Gezwollen neus: oorzaken en behandeling zwelling van de neus

Een gezwollen neus of zwelling van de neus, zowel intern als extern, kan vervelend en soms ook pijnlijk zijn. Zwelling in de neus kan worden veroorzaakt door irritatie van een vreemd voorwerp, ontsteking door allergieën of neuspoliepen. Zwelling van de buitenkant van de neus kan ook worden veroorzaakt door allergische reacties of door trauma/verwonding (na een val of klap op de neus). Ga bij aanhoudende of verergerende klachten naar je huisarts zodat er een diagnose gesteld kan worden. Op basis daarvan kan de huisarts een behandeling voorschrijven. Een gezwollen neus kan in de meeste gevallen behandeld worden met rust, medicijnen en/of medische procedures. Slechts zelden is een operatieve ingreep of een neuscorrectie noodzakelijk bij een zwelling van de neus. Preventieve maatregelen bestaan onder meer uit het vermijden van de blootstelling aan rook en het contact met mensen met een verkoudheid beperken. Ook wordt afgeraden om dingen in je neus te stoppen en neuspeuteren te voorkomen.

• Wat is een gezwollen neus?
• Symptomen van een gezwollen neus
• Oorzaken van een gezwollen neus
• Infectie
• Cellulitis van de neus
• Sinusitis of bijholteontsteking
• Allergische rhinitis
• Trauma of verwonding
• Neuspiercing
• Neuszwelling door medische behandeling
• Gezwollen neus na neuscorrectie
• Neuspoliepen
• Vreemd lichaam
• Verkoudheid
• Insectenbeten in de neus
• Vestibulitis nasalis
• Neuskanker
• Polychondritis recidivans
• Knobbelneus of rhinophyma
• GPA (Wegener)
• Alarmsymptomen neuszwelling
• Behandeling van een gezwollen neus
• Irrigatie van de neus
• Ontstekingsremmende medicijnen
• Antibiotica
• Decongestiva
• Pijnstillers
• Prognose
• Complicaties
• Ademhalingsproblemen
• Verhoogde kans op infecties
• Chronische sinusitis
• Verminderd reukvermogen
• Esthetische veranderingen
• Preventie van zwelling van de neus

Wat is een gezwollen neus?

Een gezwollen neus is een zeer storend symptoom dat wijst op een zwelling van de neus. Je kunt roodheid en (hevige) pijn ervaren aan de ene kant van de neus of aan beide kanten, maar je kunt ook ervaren dat je neus verstopt is en dat je steeds moet snuiten. Soms straalt de pijn in de neus naar de wang of het oog aan dezelfde kant, en mogelijk voel je een lymfeklier in de nek.

Symptomen van een gezwollen neus

Zwelling treedt op wanneer delen van het lichaam groter worden als gevolg van ophoping van vocht in de lichaamsweefsels. Neuszwelling kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• jeuk
• pijn
• gevoeligheid bij aanraking
• misvorming
• kloppende neus
• bloeden
• roodheid of warmte

Een interne neuszwelling kan gepaard gaan met de volgende klachten:

• gevoel van verstopping van de neus of moeite met ademhalen door de neus
• loopneus
• verstopte neus
• snot
• vermindering van de reukzin
• postnasale drip (slijm loopt langs de achterkant van de keel)
• pijn, gevoeligheid of druk: dit kan worden gevoeld rond het voorhoofd, ogen, wangen of neus

Oorzaken van een gezwollen neus

De mogelijke oorzaken van een gezwollen neus en alle symptomen die daarmee gepaard gaan zijn lokale infectie, sinusitis, allergische rhinitis, trauma, neuspoliepen en bij kinderen een vreemd lichaam.

Infectie

Een mogelijke oorzaak van een gezwollen neus is een lokale infectie, zowel binnen als buiten de neus. In eerste instantie kan het lijken op een puistje dat roodachtig en stevig is. Vervolgens begint het zwellen en wordt het groter, totdat het meer pijn veroorzaakt, rood wordt en uiteindelijk pus produceert. Als het in de neus zit, kan dit te wijten zijn aan een uitgetrokken neushaar of doordat je een wondje hebt gekregen door neuspeuteren of door te vaak je neus te snuiten, wat leidt tot beschadiging van het slijmvlies. Bacteriën zoals Stafylokokken kunnen door de natuurlijke afweer heen breken en een infectie veroorzaken.

Als het pukkeltje groter wordt, kan het een abces vormen, met pus gevulde zwelling. Dit kan gepaard gaan met roodheid, warmte en pijn, en af en toe met koorts. Lymfeklieren in de hals kunnen ook opgezwollen en pijnlijk worden, wat duidt op een geactiveerd immuunsysteem van het lichaam dat binnendringende bacteriën bestrijdt.

