Vlinderuitslag: Oorzaken van uitslag op wangen en neusbrug

Sommige patiënten kampen met een typische vlinderuitslag. Dit is een huiduitslag waarbij de huid op de wangen en de neusbrug rood of paars kleurt, waardoor dit lijkt op de vorm van een vlinder. Een vlinderuitslag is vlak of licht verhoogd en voelt ruw en schilferig aan. De huiduitslag jeukt en/of is pijnlijk. Een vlinderuitslag komt relatief vaak voor, maar vormt zelf zelden een probleem. Wanneer de huiduitslag het gevolg is van een bacteriële infectie, is dit succesvol te behandelen en geneest de patiënt meestal dankzij een medicamenteuze behandeling. Chronische ziekten of genetische aandoeningen, zoals systemische lupus erythematosus en het bloedsyndroom, liggen soms ook aan de basis van de vlindervormige huiduitslag. Het is bij deze aandoeningen niet mogelijk om te genezen, maar dankzij enkele behandelingsopties verlicht de arts wel de symptomen van de huiduitslag.

• Synoniemen vlinderuitslag
• Erfelijke / Genetische aandoeningen en vlindervormige uitslag op huid
• Bloom-syndroom
• Homocystinurie
• Infecties
• Cellulitis
• Erysipelas
• Ziekte van Lyme
• Ontstekingsaandoeningen
• Dermatomyositis en rode uitslag op gezicht
• Lupus of systemische lupus erythematosus
• Seborreïsche dermatitis
• Rosacea
• Overgevoeligheid voor zonlicht
• Pellagra
• Diagnose en onderzoeken
• Thuismiddeltjes voor huiduitslag op wangen en neusbrug

Synoniemen vlinderuitslag

Bekende synoniemen van een vlinderuitslag zijn ‘malar rash’, ‘vlindervormig erytheem’ en ‘butterfly erythema’.

Erfelijke / Genetische aandoeningen en vlindervormige uitslag op huid

Bloom-syndroom

Het Bloom-syndroom (syndroom van Bloom-Torre-Machacek) is een erfelijke aandoening waarbij een patiënt een kort gestalte heeft en een verhoogd risico loopt op het ontwikkelen van een aantal vormen van kanker. De patiënt kampt tevens met een vlinderuitslag en huiduitbarstingen op andere lichaamsdelen.

Homocystinurie

Homocystinurie is een genetische aandoening waarbij het lichaam niet in staat is om het aminozuur methionine te verwerken, waardoor een schadelijke ophoping van homocysteïne in het bloed en de urine plaatsvindt. De erfelijke stofwisselingsaandoening leidt ook tot problemen met het gezichtsvermogen, skeletafwijkingen en een verstandelijke handicap.

Infecties

Cellulitis

Cellulitis is een bacteriële huidinfectie die de diepere huidlagen aantast evenals de vetlaag die direct onder de huid ligt. Bacteriële infecties behandelt de arts met orale (via de mond ingenomen) of lokale (op de huid aangebrachte) antibiotica.

Erysipelas

Erysipelas is een huidinfectie veroorzaakt door Streptococcus-bacteriën, waarbij een acute huidontsteking tot stand komt. Af en toe zijn ook de oren en het gezicht aangetast met een vuurrode vlinderuitslag tot gevolg.

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme is veroorzaakt door een geïnfecteerde tekenbeet, die vervolgens bacteriën in het lichaam overbrengt. Andere symptomen zijn duizeligheid, ernstige hoofdpijn, gewrichtspijn en gewrichtsstijfheid. Antibiotica bestrijden de ziekte van Lyme.

Ontstekingsaandoeningen

Dermatomyositis en rode uitslag op gezicht

Bij dermatomyositis ontstaat een ontsteking van de spieren, het bindweefsel en de huid. De huiduitslag tast de huidplooien aan die van beide zijden van de neus naar de mondhoeken lopen.

