arm te wrijven. Wanneer het lijkt alsof je een deel van de huid mee weg wrijft, heb je veel meer risico op een skin tear.

Hoe een skin tear voorkomen?

Een skin tear volledig voorkomen is moeilijk omdat het vaak om een ongeluk gaat. Wat je wel kan doen is je huid hydrateren met een vochtinbrengende crème zodat ze minder droog is. Hierdoor zal ze minder snel scheuren.

Wanneer je verzorgd wordt door anderen en je weet dat je huid heel kwetsbaar is, kan je dit het best melden bij deze personen. Zo kunnen ze voorzichtiger zijn met het aankleden en er extra op letten dat ze de huid niet beschadigen. Ook bij het wassen dienen de verzorgers erop te letten dat ze de huid niet beschadigen.

Een skin tear komt vaak door een ongeluk. Een ongeluk voorkomen kan nooit. Wel kan er op ingespeeld worden door te zorgen voor een veilige omgeving. Zo is het beter om geen tapijt in huis te hebben. Zeker bij ouderen is gebleken dat deze voor veel valincidenten zorgen. Verder is belangrijk dat je voldoende licht hebt zodat je kan zien waar je loopt. Ook kan je voor een vlotte doorgang zorgen door niet overal kastjes te plaatsen. In plaatsen met een gladde ondergrond zoals een badkamer zorg je best voor voldoende hulpstukken die je kan vast nemen. Wanneer je nog een bovenverdieping hebt en je niet goed meer de trap op kan, is er de mogelijkheid om een lift in de vorm van een stoeltje te installeren.

Categorieën van skin tears

In wondzorgclassificatie zijn er drie categorieën van skin tears.

Categorie een: skin tear zonder weefselverlies

In deze eerste categorie zijn er nog eens twee typen namelijk het lineair type en het flaptype. Een gemeenschappelijk kenmerk van beide typen is dat je de mogelijkheid hebt om de flap terug op zijn plek te leggen tot aan de wondrand.

Lineair type
Het lineair type heeft het uiterlijk van een wondscheur. Het lijkt alsof er met een mes in de huid is gesneden. Zo fijn kan de scheur zijn. De scheur vindt meestal plaats in een rimpel of plooi. Bij een scheur zijn zowel het epidermis als het dermis losgerukt van het onderliggend weefsel. Bij dit type zal men de huid weer tegen elkaar leggen om dit zo snel mogelijk te laten genezen. Een voorbeeld hiervan is een grote snee door je te snijden aan een stukje papier.

Flaptype
Bij het flaptype is er een echte huidflap zichtbaar. Hierbij is het epidermis een paar millimeter losgerukt van het dermis. Het onderliggend weefsel is niet beschadigd. Bij de behandeling zal men deze flap terugplaatsen op de dermis. Zo kan de wond het snelst genezen.

Categorie twee: skin tear met gedeeltelijk weefselverlies

De tweede categorie wordt ingedeeld in het type met gering weefselverlies en het type met gemiddeld tot groot weefselverlies. Het gaat hier vooral over het huidweefsel dat verloren gaat. Het is moeilijk om deze types te onderscheiden omdat je vooral moet kijken naar de grootte van de beschadiging van de huid. Wanneer tot 25 procent van de gehele flap verloren is gegaan spreken we van gering weefselverlies. Wanneer er meer dan 25 procent van de gehele flap verloren is, wordt dit matig tot groot weefselverlies genoemd. Bij deze categorie kan men de huidflap nog we op de wond leggen, maar je zal merken dat deze de wond niet helemaal meer bedekt.

Categorie drie: volledig weefselverlies

Bij de derde categorie is de flap volledig verdwenen. Deze is waarschijnlijk afgescheurd tijdens het ongeluk. Ook is het mogelijk dat er eerst wel een huidflap was, maar dat deze toch afgestorven is of door de wondzorg opnieuw is gescheurd. Bij deze wond is enkel het onderhuidse weefsel zichtbaar.

Behandelen van skin tears

Verouderde technieken

Een van de technieken die nu niet meer wordt toegepast is de wond droog laten. Door de wond droog te laten zal er korstvorming ontstaan. Deze korstvorming zal de groei van de wond vertragen omdat er geen zuurstof meer bij de wond kan. Bovendien is de wond een broeihaard voor bacteriën omdat door de korst de wond warm en vochtig is. Hierdoor zal de wond ook makkelijker infecteren. Als de wond dan toch herstelt werd gemerkt dat de littekens vaak groot waren en het lang duurde voor deze littekens minder zichtbaar werden. Met andere woorden, de huid blijft nog een lange periode enorm kwetsbaar.