Als het een puistje blijft, is een antibacteriële oplossing misschien voldoende. Bij een abces moet de arts deze mogelijke draineren (abcesdrainage). Als de infectie zich verspreidt, kan de arts antibiotica voorschrijven. Als het abces wordt gedraineerd en de infectie verdwijnt, zal de pijn ook wijken. In de tussentijd kun je pijnstillers nemen, zoals paracetamol.

Cellulitis van de neus

Cellulitis duidt op een acute bacteriële infectie van de huid en het onderhuids weefsel meestal veroorzaakt door streptokokken of stafylokokken. Nasale cellulitis komt veel voor en treedt op wanneer het neusweefsel geïnfecteerd raakt. De neus zal rood en gezwollen worden en in omvang toenemen. Nasale cellulitis is pijnlijk en wordt vaak niet meteen behandeld, omdat lijders denken dat ze gewoon een verkoudheid te pakken hebben. Het is belangrijk om vroegtijdig onderscheid te maken tussen verkoudheid en neuscellulitis, zodat een juiste behandeling kan worden gegeven. Nasale cellulitis zal vaker mensen met een slechte bloedcirculatie treffen. Deze mensen kunnen cellulitis ontwikkelen als gevolg van een kleine snee of kras op de neus en moeten extra voorzichtig zijn. Het reinigen en verbinden van de gewonde huid is cruciaal.

Sinusitis of bijholteontsteking

Een andere veel voorkomende oorzaak van een gezwollen neus is sinusitis of bijholteontsteking. Sinusitis kan te wijten zijn aan een allergische reactie of infectie. Ontsteking veroorzaakt gezwollen slijmvliezen wat leidt tot verstopping en overmatige slijmproductie. Daarom snuit je constant je neus en krijg je last van hoofdpijn. Behandeling van sinusitis met antibiotica, nasale decongestiva en pijnstillers kan de symptomen verminderen. Allergische sinusitis is vergelijkbaar met allergische rhinitis.

Allergische rhinitis

Allergische rhinitis duidt op een ontsteking aan het neusslijmvlies dat ervoor zorgt dat je overgevoelig bent voor bepaalde stoffen (allergenen). Allergische rhinitis veroorzaakt ook zwelling van het slijmvlies in de neus. Allergenen kunnen bestaan uit:

• pollen (stuifmeel van grassen, bomen en planten)
• huidschilfers van dieren, vooral katten en honden
• huisstofmijt

Dit gaat vaak gepaard met verstopte neus, loopneus, niezen, jeukende neus, hoofdpijn en vermoeidheid. De behandeling bestaat uit antihistaminica, decongestiva en pijnstillers. En natuurlijk het vermijden van de triggers, voor zover mogelijk.

Trauma of verwonding

Elke vorm van trauma aan de neus, door aan val of een harde klap, kan pijn en zwelling veroorzaken. Dit kan zelfs leiden tot een gebroken neus, wat pijn veroorzaakt, vaak vanwege beschadig van het omringende weefsel, maar een gebroken neus hoeft niet per se pijn te veroorzaken. Je kunt ook last krijgen van neuszwelling.

Neuspiercing

Er kan rondom de neuspiercing een lichte zwelling ontstaan na het aanbrengen van het sieraad. Dit is meestal binnen enkele dagen tot weken verdwenen. Bij aanhoudende klachten kan er een infectie zijn opgetreden.

Neuszwelling door medische behandeling

Dit staat bekend als iatrogene neusaandoening. Iatrogeen is de wetenschappelijke term voor 'veroorzaakt door medische handelingen'. Een operatie van de neus gaat mogelijk gepaard met bijwerkingen zoals een infectie, pijn, zwelling en/of gevoelloosheid of tintelingen aan de neus, roodheid van de neus, een neusbloeding en/of een verminderde reukzin.

Gezwollen neus na neuscorrectie

Wanneer je ontevreden bent over de vorm of grootte van je neus, kan een esthetische neuscorrectie uitgevoerd worden. Na een neuscorrectie heb je meestal last van zwelling aan de basis van de neus (tussen de 2 ogen) en de zijkanten van de neus. Dit gebied is niet alleen gezwollen maar er zijn ook wat bloeduitstortingen zichtbaar, vooral ter hoogte van de onderste oogleden. Deze zwellingen en bloeduitstortingen verdwijnen normaal gesproken zeer snel en zijn drie weken na de operatie vaak niet meer zichtbaar.

Neuspoliepen

Neuspoliepen kunnen ook zwelling in de neus veroorzaken. Poliepen zijn goedaardige, druppelvormige gezwellen in de neus die gepaard gaan met allergische aandoeningen of continue stimulatie. Als ze groot genoeg zijn, kunnen ze de neusholtes blokkeren, slijmproductie en ophoping van slijm veroorzaken, evenals pijn en andere symptomen die lijken op sinusitis. Als neuspoliepen groeien, kunnen ze tegen botten en ander weefsel duwen en de vorm van de neus veranderen. Kleine poliepen kunnen betreden worden met neusnevel of neusdruppels met corticosteroïden, maar grotere poliepen moeten operatief worden verwijderd.

