Leydig-celtumor in testikels bij jongens & mannen: Symptomen

De tussencellen van Leydig zijn celgroepen in het interstitiële testisweefsel. Deze cellen in de testikels (teelballen, zaadballen) produceren het mannelijke hormoon testosteron. Een Leydig-celtumor is een zeldzame testikeltumor die zich ontwikkelt uit Leydig-cellen bij zowel jongens als mannen. Leydig-celtumoren zijn meestal goedaardig, maar ongeveer 10% zijn kwaadaardig. Symptomen komen niet altijd tot stand maar eventuele tekenen bestaan uit ongemak of pijn in de zaadbal en een knobbeltje of zwelling in beide teelballen. De arts verwijdert de tumor of de teelballen. Een maandelijks zelfonderzoek van de testes verlaagt het risico op een laattijdige diagnose van teelbalkanker. Hierdoor stijgen uiteindelijk de overlevingspercentages.

• Epidemiologie: Meestal bij jongens en mannen
• Mechanisme
• Oorzaken van tumor aan teelballen
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen aan testikels: Pijn en zwelling van zaadbal
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van Leydig-celtumor
• Kanker
• Goedaardig gezwel
• Prognose van teelbalkanker
• Complicaties van vorm van testikelkanker
• Preventie van Leydig-celtumoren
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met Leydig-celtumor in testikels bij jongens & mannen
• Volg je controleafspraken goed op
• Zorg voor voldoende emotionele steun
• Let goed op je lichamelijke gezondheid
• Communiceer met je arts over vruchtbaarheid
• Vermijd overmatige fysieke inspanning bij herstel
• Houd je geestelijke gezondheid in de gaten
• Informeer jezelf goed over de aandoening
• Misvattingen rond Leydig-celtumor in testikels bij jongens en mannen
• Een Leydig-celtumor komt alleen bij volwassenen voor
• Alle Leydig-celtumoren zijn kwaadaardig
• De tumor veroorzaakt altijd zichtbare symptomen
• Leydig-celtumoren hebben geen invloed op de hormonale balans
• Bloedonderzoeken zijn voldoende om een Leydig-celtumor te diagnosticeren
• Een operatie is de enige behandelmogelijkheid
• De impact van een Leydig-celtumor is altijd ernstig

Epidemiologie: Meestal bij jongens en mannen

Leydig-celtumoren vormen een zeer klein aantal van alle testikeltumoren (1-3%). De tumoren komen het vaakst tot uiting bij mannen tussen de dertig en zestig jaar. Deze tumor treft sporadisch kinderen tussen vijf en tien jaar oud en dan veroorzaakt de tumor een vroegtijdige puberteit. Zowel goedaardige (90%) als kwaadaardige (10%) varianten zijn bekend van een Leydig-celtumor. De kwaadaardige varianten komen alleen bij volwassenen voor. De tumoren komen voornamelijk bij mannen in de testikels tot stand en zijn in de meeste gevallen goedaardig. Ze zijn echter ook beschreven bij vrouwen (in de eierstokken) en zijn dan meestal kwaadaardig.

Mechanisme

Leydig-celtumoren ontstaan uit de Leydig-cellen in de testikels, die verantwoordelijk zijn voor de productie van testosteron. Deze tumoren kunnen zowel goedaardig als kwaadaardig zijn en de tumorcellen kunnen abnormale hoeveelheden hormonen produceren, wat leidt tot een verstoring van het hormonale evenwicht in het lichaam. Het mechanisme achter de ontwikkeling van deze tumoren is nog niet volledig begrepen, maar het wordt vaak geassocieerd met genetische afwijkingen en omgevingsfactoren.

Hormonale invloeden
Een belangrijk kenmerk van Leydig-celtumoren is de verhoogde productie van testosteron, wat kan leiden tot symptomen zoals virilisatie bij vrouwen of voortijdige puberteit bij jongens. Deze hormonale verstoring speelt een cruciale rol in de manifestatie van de aandoening.

Genetische en moleculaire factoren
Er is enige aanwijzing dat genetische factoren bijdragen aan de ontwikkeling van Leydig-celtumoren. Mutaties in genen die betrokken zijn bij celgroei en differentiatie kunnen de regulatie van Leydig-cellen verstoren, wat leidt tot tumorvorming.

Oorzaken van tumor aan teelballen

De oorzaak van Leydig-celtumor is niet volledig begrepen, maar het wordt vaak beschouwd als een goedaardige tumor die ontstaat uit de Leydig-cellen in de testikels. Er zijn geen specifieke omgevingsfactoren of erfelijke oorzaken die consistent worden geassocieerd met deze tumor.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die bijdragen aan de ontwikkeling van Leydig-celtumoren in de testikels bij jongens en mannen.

