Metallose: Afzetting en ophoping metaalresten door prothese

Metallose is een medische aandoening waarbij er een ophoping en afzetting van metaalresten in de zachte weefsels van het lichaam optreedt. Dit gebeurt meestal door het plaatsen van medische implantaten en hulpmiddelen in het lichaam van een patiënt. De symptomen van metallose zijn zeer variabel en kunnen onder andere pijn, huiduitslag en verplaatsing van het medisch implantaat omvatten. Na de diagnose volgt doorgaans een snelle chirurgische revisie om het implantaat te verwijderen en te vervangen door een niet-metalen alternatief.

• Epidemiologie
• Oorzaken: Ophoping van metaalresten in het lichaam
• Risicofactoren van metallose
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Prothese vervangen
• Prognose
• Complicaties van de aandoening
• Preventie en beheer van metallose

Epidemiologie

Metallose is een zeldzame aandoening met een geschatte incidentie van ongeveer 5% bij patiënten met een metalen gewrichtsimplantaat. Vrouwen lijken een iets hoger risico te lopen dan mannen. Metallose komt het meest voor in de heup- en kniegewrichten, evenals in de schouder, pols en elleboog. Dankzij de ontwikkeling en het gebruik van niet-metalen gewrichtsprothesen, zoals die gemaakt van polyethyleen en keramiek, is de incidentie van metallose verminderd.

Oorzaken: Ophoping van metaalresten in het lichaam

Metallose ontstaat wanneer metaaldeeltjes van medische implantaten, zoals heupprotheses, tegen elkaar schuren. Deze deeltjes kunnen zich ophopen in de zachte weefsels rondom het implantaat. Metallose kan ook optreden bij patiënten die gevoelig zijn voor het gebruikte implantaat. Daarnaast kan blootstelling aan zware metalen uit de omgeving, of het gebruik van bepaalde natuurlijke remedies of onbetrouwbare medicijnen, bijdragen aan de ontwikkeling van metallose. In sommige gevallen kan de aandoening zich zelfs ontwikkelen zonder duidelijke oorzaak, zelfs wanneer het implantaat correct is geplaatst.

Risicofactoren van metallose

Vrouwen met een kleinere lichaamsgestalte en patiënten met obesitas hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van metallose. Dit komt doordat hun lichaamsstructuur meer druk op het implantaat uitoefent, wat de slijtage van metalen deeltjes versnelt en de ophoping van metaalachtig puin bevordert. Patiënten met nierproblemen lopen ook een hoger risico op metallose vanwege mogelijke verstoorde afvoer van metaaldeeltjes uit het lichaam.

Symptomen

De symptomen van metallose zijn divers en niet-specifiek. Patiënten met metallose kunnen ernstige pijn ervaren rond de plaats van het implantaat, zelfs zonder beweging. Deze pijn is vaak het gevolg van necrose van bot of weefsel. Andere symptomen omvatten de aanwezigheid van pseudotumoren, massa’s ontstoken cellen die lijken op tumoren maar in werkelijkheid een ophoping van troebele, grijze, roestige of gele vloeistoffen zijn. Bovendien kunnen patiënten last krijgen van een merkbare huiduitslag, die wijst op lokale necrose (weefselversterf). Het beschadigde, gezwollen en ontstoken weefsel kan leiden tot het loskomen van het implantaat of medisch hulpmiddel. Ook kunnen niet-gecementeerde implantaten verplaatst raken door metallose, omdat het gezonde weefsel dat normaal het implantaat op zijn plaats houdt, verzwakt of vernietigd wordt.

Diagnose en onderzoeken

Beeldvormende onderzoeken zoals een röntgenfoto, MRI-scan en CT-scan zijn cruciaal voor de diagnose van metallose. Deze onderzoeken helpen niet alleen bij het stellen van de diagnose, maar ook bij het plannen van de chirurgische behandeling van deze aandoening.

Behandeling: Prothese vervangen

De behandeling van metallose bestaat doorgaans uit een chirurgische revisie waarbij de prothesecomponenten worden vervangen door een implantaat van keramisch of ander niet-metalen materiaal. Soms is een volledig chirurgisch debridement (verwijderen van dood weefsel) van osteolytische laesies (botafbrekende letsels) en een bottransplantatie nodig. Het volledig verwijderen van alle metaalresten kan moeilijk zijn en kan leiden tot aanzienlijke weefselbeschadiging.

Prognose

De prognose bij metallose hangt sterk af van de tijdigheid van de diagnose en de effectiviteit van de behandeling. Vroegtijdige detectie en adequate chirurgische interventie zijn cruciaal voor een goede uitkomst. Bij patiënten die tijdig worden behandeld, kan de prognose positief zijn, vooral als de metallose wordt behandeld door het verwijderen van het beschadigde implantaat en het vervangen door een niet-metalen alternatief.

Desondanks kunnen sommige patiënten langdurige gevolgen ervaren, vooral als de metallose ernstige weefselbeschadiging heeft veroorzaakt of als er complicaties optreden tijdens de behandeling. Langdurige symptomen zoals pijn, beperkte mobiliteit, en neurologische problemen kunnen persisteren, zelfs na het vervangen van het implantaat.

Verder onderzoek naar verbeterde implantaatmaterialen en vroegtijdige detectiemethoden zal essentieel zijn om de prognose voor toekomstige patiënten te verbeteren.

Complicaties van de aandoening

Metallose kan leiden tot verschillende complicaties, waaronder:

• Angst, depressie of andere psychische problemen
• Brainfog (hersenmist) of geheugenproblemen
• Duizeligheid
• Abnormale bloeddruk
• Algemeen ziek gevoel
• Struma (zwelling van de schildklier)
• Emotionele problemen
• Epileptische aanvallen
• Gehoorproblemen of gehoorverlies
• Hoofdpijn
• Intense pijn
• Maag- en darmproblemen
• Neurologische problemen zoals brandende gevoelens, tintelingen of gevoelloosheid in de ledematen
• Schildklierproblemen, wat kan leiden tot gewichtstoename, vermoeidheid en temperatuurgevoeligheid
• Terugkerende infecties
• Tremoren (bevingen)
• Vertigo (verlies van evenwicht of een gevoel van werveling)
• Verwardheid
• Visuele problemen die mogelijk kunnen leiden tot blindheid

Een vergiftiging door metallose, zoals metaalvergiftiging, is uiterst zeldzaam, maar kobaltvergiftiging is een mogelijke complicatie. Kobaltvergiftiging kan zich uiten in huiduitslag, een hartspieraandoening (cardiomyopathie), problemen met het gehoor, gezichtsvermogen of cognitieve functies, bevingen en een trage schildklierfunctie (hypothyreoïdie).

Preventie en beheer van metallose

Hoewel metallose niet altijd kan worden voorkomen, kunnen bepaalde maatregelen helpen om het risico te verminderen en de symptomen te beheren:

• Kies voor prothesen van hoogwaardige materialen en volg de aanbevelingen van de fabrikant
• Laat regelmatig medische controles uitvoeren om vroegtijdig tekenen van metallose op te sporen
• Gebruik implantaten van keramiek of polyethyleen in plaats van metalen implantaten wanneer mogelijk
• Ondersteun een gezonde levensstijl met een gebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging om de algemene gezondheid te bevorderen

Lees verder

• Kobaltvergiftiging: Overmatige blootstelling aan kobalt