Urineleiderkanker (ureterkanker): Oorzaken en symptomen
Urineleiders (ureters) zijn de dunne, gespierde buisjes die ervoor zorgen dat de urine van de nieren naar de blaas wordt voortbewogen. Jaarlijks krijgen enkele honderden patiënten in België en Nederland te maken met urineleiderkanker (ureterkanker, ureterale kanker). Dit is een zeldzame vorm van kanker van de ureters (urineleiders). De kanker komt meestal tot stand aan de binnenste bekleding van de urineleider. Bloed in de urine is meestal het eerste symptoom, al zijn ook andere tekenen mogelijk bij dit type kanker. Chirurgie is de aanbevolen behandeling voor ureterkanker, al zijn ook andere behandelingen mogelijk. De vooruitzichten zijn tot slot variabel.
Epidemiologie van urineleiderkanker
Urineleiderkanker is een zeldzame vorm van kanker die vooral ouderen tussen 65 en 84 jaar treft. Mannen zijn dubbel zo vaak als vrouwen getroffen.
Oorzaken van kanker aan urineleider
Ureterkanker ontstaat wanneer een oncontroleerbare deling en vermenigvuldiging van cellen in de urineleider gebeurt waardoor zich een kwaadaardig gezwel vormt. Het overgangscelepitheel (urotheel) is het weefsel dat zorgt voor de binnenste bekleding van de urineleider. Ureterkanker ontstaat in dit overgangscelepitheel waardoor sprake is van een overgangscelcarcinoom (urotheelcarcinoom). Het is anno oktober 2020 niet duidelijk wat urineleiderkanker veroorzaakt.
Risicofactoren van ureterkanker
Aandoeningen
Patiënten die eerder blaas- of
nierkanker gehad hebben, zijn vaker aangetast. Urineleiderkanker ontstaat vaker door frequente blaasirritatie, wat bijvoorbeeld resulteert uit chronische urineweginfecties,
blaasstenen of
nierstenen. Het Lynch-syndroom en enkele andere erfelijke ziekten vergroten eveneens het kankerrisico.

Roken vormt een risicofactor voor ureterkanker /
Bron: Geralt, PixabayOmgevingsfactoren
Het
roken van tabak is geassocieerd met een verhoogd risico op een kwaadaardige tumor in de urineleider. Ook het werken met aromatische aminen, een soort giftige stoffen, leidt sneller tot ureterkanker. Voorts krijgen patiënten die het anti-kankermedicijn cyclofosfamide gebruiken vaker urineleiderkanker. Tot slot spelen genetische factoren vermoedelijk ook een rol bij het tostandkomen van dit type kanker.
Geassocieerde aandoeningen
Circa één op de vijf patiënten met ureterkanker krijgt ook te maken met
blaaskanker en/of nierbekkenkanker. Overgangsepitheel is namelijk ook aanwezig aan de binnenkant van de blaas en het nierbekken.

Vermoeidheid is één van de mogelijke tekenen van urineleiderkanker /
Bron: Geralt, PixabaySymptomen
De symptomen van ureterkanker zijn veelal pas duidelijk in een later kankerstadium. Een groeiende tumor kan de urineleider blokkeren, waardoor de tekenen duidelijker worden. Belangrijke symptomen van urineleiderkanker omvatten:
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van urineleiderkanker vindt plaats met behulp van volgende onderzoeken:
- een biopsie
- een computertomografie-urografie (CTU)
- een fluorescentie in situ hybridisatie (FISH)-test
- een intraveneuze pyelografie (IVP) röntgenfoto
- een lichamelijk onderzoek:
- een magnetische resonantie-urografie (MRU)
- een ureteroscopie (inwendig kijkonderzoek van de urineleiders)
- een urineonderzoek
Behandeling
De behandeling van ureterkanker hangt af van het kankerstadium en de voorkeuren en fysieke conditie van de patiënt. De arts behandelt urineleiderkanker via chirurgie of een laserbehandeling. Bij
uitzaaiingen van de kanker (metastasen) zet hij
chemotherapie en/of
radiotherapie in.
Prognose
Het type en het stadium van de kanker bepalen de vooruitzichten.
Lees verder