Hyperdontie (bijkomende tanden): Extra tanden in mond
Minder dan vier procent van de bevolking lijdt aan hyperdontie. Dit is is de medische term voor een aandoening waarbij een patiënt één of meer tanden heeft dan de gebruikelijke 32 permanente tanden. Deze behandelbare aandoening komt vaak tot stand bij een syndroom of zeldzame aandoening. Meestal heeft de patiënt slechts één of twee bovenmatige tanden, maar in sommige gevallen zijn erg veel bijkomende tanden aanwezig in de mond. Dit resulteert dan in allerlei klachten zoals kaakpijn en kauwproblemen. Afhankelijk van de hoeveelheid extra tanden en de eventuele cosmetische zorgen is een behandeling nodig. De vooruitzichten van de behandelde patiënten zijn meestal uitstekend.
Oorzaken en risicofactoren van tandovergroei
De oorzaak van overtollige (of meer dan het gebruikelijke aantal) tanden is onbekend anno oktober 2020, maar bepaalde aandoeningen en genetische factoren vergroten het risico op een overmatige hoeveelheid tanden. Mannen hebben twee keer meer kans dan vrouwen om een overgroei van tanden te hebben. Patiënten met een zeldzame aandoening zoals
cleidocraniale dysplasie (symptomen aan skelet en tanden), het
Ehlers-Danlos-syndroom (aandoening met symptomen aan huid en gewrichten), het
Gardner-syndroom (
darmpoliepen en gezwellen op huid en bot) of het
syndroom van Down zijn het vaakst getroffen. Kinderen geboren met een hazenlip of gespleten gehemelte (
schisis) ervaren mogelijk eveneens boventallige tanden. Af en toe ontwikkelen ook gezonde patiënten bijkomende tanden.
Symptomen van bijkomende tanden
Locatie
Extra tanden groeien voor of achter de melktanden in de mond. Een extra tand groeit soms ook tussen de twee voorste permanente tanden. Achter de snijtanden van een patiënt vormen zich ook mogelijk tanden. Bij sommige patiënten groeit een hele mond vol met tandknoppen naast de werkelijke tanden.
Tekenen
De boventallige tanden hebben diverse mogelijke vormen en groottes. De meeste patiënten hebben slechts één of twee extra tanden. Meestal is de patiënt zich niet bewust van één of twee overtollige tanden totdat hij een tandheelkundig onderzoek krijgt of de tandarts röntgenfoto’s van de tanden maakt. Soms is de bijkomende tand te zien als een bultje. Hyperdontie is bij een aantal patiënten
pijnlijk zijn of veroorzaakt mogelijk
kauwproblemen,
kaakpijn en/of
hoofdpijn als er veel boventallige tanden bij betrokken zijn. In sommige gevallen heeft een patiënt dermate veel bijkomende tanden dat gezichtsvervormingen of spraakgebreken ontstaan.
Behandeling van extra tanden
De behandeling van hyperdontie varieert van patiënt tot patiënt. Soms verkiest de tandarts een afwachtende houding. De tandovergroei ontstaat vooral rond de permanente voorste snijtanden naast de bovenste voortanden, hetgeen zowel een orthodontische en een cosmetische bezorgdheid is. In deze gevallen zijn soms wel tandheelkundige behandelingen nodig, zoals het verwijderen van de overbodige tanden (tandextractie) of een andere orthodontische behandeling. Voorts is een regelmatige tandheelkundige controle en het behoud van een goede
mondhygiëne nodig om de tanden en mond gezond te houden. De patiënt moet twee keer per dag de tanden poetsen met een zachte
tandenborstel en fluoride
tandpasta en regelmatig de tanden flossen. De tandarts adviseert de patiënt voorts over het flosritueel bij overvolle tanden of tanden die lastig schoon te maken zijn.
Complicaties van overtollige tanden
Een tandovergroei leidt mogelijk tot andere mondgezondheidsproblemen, zoals:
- een slechte beet (malocculusie)
- een verhoogd risico op een infectie, tandvleesaandoeningen (zoals gingivitis en parodontitis) en tandbederf door moeilijkheden bij het poetsen van de overvolle tanden
- geblokkeerde primaire tanden die dan niet goed kunnen groeien
- geen rechte tandgroei waardoor druk ontstaat op de tanden eromheen
- tandcysten en tandtumoren
Prognose van hyperdontie
De vooruitzichten van (niet) behandelde patiënten met een tandovergroei zijn uitstekend.
Lees verder