Testiculaire aandoeningen
Jongens met aangeboren afwijkingen van de testikels of met een geschiedenis van cryptorchisme (niet-ingedaalde testikels) lopen een verhoogd risico. Dit komt doordat een onregelmatige testiculaire ontwikkeling mogelijk de kans op tumorgroei vergroot.

Genetische predispositie
Er zijn aanwijzingen dat bepaalde genetische factoren, zoals mutaties in tumoronderdrukkende genen, de kans op het ontwikkelen van Leydig-celtumoren verhogen.

Hormonale verstoringen
Langdurige blootstelling aan hormonale verstoringen, bijvoorbeeld door gebruik van bepaalde medicijnen of blootstelling aan endogene of exogene hormonen, kan het risico op Leydig-celtumoren verhogen.

Risicogroepen

De risicogroepen voor Leydig-celtumoren omvatten zowel kinderen als volwassenen, maar de prevalentie verschilt per leeftijdsgroep.

Kinderen en jongeren
Bij kinderen, vooral bij diegenen met cryptorchisme of andere testiculaire afwijkingen, is de kans op het ontwikkelen van een Leydig-celtumor groter.

Volwassen mannen
Hoewel minder frequent, kunnen volwassenen in de leeftijd van 30 tot 50 jaar ook getroffen worden, vaak met een kwaadaardiger verloop.

Etniciteit en genetica
Onderzoek suggereert dat etnische en genetische factoren de kans op het ontwikkelen van een Leydig-celtumor kunnen beïnvloeden. Er is echter meer onderzoek nodig om deze verbanden beter te begrijpen.

Symptomen aan testikels: Pijn en zwelling van zaadbal

Sommige mannen hebben geen symptomen. Andere mannen kampen wel met tekenen door de Leydig-celtumor:

• een overmatige groei van borstweefsel (gynaecomastie): Dit is echter mogelijk een normaal verschijnsel bij adolescente jongens die geen teelbalkanker hebben.
• een uitbreiding van een zaadbal of verandering in aanvoelen
• een verlies van libido
• een verminderde spermaproductie
• erectiestoornissen
• knobbeltjes of zwelling in beide zaadballen
• ongemak of pijn in de zaadbal
• onvruchtbaarheid
• pijn in de onderbuik of rug
• symptomen in andere lichaamsdelen, zoals de longen, de buik, het bekken, de rug of de hersenen wanneer de kanker zich heeft verspreid (metastasen)
• zwaarte in het scrotum (de balzak)

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van Leydig-celtumoren kunnen variëren afhankelijk van de hormonale effecten van de tumor.

Virilisatie
Bij jongens kan een Leydig-celtumor virilisatie veroorzaken, wat betekent dat ze symptomen van mannelijke geslachtskenmerken vertonen, zoals vergroting van de penis of stemverandering.

Pijn en zwelling
Een testiculaire zwelling of pijn in de testikel kan wijzen op de aanwezigheid van een tumor. Dit is echter geen specifieke indicatie voor Leydig-celtumoren, aangezien andere testiculaire tumoren ook vergelijkbare symptomen kunnen vertonen.

Hormonale afwijkingen
Symptomen van verhoogde testosteronniveaus kunnen optreden, zoals acne, versnelde lichaamsbeharing of veranderingen in de seksuele functie.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Een lichamelijk onderzoek onthult meestal een stevige knobbel in één van de testikels. Wanneer de arts met een lamp schijnt op het scrotum, schijnt het licht niet door de knobbel. Dit onderzoek staat in medische termen bekend als ‘transilluminatie’.

Andere onderzoeken omvatten:

• een bloedonderzoek voor het opsporen van tumormarkers: alfa-fetoproteïne (AFP), humaan choriongonadotrofine (bèta-HCG) en lactaatdehydrogenase (LDH)
• een CT-scan van de borst, de buik en het bekken om te controleren of de kanker zich heeft verspreid
• een echografie van het scrotum
• een onderzoek van het testikelweefsel (gebeurt meestal nadat de arts de gehele testikel operatief heeft verwijderd = orchiectomie)

Kankerstadium
De behandeling is gebaseerd op het kankerstadium:

• Stadium I-kanker heeft zich niet buiten de zaadbal verspreid.
• Stadium II-kanker is uitgezaaid naar de lymfeklieren in de buik (lymfekliermetastasen).
• Stadium III-kanker heeft zich voorbij de lymfeklieren verspreid (mogelijk tot in de lever, de longen of de hersenen).

Behandeling van Leydig-celtumor

Kanker

De behandeling van een Leydig-celtumor is afhankelijk van het stadium. De arts voert een operatie uit om de zaadbal te verwijderen (orchiectomie) verwijderen wanneer de tumor kwaadaardig is. Mogelijk verwijdert hij ook nabijgelegen lymfeklieren (lymfadenectomie). Verder behandelt de arts de tumor met behulp van chemotherapie.