Een andere techniek die nu niet meer wordt toegepast is de huidflap die is ontstaan afknippen. De theorie hierachter was dat je daardoor een mooie rode wond had die weer kon granuleren naar het midden toe. Echter is gebleken dat sommige wonden groot zijn en een heel lang genezingsproces hebben. Als de huidflap behouden blijft en op de wond teruggelegd wordt, groeit deze weer vast aan de wond. Hierdoor is het oppervlak van de wond veel kleiner en geneest ze veel sneller.

Hedendaagse technieken

Anno 2011 zijn bovengenoemde technieken achterhaald en heeft de medische wereld nieuwe richtlijnen ontwikkeld die ervoor moeten zorgen dat de wond sneller geneest en de huid behouden kan blijven. Dit wordt gedaan in stappen. Het is best om deze wondzorg door een verpleegkundige te laten uitvoeren. Bij een ernstige skin tear wordt het beste de huisarts geraadpleegd.

Als eerste wordt de wond gereinigd met een gaas en natriumchloride of steriel water. Het is belangrijk om altijd van binnen naar buiten te vegen. Op die manier veeg je zeker geen vuil of bacteriën in je wond.

Bij stap twee wordt er gekeken naar de huidflap zelf. Als deze voldoende groot is en niet te hard beschadigd, zal men deze proberen te redden. Met een chirurgisch pincet of een ander klein pincet probeert de verpleegkundige de huid zoveel mogelijk terug te plaatsen op de wond. Ze zal er ook voor zorgen dat de dubbelgevouwen huid weer glad is. Dit maakt de kans op een snelle genezing groter. Verder mag de huidflap absoluut niet met de handen aangeraakt worden. Dit mag je ook zelf niet doen als je pas een skin tear hebt. Dit kan extra bacteriën in de wond brengen.

Daarna zal ervoor gezorgd worden dat de huidflap op zijn plaats blijft. Een van de mogelijkheden is door een paar steristrips te plakken. Dit lukt ook beter met twee personen. Zo zal de ene persoon de huidflap voorzichtig op de juiste plaats houden terwijl de ander persoon de strips plakt. De huidflap komt tot aan de wondrand te liggen. Op die manier is ook het litteken later kleiner. Sommige verpleegkundigen en artsen werken niet graag met steristrips. Ze vrezen dat er extra druk komt op de huidflap waardoor deze extra beschadigd kan worden. Door een klevend verband met gaas aan te brengen op de neergestreken huidflap zou men hetzelfde resultaat behalen. Verder wordt cuticell ook vaak gebruikt om de huidflap op zijn plaats te houden. Cuticell is een steriel gaaskompres met paraffine. Daardoor is het zacht voor de huid. Het gewicht zorgt er dan voor dat de huidflap op zijn plaats blijft. De cuticell heeft ook gaatjes in het verband waardoor de wond nog kan ademen. Het is belangrijk dat je bovenop de cuticell nog altijd een afdekkend verband plakt. Anders valt de cuticell van de wond.

Een laatste stap is om de wond nog eens extra te bedekken en te beschermen. Dit wordt gedaan door een siliconen gaas. Daarover wordt nog een droog verband gelegd. Probeer het geheel tot veertien dagen te laten zitten. Als je het verband langer laat zitten is de kans groter dat je huidflap zich vasthecht aan de wond en de wond geneest. Probeer ook om niet over je verband te wrijven en te krabben. Hierdoor bestaat de kans dat je huidflap weer oprolt. Wanneer het verband veertien dagen ter plaatse is, mag het verband voorzichtig verwijderd worden. Ook de steristrips mogen met een pincet voorzichtig verwijderd worden als deze gebruikt waren. Als er toch nog een stukje wond zichtbaar is, kan je het opnieuw reinigen met fysiologisch serum en een afsluitend verband plaatsen. Dit afsluitend verband wordt herhaald tot de wond is genezen.

Lees verder

• De vier fasen van een genezende wonde
• Wondclassificatie: eerste hulp bij wondzorg