Vreemd lichaam

Een vreemd lichaam duidt op een voorwerp dat zich in een lichaam bevindt. Vreemde voorwerpen die in de neus zitten, komen vaak voor bij jonge kinderen, sommige oudere kinderen maar volwassenen kunnen het ook hebben. Dit kan gevoeligheid en zwelling van de neus veroorzaken. Als het vreemde lichaam, bijvoorbeeld een kraal of een klein stuk speelgoed, enkele dagen onopgemerkt in de neus blijft steken of het slijmvlies irriteert, kan er een infectie ontstaan met een stinkende afscheiding die geelachtig of groen kan zijn. Bloeden (bloedneus) kan ook voorkomen.

Verkoudheid

Een verkoudheid is een virale infectie van je neus en keel (bovenste luchtwegen). Het is meestal ongevaarlijk, hoewel het misschien niet zo voelt. Veel soorten virussen kunnen verkoudheid veroorzaken. Meestal herstel je binnen een week of 10 dagen van een verkoudheid. Symptomen kunnen langer duren bij mensen die roken. Symptomen van verkoudheid verschijnen meestal één tot drie dagen na blootstelling aan een virus dat verkoudheid veroorzaakt. De symptomen kunnen bestaan uit:

• loopneus of verstopte neus
• keelpijn
• hoesten
• congestie
• lichte lichaamspijnen of lichte hoofdpijn
• niezen
• lichte verhoging
• algehele malaise

De afscheiding uit je neus kan dikker worden en geel of groen van kleur zijn gedurende het verloop van een gewone verkoudheid. Dit is geen indicatie voor een bacteriële infectie.

Insectenbeten in de neus

Insectenbeten zijn wondjes door insecten. Een insect kan in zelfverdediging bijten of steken als middel om voedsel te bemachtigen (bloed). Insecten injecteren meestal een bepaald stofje in de huid. Dit kan leiden tot blaren, ontstekingen, roodheid, zwelling, pijn, jeuk en irritatie. Een insectenbeet in de neus kan onder meer leiden tot een gezwollen neus. De reactie hangt af van het soort insect en de gevoeligheid van het individu. Beten van vlooien, mijten en muggen leveren meestal meer jeuk op dan pijn.

Vestibulitis nasalis

Vestibulitis nasalis duidt op een ontsteking van de neusgaten en/of het net daarbinnen liggende deel van de neus. Het ontstaat vaak door neuspeuteren, overmatig neussnuiten of het hebben van een neuspiercing. De bacteriën Staphylococcus (stafylokok) veroorzaakt de infectie, wat leidt tot de vorming van rode of witte bultjes in de neus. De infectie veroorzaakt ook ontsteking, irritatie, pijn alsmede zwelling.

Neuskanker

Bij neuskanker ontstaat kanker in de neusholte of de neusbijholten en is in Nederland een relatief zeldzaam verschijnsel. Symptomen van neuskanker zijn onder meer pus uit de neus, soms vermengd met bloed; een verstopte neus; een onaangename lucht; een gezwollen neus; aangezichtspijn aan één kant van het gezicht; pijnloze, opgezette klieren in de hals en/of achter in de nek.

Polychondritis recidivans

Polychondritis recidivans duidt op een ontsteking van een aantal kraakbeenderen in het lichaam en met name het kraakbeen van de neus, oren, bovenste luchtwegen en gewrichten wordt aangetast. Symptomen zijn onder meer zeer gevoelige c.q. pijnlijke, rode zwellingen van één of beide oren, de neus, keel, gewrichten en/of ogen. Dit kan gepaard gaan met koorts, vermoeidheid en gewichtsverlies.

Knobbelneus of rhinophyma

Rhinophyma of knobbelneus is een vorm van rosacea of couperose met uitgebreide vervorming van de neus. Bij deze misvormende aandoening kunnen de zwellingen dermate groot worden dat de neusgaten dichtgedrukt worden.

GPA (Wegener)

Bij granulomatose met polyangiitis (GPA), ook bekend als de ziekte van Wegener, raken de wanden van de kleine bloedvaten ontstoken, wat kan optreden in de neus, longen, nieren, spieren, gewrichten, ogen en huid. Typische klachten zijn pijn, korstvorming en zwelling van het slijmvlies als gevolg waarvan een verstopte neus kan ontstaan, en zweren in de neus.