Goedaardig gezwel

Wanneer de tumor goedaardig is, kan de arts mogelijk ook een testikelsparende operatie uitvoeren. Aangezien Leydig-celtumoren zeldzaam zijn, zijn deze behandelingen anno oktober 2020 niet zo vaak bestudeerd als behandelingen voor andere soorten testikeltumoren.

Prognose van teelbalkanker

Testikelkanker is één van de meest behandelbare en geneesbare kankers. De vooruitzichten zijn erger als de arts de tumor niet in een vroeg stadium detecteert. Ook zijn de vooruitzichten slechter wanneer een patiënt een oudere leeftijd heeft en wanneer de tumor groter is dan 5 cm in diameter. Na een operatie waarbij de arts de testikels verwijderd heeft, is een langdurige opvolging nodig om recidieven of metastasen van de testis uit te sluiten. Een bloedonderzoek en beeldvormende onderzoeken moeten periodiek worden herhaald.

Complicaties van vorm van testikelkanker

De kanker kan zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam. De meest voorkomende sites zijn de buik, de longen, de wervelkolom en het retroperitoneale gebied (het gebied in de buurt van de nieren achter de andere organen in de buikstreek). Mogelijke complicaties van een operatie bestaan uit bloedingen, een infectie en mannelijke onvruchtbaarheid (als de arts beide testikels verwijderd heeft).

Preventie van Leydig-celtumoren

Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen voor Leydig-celtumoren, aangezien de exacte oorzaak van de ziekte vaak onbekend is. Er zijn echter enkele algemene richtlijnen die het risico kunnen verminderen.

Gezonde levensstijl
Het handhaven van een gezonde levensstijl met een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging kan bijdragen aan een betere algehele gezondheid en mogelijk het risico op tumoren verlagen.

Vroege detectie
Jongens met risicofactoren zoals cryptorchisme moeten regelmatig gecontroleerd worden om vroegtijdige tekenen van testiculaire tumoren te detecteren. Het monitoren van hormonale veranderingen kan ook nuttig zijn.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met Leydig-celtumor in testikels bij jongens & mannen

Het omgaan met een Leydig-celtumor in de testikels kan veel vragen oproepen, vooral als je jonger bent. De tumor kan invloed hebben op zowel lichamelijke als emotionele gezondheid. Hier zijn enkele praktische tips die je kunnen helpen in de omgang met deze aandoening en de behandeling.

Volg je controleafspraken goed op

Het is belangrijk om je controleafspraken nauwgezet te volgen. Regelmatige bezoeken aan je arts zorgen ervoor dat je goed op de hoogte blijft van je gezondheid en de voortgang van je behandeling. Je arts kan bloedonderzoeken uitvoeren om je hormonale balans te monitoren en zo tijdig in te grijpen bij veranderingen. Het is ook een goed moment om eventuele zorgen of nieuwe symptomen te bespreken, zodat je samen met je arts de juiste stappen kunt nemen.

Zorg voor voldoende emotionele steun

Het hebben van een Leydig-celtumor kan emotioneel zwaar zijn, vooral wanneer je merkt dat je lichaam of hormoonhuishouding verandert. Het is belangrijk om te praten over wat je doormaakt, zowel met je familie en vrienden als met een therapeut. Het zoeken van ondersteuning kan je helpen om je gevoelens te verwerken en stress te verminderen. Aarzel niet om professionele hulp in te schakelen als je merkt dat je moeite hebt om met de situatie om te gaan.

Let goed op je lichamelijke gezondheid

Na de diagnose is het essentieel om goed voor je lichaam te zorgen. Dit houdt in dat je een evenwichtig voedingspatroon volgt en regelmatig beweegt. Het handhaven van een gezonde levensstijl kan helpen om je hormoonspiegels stabiel te houden en je herstel te bevorderen, vooral als je een operatie of therapie ondergaat. Een gezond lichaam ondersteunt je immuunsysteem en zorgt ervoor dat je sterker in je herstelproces staat.

Communiceer met je arts over vruchtbaarheid

Als je behandeld wordt voor een Leydig-celtumor, is het mogelijk dat je vruchtbaarheid wordt beïnvloed. Het kan een goed idee zijn om met je arts te praten over vruchtbaarheidsopties, zoals het invriezen van sperma voor de toekomst, vooral als je nog plannen hebt voor kinderen. Dit gesprek kan voor een gevoel van gemoedsrust zorgen, omdat je voorbereid bent op mogelijke gevolgen voor je vruchtbaarheid. Het is belangrijk om alle beschikbare opties te bespreken voordat je met de behandeling begint.

