Hoogtevrees (acrofobie): Angst voor hoogten / hoge plaatsen

De meeste personen ervaren een zekere mate van natuurlijke angst wanneer ze worden blootgesteld aan hoogten. Deze angst om te vallen is normaal. Hoogtevrees (acrofobie) is een soort fobie waarbij een patiënt een extreme, irrationele en aanhoudende angst voor hoogten en hoge plaatsen ervaart. Patiënten met acrofobie kampen bij blootstelling aan deze hoogtes mogelijk met een paniekaanval en andere fysieke tekenen zoals beven, een gevoel van ronddraaien en een verhoogde hartslag. Ontspanningstechnieken, medicatie, blootstellingstherapie en cognitieve gedragstherapie zijn mogelijke behandelingsopties voor deze psychologische aandoening.

• Epidemiologie van acrofobie
• Oorzaken van hoogtevrees
• Risicofactoren van soort fobie
• Symptomen
• Tekenen
• Gevolgen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van psychische aandoening
• Zelfzorg
• Cognitieve gedragstherapie en blootstellingstherapie
• Medicatie
• Prognose van angst voor hoogten / hoge plaatsen
• Complicaties bij angstig zijn voor hoogtes

Epidemiologie van acrofobie

Ongeveer 2-5% van de algemene bevolking lijdt aan hoogtevrees. Dubbel zoveel vrouwen als mannen zijn getroffen door deze soort fobie.

Oorzaken van hoogtevrees

Acrofobie is, net als alle fobieën, een overmatige variant van de normale angstreactie. Deze psychische aandoening vloeit voort uit de natuurlijke angst om te vallen en gewond te raken. Hoogtevrees is namelijk een instinct is dat reeds bij baby's en peuters optreedt. Zij wagen zich bijvoorbeeld niet op een glazen vloer met een illusie van een diep gat van een paar meter. Een aangeboren voorzichtigheid rond hoogtes is nuttig om te overleven, maar een extreme, irrationele en aanhoudende angst verstoort de activiteiten van het dagelijks leven, zoals op een ladder of stoel gaan staan of zelfs een trap oplopen.

Risicofactoren van soort fobie

Acrofobie is net als andere fobieën vermoedelijk toe te schrijven aan de angstige reactie die een ouder vertoond heeft op hoogtes. Ook een traumatische ervaring draagt bij aan de vrees voor hoge plaatsen en hoogten. Voorbeelden hiervan zijn gevallen zijn van een hoge plaats, gekeken hebben naar een persoon die van een hoge plaats gevallen is en een andere negatieve ervaring meegemaakt hebben op grote hoogte. Wat mogelijk eveneens bijdraagt aan hoogtevrees, is het feit dat het evenwicht verslechtert, ook bij personen zonder gezondheidsproblemen.

Symptomen

Tekenen

Wordt een patiënt blootgesteld aan hoogtes, dan treden volgende mogelijke fysieke symptomen en psychische problemen op:

• angst
• beven/trillen
• een paniekaanval die gepaard gaat met kortademigheid
• duizeligheid: Duizeligheid wordt vaak (onjuist) gebruikt om hoogtevrees te beschrijven, maar het is nauwkeuriger om te spreken van een ronddraaiend gevoel dat optreedt wanneer de patiënt niet echt ronddraait. Dit gevoel wordt geactiveerd door van een hoge plek naar beneden te kijken, recht omhoog te kijken naar een hoge plaats of een hoog object, of zelfs door iets (een auto of een vogel) met een hoge snelheid voorbij te zien gaan.
• hartkloppingen
• het gevoel van op handen en voeten te moeten kruipen, knielen of meteen afdalen
• hoofdpijn bij het hoog van de grond zijn
• huilen of schreeuwen
• zich verlamd voelen
• zweten

Gevolgen

Patiënten met acrofobie genieten niet van uitstapjes naar pretparken door de aanwezigheid van de achtbanen en andere hoogteattracties. Door hun fobie van hoogten zijn patiënten met hoogtevrees ook terughoudend om op hoge heuvels te staan. Anderen ervaren stress om op een roltrap of in een glazen lift te staan. Patiënten die angst hebben voor hoogten, vermijden soms zelfs om over bruggen te rijden, omdat dit duizeligheid kan veroorzaken. Patiënten ervaren bijvoorbeeld ook al slopende stress bij het toewijzen van een hotelkamer op een hoge verdieping. Of patiënten vermijden terrassen of wandelpaden in de bergen. Dit vermijdingsgedrag tast de kwaliteit van leven aan.

Diagnose en onderzoeken

Een professionele zorgverstrekker in de geestelijke gezondheidszorg bevraagt de patiënt over de symptomen en de psychische en familiale geschiedenis. De symptomen moeten langer dan zes maanden hebben aangehouden om de diagnose te bevestigen van hoogtevrees. Daarnaast moet de patiënt lijden aan irrationele, extreme en aanhoudende angst. Een patiënt met angst voor hoogten vertoont tot slot vermijdingsgedrag en is onmiddellijk angstig bij het tegenkomen van hoogtes.

Behandeling van psychische aandoening

Zelfzorg

Ontspanningstechnieken, waaronder meditatie, yoga, diepe ademhaling en progressieve spierontspanning leren een patiënt omgaan met zowel stress als angst. Regelmatige lichaamsbeweging is ook nuttig bij de behandeling van acrofobie. Verder is het belangrijk om medische hulp in te schakelen alsook te praten met vrienden en familie zodat de patiënt bij de behandeling de nodige steun kan krijgen.

Cognitieve gedragstherapie en blootstellingstherapie

Één van de belangrijkste behandelingen voor acrofobie is cognitieve gedragstherapie. Bij deze vorm van psychotherapie worden gedragstechnieken gebruikt waarbij de patiënt geleidelijk wordt blootgesteld aan de gevreesde hoogten en hoge plaatsen. De patiënt leert ook hoe hij zijn paniekreactie kan stoppen en hoe hij de controle over zijn emoties kan herstellen. Naast blootstellingstherapie (daadwerkelijke blootstelling aan hoogten), is ook het gebruik van virtual reality effectief. Dit bespaart bovendien geld en tijd, hoewel het niet overal beschikbaar is.

Medicatie

Veel verschillende soorten medicijnen behandelen fobieën zoals hoogtevrees. De arts zet traditionele anti-angst medicijnen in zoals benzodiazepinen en nieuwere opties zoals antidepressiva en bètablokkers.

Prognose van angst voor hoogten / hoge plaatsen

Met de nodige tijd en toewijding kan een angst voor hoogten worden overwonnen.

Complicaties bij angstig zijn voor hoogtes

Een patiënt die geen behandeling zoekt, kan onveilige bewegingen maken wanneer hij in een situatie op grote hoogte in paniek raakt. Een behandeling voor deze soort fobie is bijgevolg belangrijk.

Lees verder

• Vliegangst: Oorzaken en behandeling van angst voor vliegen
• Angst & angstgevoelens: Soorten & symptomen angststoornissen
• Paniekaanval en paniekstoornis: Oorzaken en symptomen
• Fobie: Soorten fobieën (intense en irrationele angst)
• Anti-angstmedicatie: Medicijnen voor behandeling van angst