Alarmsymptomen neuszwelling

Schakel in de volgende gevallen onmiddellijk een arts in:

• je kunt niet (goed) ademen of hebt ademhalingsproblemen
• je hebt koorts
• je hebt koud zweet
• je hebt hevige pijn
• je bent misselijk, moet braken of ondervind problemen met je gezichtsvermogen (bijvoorbeeld wazig zien)
• je hebt een trauma aan hoofd of neus opgelopen
• je hebt overmatige neusbloedingen
• je hebt een verhoogde hartslag (tachycardie)

Behandeling van een gezwollen neus

Als conservatieve methoden niet effectief zijn, kan je arts het volgende voorstellen.

Irrigatie van de neus

Zouthoudende neussprays of oplossingen kunnen irriterende stoffen uit de neus wegspoelen, verstopping verminderen en drainage bevorderen.

Ontstekingsremmende medicijnen

Medicijnen die ontstekingen voorkomen en behandelen, zoals inhalatiecorticosteroïden, worden vaak gebruikt om de vele oorzaken van interne nasale zwelling te bestrijden.

Antibiotica

Bij een infectie kunnen antibiotica helpen. Antibiotica kunnen plaatselijk worden aangebracht of oraal worden ingenomen.

Decongestiva

Medicijnen die congestie en gevoel van verstopping van de neus verminderen, kunnen zwelling en de bijbehorende symptomen verlichten.

Pijnstillers

Zwelling en pijn gaan vaak hand in hand. Je huisarts kan vrij verkrijgbare pijnstillers voorschrijven om deze klachten te bestrijden.

Prognose

De prognose is geheel afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Een verkoudheid is vaak binnen 7 tot 10 dagen zonder behandeling over, maar sommige aandoeningen zijn chronisch of recidiverend waardoor je er steeds of met tussenpozen last van hebt. In dat geval kunnen medicijnen of bepaalde medische ingrepen uitkomst bieden.

Complicaties

Een gezwollen neus kan meer met zich meebrengen dan alleen ongemak of pijn. Als je niet oppast, kunnen er complicaties optreden die je dagelijkse leven flink kunnen verstoren. Hier zijn enkele complicaties waar je rekening mee moet houden:

Ademhalingsproblemen

Een gezwollen neus, vooral intern, maakt het ademhalen behoorlijk lastig. Het voelt alsof je constant door een verstopte neus probeert te ademen, wat vooral 's nachts vervelend is. Dit kan resulteren in snurken, een droge mond en zelfs slaapproblemen, omdat je lichaam niet genoeg lucht binnenkrijgt.

Verhoogde kans op infecties

Wanneer je neus gezwollen is, wordt hij gevoeliger voor infecties zoals sinusitis. Bacteriën en virussen nestelen zich gemakkelijker in de ontstoken weefsels, wat resulteert in een vervelende en soms pijnlijke sinusinfectie. Dit gaat vaak gepaard met hoofdpijn, druk in het gezicht en een gevoel van vermoeidheid dat je maar niet van je af lijkt te kunnen schudden.

Chronische sinusitis

Als de zwelling in je neus aanhoudt, kan dit uitmonden in chronische sinusitis. Hierdoor blijf je maandenlang last houden van een verstopte neus, druk in je gezicht en een constante loopneus. Het is alsof je lichaam je voortdurend herinnert aan een probleem dat maar niet verdwijnt, wat je energie en humeur flink kan aantasten.

Verminderd reukvermogen

Een aanhoudende zwelling kan ook je reukvermogen verminderen of zelfs tijdelijk wegnemen. Dit lijkt misschien een klein ongemak, maar het beïnvloedt je eetlust en plezier in eten en drinken, omdat smaken minder intens worden. Je mist misschien ook waarschuwingsgeuren, zoals rook of gas, wat in sommige situaties gevaarlijk kan zijn.

Esthetische veranderingen

Als de zwelling van de buitenkant van je neus door trauma is ontstaan, kan dit resulteren in blijvende veranderingen in de vorm van je neus. Dit kan je zelfvertrouwen aantasten, vooral als de zwelling niet volledig afneemt en je neus er anders uitziet dan voorheen. In ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om je neus weer in zijn oorspronkelijke vorm te herstellen.

Preventie van zwelling van de neus

Een gezwollen neus kun je mogelijk voorkomen door de volgende maatregelen:

• Beperk het contact met mensen met verkoudheidsverschijnselen of griep, was regelmatig handen en gebruik andere goede hygiënepraktijken.
• Voorkom blootstelling aan sigarettenrook en andere verontreinigende stoffen die de neusdoorgang kunnen irriteren en ontsteken.
• Houd allergieën onder controle door vermijden van triggers en medicatie.
• Steek geen voorwerpen in je neus.
• Voorkom neuspeuteren.
• Snuit je neus niet te hard. Bij voorkeur neus ophalen.

Lees verder

• Pijnlijke neus: symptomen, oorzaak en behandeling neuspijn