Osteoartritis (artrose) is één van de drie vormen van reuma

Er zijn drie vormen van reuma. Dat zijn artrose (voluit: artrose deformans), ontstekingsreuma (zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew, polymyalgia rheumatica, jicht) en wekedelenreuma (fibromyalgie). Er moet onderscheid gemaakt worden tussen artrose en reumatoïde artritis. Dit laatste valt onder de vorm ontstekingsreuma en is dus totaal iets anders. Artrose komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en vooral bij mensen ouder dan 65 jaar. Blijven beweging bij artrose is belangrijk.

• Wat gebeurt er bij artrose?
• Kenmerken artrose
• Pijnstilling
• Beweging
• Krachttraining en artrose
• Behandeling artrose
• Voeding

Wat gebeurt er bij artrose?

Bij artrose is er sprake van een verslechtering van de kwaliteit van het kraakbeen in één of meerdere gewrichten. Door de verslechterde kwaliteit slijt het kraakbeen langzaam weg, waarna er uiteindelijk sprake is van bot-op-bot contact. In botten zitten zenuwen (in kraakbeen zitten geen zenuwen) en deze zenuwen registreren pijn wanneer de demping van het kraakbeen minder wordt en zeker wanneer het kraakbeen is verdwenen en er sprake is van bot-op-bot contact. Wanneer de botten niet meer beschermd worden door het kraakbeen kunnen ze gaan vervormen.

Kenmerken artrose

Artrose is te herkennen aan de volgende symptomen:

• Bewegingsbeperking/stijfheid in het aangedane gewricht. Dit verdwijnt na bewegen.
• Een schurend of krakend geluid bij beweging.
• Bewegen wordt minder makkelijk.
• Een lichte zwelling rondom het gewricht.
• Verergerende pijn na activiteit of aan het einde van de dag. Vooral ’s nachts en in de vroege ochtend is de pijn aanwezig. De pijn ‘s nachts kan de slaap negatief beïnvloeden.

Pijnstilling

Vaak wordt er een ontstekingsremmende pijnstiller voorgeschreven bij artrose. Voor uitwendig gebruik is er Diclofenac crème. Deze crème wordt in de huid opgenomen, op de plaats waar hij is aangebracht. Deze crème smeer je op de huid tot deze is opgenomen. Je mag deze niet inmasseren.

NSAID’s (Non-Steroidal Anti Inflammatory Drug) zijn ontstekingsremmende pijnstillers die oraal worden ingenomen. Bij oudere NSAID’s moet je denken aan middelen zoals Diclofenac, Naproxen en Ibuprofen. Deze middelen zijn ook vrij verkrijgbaar bij de drogist. Nieuwere ontstekingsremmende pijnstillers zijn COX-2remmers zoals Arcoxia, Bixocel, Celcoxib en Valdecoxib. Deze zijn alleen op recept verkrijgbaar. COX-2remmers geven een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Het is dus zaak om de voorgeschreven dosis zo laag mogelijk te houden.

Opiaten zijn de sterkere pijnstillers die worden voorgeschreven bij ernstige klachten. Hieronder vallen onder andere Tramadol, Morfine, Methadon en de Fentanyl-pleister. Deze pijnstillers zijn niet ontstekingsremmend. Het is bij artrose wel van belang hierbij ontstekingsremmende medicatie in te nemen.

Beweging

Bij artrose is het van belang om te blijven bewegen. Beweging zorgt ervoor dat de spieren sterk en flexibel blijven en vermindert pijn en zwelling in het beschadigde gewricht. Ook vertraagt beweging het voortschrijdend proces. Het is bij beweging belangrijk om voor de training tijd te nemen voor een goede warming-up. Wanneer de gewrichten warm zijn, gaat bewegen beter en soepeler en wordt de kans op blessures kleiner. Eventueel kan je voor de training ook een warmtepack gebruiken om het beschadigde gewricht op te warmen.

Ook de cooling-down na het sporten is bij artrose heel belangrijk. Ook dit vergt meer tijd dan bij die iemand zonder gewrichtsklachten. Om pijn en zwelling na bewegen te verminderen kunnen icepacks eventueel uitkomst bieden. Deze zorgen voor een snellere en betere cooling-down.

Krachttraining en artrose

Bij artrose is het verstandig om aan krachttraining te doen. Door het opbouwen van spierkracht worden de gewrichten minder belast. De sterkere spieren nemen een deel van het werk over. Wel mogen de gewrichten hierbij niet overmatig belast worden. Bij toenemende pijn is het van belang om te stoppen met de training. Een toename van de spiermassa van de m. quadriceps (dijbeenspier) lijkt geassocieerd te kunnen worden met een afname van het verlies van kraakbeen in de knie.

Enkele oefeningen om deze dijbeenspier te verstevigen

Ga op de rug op bed liggen, zonder kussen en houd de armen en benen gestrekt. Hef het gestrekte been ongeveer 10 cm van het matras. Houd dit 5 seconden vol en dan weer terug. Herhaal deze oefening meerdere malen met beide benen.

Ga op de buik op bed liggen zonder kussen, met het hoofd opzij en houdt de benen gestrekt. Laat de voeten met de tenen steunen op het matras. Druk de knieën en bovenbenen van beide benen tegelijk met kracht op door het been te strekken. Houd dit 5 seconden vol en weer terug. Herhaal deze oefening meerdere malen met beide benen.

Zit met de bovenbenen volledig ondersteund en armen kruislings voor de borst. Aan de voet of enkel hang je een gewicht (een halve of een hele kilo). Til het gewicht door het been volledig te strekken. Houd dit 5 seconden vol en weer terug. Herhaal deze oefening meerdere keren met beide benen.

Sta rechtop en leg je hand op de rugleuning van een stoel voor balans. Breng een been naar achter en pak de enkel beet en strek het been zo naar achter voor 10 tot 20 seconden. Herhaal dit met het andere been. Wanneer dit pijnlijk is, is het ook mogelijk om voor de stoel te gaan staan en het onderbeen naar achteren op de stoelzitting te laten rusten.

Deze vier oefeningen kunnen je versterken in intensiteit door de duur op te voeren. Eerst houd je de gestrekte vorm 5 seconden vol, later 10 seconden, enz.

Behandeling artrose

Er ontstaan steeds weer nieuwe methoden om artrose te behandelen. Wetenschappers van het Nederlandse samenwerkingsverband RegMed XB beweren op 30 maart 2017 dat ze binnen tien jaar in staat zijn een biologisch, pijnvrij gewricht te ontwikkelen voor patiënten met artrose.

Voeding

Ook de juiste voeding is belangrijk bij artrose. Goede voedingsstoffen zorgen ervoor dat ontstekingen in de gewrichten zoveel mogelijk worden voorkomen. Onder invloed van deze ontstekingen wordt het proces van beschadiging in het gewricht versneld.