Vermijd overmatige fysieke inspanning bij herstel

Als je een operatie hebt ondergaan voor de tumor, is het belangrijk om te rusten en overmatige fysieke inspanning te vermijden tijdens je herstel. Je arts zal specifieke instructies geven over hoe je je lichaam kunt ondersteunen tijdens dit proces. Het is belangrijk om geduldig te zijn en jezelf de tijd te geven om volledig te herstellen. Overbelasting kan het genezingsproces vertragen, dus luister naar je lichaam en wees voorzichtig met zware inspanning.

Houd je geestelijke gezondheid in de gaten

Naast fysieke zorg is het belangrijk om ook goed voor je geestelijke gezondheid te zorgen. De diagnose en behandeling van een Leydig-celtumor kan invloed hebben op je gemoedstoestand. Stress, angst of depressieve gevoelens kunnen voorkomen, dus het is belangrijk om emotionele steun te zoeken en gezonde copingmechanismen te ontwikkelen. Praten met een psycholoog of het deelnemen aan een ondersteuningsgroep kan helpen om je mentale welzijn te verbeteren en met de situatie om te gaan.

Informeer jezelf goed over de aandoening

Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over je aandoening. Dit helpt je om beter voorbereid te zijn op de behandeling en eventuele bijwerkingen. Lees betrouwbare informatie, praat met je arts en vraag naar alle behandelingsmogelijkheden. Hoe meer je weet, hoe beter je in staat zult zijn om beslissingen te nemen die het beste voor jou zijn. Het kan ook helpen om met anderen te praten die in een vergelijkbare situatie verkeren, zodat je ervaringen kunt delen en van elkaar kunt leren.

Misvattingen rond Leydig-celtumor in testikels bij jongens en mannen

Een Leydig-celtumor is een zeldzame tumor die ontstaat in de Leydig-cellen van de testikels, de cellen die verantwoordelijk zijn voor de productie van testosteron. Hoewel deze tumor meestal goedaardig is, kan hij soms kwaadaardig worden en zich verspreiden. Er bestaan veel misvattingen over deze aandoening, wat kan leiden tot onnodige angst en verkeerde verwachtingen over diagnose en behandeling.

Een Leydig-celtumor komt alleen bij volwassenen voor

Hoewel Leydig-celtumoren vaker bij volwassen mannen worden gediagnosticeerd, kunnen ze ook bij jongens optreden, vooral tijdens de puberteit. In sommige gevallen kan de tumor leiden tot vroegtijdige puberteitskenmerken, zoals een versnelde groei van beharing of een diepere stem.

Alle Leydig-celtumoren zijn kwaadaardig

De meeste Leydig-celtumoren zijn goedaardig en blijven beperkt tot de testikels. Slechts een klein percentage ontwikkelt zich tot een kwaadaardige vorm en kan uitzaaien naar andere organen, zoals de nieren of de lever.

De tumor veroorzaakt altijd zichtbare symptomen

Sommige patiënten met een Leydig-celtumor ervaren duidelijke symptomen zoals een voelbare zwelling in de testikel of hormonale veranderingen, terwijl anderen geen merkbare klachten hebben. De tumor kan toevallig ontdekt worden tijdens een beeldvormend onderzoek of een controle voor een andere aandoening.

Leydig-celtumoren hebben geen invloed op de hormonale balans

Omdat Leydig-cellen testosteron produceren, kunnen tumoren in deze cellen een overmatige of juist verlaagde productie van hormonen veroorzaken. Dit kan leiden tot symptomen zoals borstontwikkeling (gynaecomastie), verminderde vruchtbaarheid of afwijkingen in de spieren en vetverdeling in het lichaam.

Bloedonderzoeken zijn voldoende om een Leydig-celtumor te diagnosticeren

Hoewel hormonale afwijkingen in het bloed soms een aanwijzing kunnen geven, is een definitieve diagnose meestal afhankelijk van een combinatie van bloedonderzoeken, beeldvorming en soms een biopsie.

Een operatie is de enige behandelmogelijkheid

Chirurgische verwijdering van de tumor is vaak de eerste keuze, vooral als de tumor beperkt blijft tot de testikels. In zeldzame gevallen waarin de tumor kwaadaardig is, kan aanvullende behandeling zoals radiotherapie of chemotherapie nodig zijn.

De impact van een Leydig-celtumor is altijd ernstig

Hoewel elke tumor zorg en aandacht vereist, is de prognose bij goedaardige Leydig-celtumoren over het algemeen goed. Zelfs bij kwaadaardige gevallen kunnen vroege diagnose en behandeling de vooruitzichten aanzienlijk verbeteren.

Lees verder

• Testikelbiopsie: Wegname van stukje weefsel van zaadbal
• Teelbalkanker: Kanker in teelballen (zaadballen, testikels)
• Testikelpijn: Pijn in één of beide zaadballen (teelballen)