Pitting oedeem: Zwelling van weefsels met indeuking bij druk
Oedeem is een symptoom waarbij een zichtbare zwelling van een lichaamsweefsel ontstaat. Dit is het gevolg van een vochtophoping in de weefsels. Wanneer een indeuking overblijft nadat de gezwollen huid is ingedrukt (bijvoorbeeld met een vinger of door het dragen van strakke kledij), staat dit bekend als ‘pitting oedeem’. Pitting oedeem is normaal gesproken niet ernstig, maar veel onderliggende aandoeningen zijn verantwoordelijk voor dit symptoom en vereisen een (dringende) medische behandeling. Nadat dit probleem verholpen is, verdwijnt pitting oedeem normaal gesproken. Enkele symptomen gaan mogelijk gepaard met het gezwollen weefsel, zoals bijvoorbeeld een opgeblazen of doof gevoel en soms ook tintelingen aan het getroffen gebied.
Terminologie: Pitting versus niet-pitting oedeem
Oedeem treedt op wanneer vocht zich ophoopt in de weefsels, waardoor een zwelling ontstaat. Wanneer druk wordt uitgeoefend op een gezwollen plek, ontstaat hierdoor een kuiltje in de huid. Bij niet-pitting
oedeem keert de huid terug naar de gezwollen vorm zodra de druk verwijderd is.
Oorzaken: Kuiltje in lichaamsweefsels door uitoefening van druk
Overtollige vloeistof hoopt zich op in de weefsels. Bij een druk op de zwelling (bijvoorbeeld door het dragen van sokken of strakke kledij), blijft bij pitting oedeem een kuiltje aanwezig. De indeuking op de huid is te wijten aan de vloeistof die uit de capillairen (haarvaten) in het onderhuidse weefsel lekt
Risicofactoren van pitting oedeem
Aandoeningen
Diverse aandoeningen zijn bekend voor pitting oedeem zoals:
Omgevingsfactoren
Medicatie
Enkele
medicijnen verhogen de kans op het krijgen van pitting oedeem:
- een intraveneuze (via een ader) vochttoediening
- medicijnen die oestrogeen aanvullen
- medicijnen voor de behandeling van een hoge bloeddruk
- niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's)
- steroïden
- thiazolidinediones, een klasse geneesmiddelen die inzetbaar is voor de behandeling van diabetes mellitus type 2

Zwaarlijvigheid is een risicofactor voor pitting oedeem /
Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0) Andere omgevingsfactoren
Andere bijdragende omgevingsfactoren omvatten:
Symptomen: Putjes blijven in huid staan
Oedeem verschijnt bijna overal in het lichaam optreden, ook in de
hersenen en de ogen. Maar het is het duidelijkst aanwezig in de
benen,
voeten, enkels en armen. Een zwelling veroorzaakt door oedeem geeft de huid een strak uiterlijk dat zwaar of pijnlijk aanvoelt. Andere symptomen zijn afhankelijk van de oorzaak, maar bestaan uit bijvoorbeeld

Pijn op de borst is een alarmteken /
Bron: Pexels, PixabayAlarmsignalen
Patiënten met kortademigheid,
ademhalingsproblemen, pijn op de borst,
duizeligheid,
verwardheid,
flauwvallen of een zwelling in een enkel lichaamsdeel, moeten onmiddellijk medische hulp inroepen. Wanneer
beenpijnen de zwelling aanhouden nadat de patiënt meerdere uren heeft gezeten, wijst dit soms op een diep veneuze
trombose. Ook dan is dringend medische hulp nodig.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
Pitting oedeem diagnosticeert de arts vaak met een lichamelijk onderzoek. De arts drukt dan ongeveer vijftien seconden lang op de gezwollen huid om te controleren of een blijvende indeuking aanwezig blijft. Het is wel belangrijk om de onderliggende oorzaak te identificeren. De arts heeft daarom nog een gedetailleerde
medische geschiedenis en een lijst van gebruikte medicijnen van de patiënt nodig.

Een bloedonderzoek is nodig /
Bron: Frolicsomepl, Pixabay Diagnostisch onderzoek
De arts zet naast een fysiek onderzoek nog meerdere onderzoeken in om de oorzaak van pitting oedeem op te sporen, zoals een
bloedonderzoek, een
urineonderzoek, een
echocardiografie (onderzoek van het hart met behulp van geluidsgolven) en
beeldvormende onderzoeken, zoals een
röntgenfoto (toont vochtretentie en longproblemen).
Stadiëring
Pitting oedeem is ingedeeld op basis van de diepte en de duur van de indeuking. Hierdoor is het mogelijk om de ernst van het symptoom te bepalen, maar ook is dit belangrijk voor het opsporen van de oorzaak en het bepalen van het juiste behandelplan.
- Graad 1: De door de arts toegepaste druk laat een indeuking van 0-2 millimeter (mm) achter die onmiddellijk terugkaatst. Dit is het minst ernstige type pitting oedeem.
- Graad 2: De druk laat een indeuking van 3-4 mm achter die terugkaatst in minder dan 15 seconden.
- Graad 3: De druk laat een indeuking van 5-6 mm achter die tot 30 seconden duurt om terug te kaatsen.
- Graad 4: De druk laat een indeuking van 8 mm of dieper achter. Het duurt meer dan 20 seconden om terug te kaatsen.
Behandeling van indeuking in huid
De arts behandelt de onderliggende oorzaak van pitting oedeem. Conservatieve behandelingen zijn mogelijk. Hierbij moet de patiënt
compressiekousen dragen om de
bloedsomloop te verbeteren, en het gezwollen ledemaat boven het niveau van het hart houden. De arts schrijft soms diuretica (
plaspillen) voor om het overtollig vocht weg te spelen. In ernstige gevallen is vaatchirurgie vereist.
Prognose van zwelling van weefsel met indeuking
Pitting oedeem is een veel voorkomend symptoom dat meestal verdwijnt wanneer de onderliggende oorzaak is behandeld.
Preventie
Sommige aanpassingen in de levensstijl (gewicht verliezen, voldoende bewegen, niet te lang blijven zitten of staan) en de voeding (zoutarme voeding) verminderen de kans op het krijgen van oedeemvorming.
Lees verder