Metallose: Afzetting en ophoping metaalresten door prothese

Metallose is een medische aandoening waarbij een afzetting en ophoping van metaalresten in de zachte weefsels van het lichaam gebeurt. Dit gebeurt meestal door het plaatsen van medische implantaten en hulpmiddelen in het lichaam van een patiënt. De symptomen zijn erg variabel en bestaan uit bijvoorbeeld pijn, een huiduitslag en een verplaatsing van het medisch implantaat. Na het stellen van de diagnose volgt een snelle chirurgische revisie om het implantaat te verwijderen en te vervangen door een niet-metalen exemplaar.

• Epidemiologie
• Oorzaken: Door ophoping en afzetting van metaalresten in lichaam
• Risicofactoren van metallose
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Prothese vervangen
• Complicaties van aandoening

Epidemiologie

Metallose is een zeldzame aandoening met een geschatte incidentie van 5% bij implantaatpatiënten met een metalen gewricht. Vrouwen lopen mogelijk een iets hoger risico dan mannen. Als metallose optreedt, verschijnt dit vooral in de heup- en kniegewrichten, de schouder, de pols, of de ellebooggewrichten. Door het gebruik van niet-metalen gewrichtsprothetische apparaten, gemaakt van polyethyleen en keramiek, is er een afname van de incidentie.

Oorzaken: Door ophoping en afzetting van metaalresten in lichaam

Metallose treedt op wanneer metaaldeeltjes in medische implantaten en dan vooral van gewrichtsvervangingen (zoals heupprotheses) tegen elkaar schuren. Metallose komt af en toe ook voor bij patiënten die gevoelig zijn voor het implantaat. De blootstelling aan zware metalen in de omgeving leidt soms ook tot metallose, evenals het gebruik van sommige natuurlijke remedies of dubieuze medicijnen of medicijnen van een onbekende bron. Verder verschijnt de ziekte soms om onbekende redenen, zelfs wanneer een prothese correct geplaatst is.

Risicofactoren van metallose

Vrouwen die klein van gestalte zijn en patiënten die zwaarlijvig zijn hebben een groter risico op het ontwikkelen van metallose omdat hun lichaamsstructuur meer druk op het implantaat veroorzaakt, waardoor de slijtage van de metalen deeltjes en de daaropvolgende opbouw van metaalachtig puin een sneller verloop kent. Patiënten met nierproblemen zijn tot slot ook vaker aangetast door metallose.

Symptomen

De klinische presentatie van metallose is zeer breed en niet-specifiek. Een patiënt met metallose heeft extreme pijn rond de plaats van het implantaat, ook als hij niet beweegt. Dit is het gevolg van bot- of weefselnecrose. Verder zijn pseudotumoren aanwezig. Dit is een massa ontstoken cellen die lijken op een tumor maar feitelijk een ophoping van troebele, grijze, roestige of gele vloeistoffen zijn. De patiënt heeft bovendien een merkbare huiduitslag die duidt op de aanwezigheid van lokale necrose (weefselversterf). Het beschadigde, gezwollen en ontstoken weefsel zorgt er ook voor dat het implantaat of medisch hulpmiddel losraakt. Door metallose gebeurt ook een dislocatie (verplaatsing) van niet-gecementeerde implantaten, omdat het gezonde weefsel dat normaal het implantaat op zijn plaats houdt, verzwakt of vernietigd wordt.

Diagnose en onderzoeken

Beeldvormende onderzoeken zoals een röntgenfoto, een MRI-scan en een CT-scan spelen een centrale rol bij het stellen van de diagnose. Daarnaast zijn de beeldvormende onderzoeken nodig voor het plannen van de chirurgische behandeling van deze zeldzame aandoening.

Behandeling: Prothese vervangen

De behandeling van metallose bestaat uit een chirurgische revisie met vervanging van de prothesecomponenten door een ander implantaat van keramisch of ander niet-metalen materiaal. Verder is mogelijk ook een compleet chirurgisch debridement (dood weefsel verwijderen) van osteolytische laesies (botafbrekende letsels) en een bottransplantatie nodig. Een volledige verwijdering van alle metaalresten is moeilijk en leidt mogelijk een tot uitgebreide weefselbeschadiging.

Complicaties van aandoening

Metallose resulteert in tal van complicaties:

• ademloosheid
• angst, een depressie of andere psychische problemen
• brainfrog (hersenmist) / een slecht geheugen
• duizeligheid
• een abnormale bloeddruk
• een algemeen ziek gevoel
• een struma (zwelling van de schildklier)
• emotionele problemen
• epileptische aanvallen
• gehoorproblemen / gehoorverlies
• hoofdpijn
• intense pijn
• maag- en darmproblemen
• neurologische problemen (brandende gevoelens, tintelingen of gevoelloosheid van de ledematen)
• schildklierproblemen leidend tot een gewichtstoename, vermoeidheid en temperatuurgevoeligheid
• terugkomende infecties
• tremoren (bevingen)
• vertigo (verlies van evenwicht of gevoel van werveling)
• verwardheid
• visuele problemen die mogelijk leiden tot blindheid

Een vergiftiging door metallose (metaalvergiftiging) is uiterst zeldzaam, maar een kobaltvergiftiging is een potentiële complicatie. Dit kenmerkt zich door een huiduitslag, een hartspieraandoening (cardiomyopathie), problemen met het gehoorvermogen, het gezichtsvermogen of de cognitie, bevingen en een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie).

Lees verder

• Kobaltvergiftiging: Overmatige blootstelling aan kobalt