Lupus of systemische lupus erythematosus

Lupus is een chronische auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem van een patiënt ten onrechte gezond weefsel aanvalt. Lupus resulteert in ontsteking van de gewrichten, de huid en andere organen. Ongeveer de helft van alle patiënten met de diagnose lupus ontwikkelt malaria (infectieziekte met koorts, geelzucht en zwakte) als een symptoom. Een genezing bestaat niet (oktober 2020), maar het is wel mogelijk om enkele van de symptomen te verbeteren. Diverse medicamenteuze behandelingen zijn inzetbaar voor de behandeling van systemische lupus erythematosus:

• immunosuppressiva (immunosuppressieve medicijnen): inzetbaar voor het onderdrukken van het immuunsysteem van bepaalde auto-immuunziekten, waaronder lupus
• medicijnen tegen malaria: verminderen de klachten bij gewrichts- en huidaandoeningen, maar ook bij vermoeidheid.
• niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's): ontstekingsremmende medicijnen om de ontsteking en pijn in de spieren (spierpijn), gewrichten (gewrichtspijn) en andere weefsels te verminderen.
• steroïden: steroïden verlichten pijn, stijfheid en zwelling van de gewrichten. Deze medicatie heeft een aantal vervelende bijwerkingen en daarom vermindert de arts de dosis zodra de ziekte onder controle is. Soms schrijft de arts ook steroïde crèmes voor.

Seborreïsche dermatitis

Seborreïsche dermatitis is een veel voorkomende inflammatoire aandoening (ontstekingsaandoening) van de huid waarbij de patiënt kampt met een vettige of droge schilferige huiduitslag, meestal op de hoofdhuid (hoofdroos), de haarlijn en het gezicht. Af en toe zijn ook andere lichaamsdelen aangetast.

Rosacea

Rosacea is een huidaandoening die zich kenmerkt door roodheid van de huid, blozen en harde of met pus gevulde puistjes. De behandeling voor rosacea bestaat uit topische (op de huid aangebrachte) crèmes of gels om de huid tot rust te brengen en te herstellen en de roodheid te verminderen. Daarnaast schrijft de arts mogelijk orale antibiotica voor om ontstekingen onder controle te houden.

Overgevoeligheid voor zonlicht

Zonnebrand of een overgevoeligheid voor zonlicht veroorzaakt soms een vlinderuitslag. Heeft de patiënt reeds dit type uitslag, dan verergeren de symptomen mogelijk door de langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht.

Pellagra

Pellagra is een vorm van ondervoeding waarbij een tekort van niacine, één van de B-vitaminen, aanwezig is. Deze aandoening veroorzaakt een reeks symptomen die de huid, het centrale zenuwstelsel, het maagdarmstelsel en de slijmvliezen (zoals de bekleding van de mond) aantast. Deze symptomen veroorzaken pijn en zwelling.

Diagnose en onderzoeken

Het diagnosticeren van de oorzaak van een vlinderuitslag is soms lastig want erg veel aandoeningen veroorzaken mogelijk deze huiduitslag. De arts bevraagt de patiënt over zijn medische geschiedenis en onderzoekt alle andere symptomen. Vervolgens is een grondig lichamelijk onderzoek nodig. Besmettelijke oorzaken zijn aan te tonen via een weefselbiopsie of microbiologische testen. Een bloedonderzoek is nodig om de niacinewaarden op te sporen (bij pellagra). Indien de arts vermoedt dat de patiënt lijdt aan een genetische aandoening, zet hij een genetisch onderzoek in. Een bloedonderzoek en urineonderzoek zijn nodig wanneer de symptomen van de patiënt wijzen op systemische lupus erythematosus. Verder is in het bloed een ontsteking op te sporen. Vermoedt de arts dat de patiënt lijdt aan orgaanschade, dan bestelt hij een röntgenfoto.

Thuismiddeltjes voor huiduitslag op wangen en neusbrug

De patiënt beschermt zijn gezicht het best tegen de zon, en vooral het gezicht. Verder gebruikt hij huidproducten voor de gevoelige huid. Een gezonde en evenwichtige voeding is bovendien nodig. Patiënten krijgen het advies om voedsel te vermijden dat ontstekingen verhoogt, zoals gefrituurd eten, geraffineerd en verwerkt voedsel, rood vlees, suikerrijke voedingsmiddelen, verzadigde vetten en gehydrogeneerde vetten en zuivel.

Lees verder

• Huiduitslag: Veel voorkomende oorzaken van uitslag op huid