Cervicale myelopathie: Samendrukking van ruggenmerg in nek

Cervicale myelopathie is een aandoening waarbij compressie (samendrukking) van het ruggenmerg in de nek (cervicale wervelkolom) plaatsvindt. De symptomen van deze aandoening omvatten onder andere problemen met de fijne motoriek, pijn of stijfheid in de nek, evenwichtsproblemen en moeite met lopen. Er zijn diverse ondersteunende, medicamenteuze en andere behandelingen beschikbaar, maar de meest effectieve behandeling verloopt via chirurgie. Het is moeilijk om cervicale myelopathie volledig te voorkomen, maar enkele tips kunnen het risico op deze aandoening verlagen.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van cervicale myelopathie
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Pijn en zwakte
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van samendrukking van het ruggenmerg in de nek
• Chirurgie
• Medicatie
• Ondersteunende therapieën
• Andere behandelingen
• Prognose
• Leven met cervicale myelopathie
• Complicaties van cervicale myelopathie
• Preventie van de aandoening

Epidemiologie

Incidentie en prevalentie
Cervicale myelopathie is een veelvoorkomende aandoening, met name bij ouderen. De prevalentie neemt toe met de leeftijd door degeneratieve veranderingen in de cervicale wervelkolom, zoals cervicale spondylose. Wereldwijd wordt geschat dat een aanzienlijk deel van de patiënten met rugklachten uiteindelijk cervicale myelopathie ontwikkelt, met variaties afhankelijk van demografische en geografische factoren.

Geografische verschillen
Er zijn regionale verschillen in de incidentie van cervicale myelopathie, grotendeels bepaald door genetische en omgevingsfactoren. Zo wordt in sommige Aziatische landen een hogere prevalentie van congenitale stenose waargenomen, wat de kans op cervicale myelopathie vergroot.

Demografische kenmerken
De aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, hoewel het geslachtsverschil minder uitgesproken is in hogere leeftijdsgroepen. Ouderen vormen een significante risicogroep vanwege de progressieve aard van degeneratieve veranderingen.

Mechanisme

Oorzaken van compressie
Cervicale myelopathie ontstaat door compressie van het ruggenmerg in de nek, vaak als gevolg van degeneratieve veranderingen, zoals hernia's, ossificatie van ligamenten, en spondylotische veranderingen. Deze mechanische druk leidt tot schade aan het ruggenmergweefsel en vermindert de functionele capaciteit.

Rol van inflammatie
Naast mechanische compressie speelt chronische ontsteking een rol bij de ontwikkeling van neurologische symptomen. Dit kan leiden tot verdere schade aan het ruggenmerg door oxidatieve stress en cytokine-afgifte.

Pathofysiologische gevolgen
De compressie veroorzaakt ischemie, verlies van witte en grijze stof in het ruggenmerg, en secundaire veranderingen in omliggende structuren. Deze processen beïnvloeden de signaaltransmissie, wat resulteert in motorische, sensorische en autonome symptomen.

Oorzaken van cervicale myelopathie

Cervicale myelopathie is een aandoening waarbij druk ontstaat op het deel van het ruggenmerg dat zich in de nek bevindt. De cervicale wervelkolom begint aan de schedelbasis en strekt zich uit tot de eerste zeven wervels.

Diverse oorzaken kunnen aan de basis liggen van cervicale myelopathie, zoals:

• ossificatie (verharding) van de ligamenten rond het ruggenmerg, zoals het achterste longitudinale ligament en ligamentum flavum
• degeneratie van de nekwervelschijven
• dislocatie (verplaatsing) of fractuur (breuk) van de nek
• aangeboren vernauwing van het wervelkanaal (spinale stenose)
• auto-immuunziekten, zoals transversale myelitis, multiple sclerose, reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen), of neuromyelitis optica (aantasting van ruggenmerg en ogen)
• nekhernia (uitstulping van een tussenwervelschijf in de nek met pijn)
• traumatisch letsel aan de cervicale wervelkolom, zoals door een whiplash (pijn in nek door slingerbeweging van het hoofd)
• osteofyten (benige botuitsteeksels rond de gewrichten)
• spinale infecties
• spinale tumoren in het ruggenmerg of compressie (samendrukking) van het ruggenmerg

Risicofactoren

Factoren die het risico op cervicale myelopathie verhogen, zijn onder meer:

• andere aandoeningen, zoals vaatziekten of degeneratieve ziekten
• een geschiedenis van bot- of rugproblemen
• een geschiedenis van kanker die de botten heeft getroffen
• ischemie (beperkte bloedtoevoer)
• werk of sport waarbij de patiënt zich regelmatig strekt en de wervelkolom uitrekt

Risicogroepen

Leeftijdsgebonden risicofactoren
Ouderen zijn het meest vatbaar voor cervicale myelopathie vanwege de progressieve degeneratie van de cervicale wervelkolom. Leeftijdsgebonden bot- en kraakbeenveranderingen verhogen het risico op spinale stenose en ruggenmergcompressie.

Beroepen met fysieke belasting
Patiënten die in fysiek belastende beroepen werken, zoals bouwvakkers of atleten, lopen een verhoogd risico door repetitieve stress op de cervicale wervelkolom. Dit kan leiden tot versnelde degeneratie of letsel.

Genetische factoren
Genetische aanleg speelt ook een rol. Sommige patiënten erven kenmerken die hen vatbaarder maken voor congenitale cervicale stenose of degeneratieve veranderingen, wat bijdraagt aan het ontstaan van cervicale myelopathie.

Symptomen: Pijn en zwakte

De symptomen ontwikkelen zich meestal langzaam. Patiënten met cervicale myelopathie kampen met verschillende tekenen zoals:

• beweging: onregelmatige bewegingen, een verminderd bewegingsbereik
• darm- of blaasproblemen
• duizeligheid
• gevoelloosheid of tintelingen in de armen en handen
• loop- of evenwichtsproblemen
• nek: problemen met het buigen van de nek, nekpijn of nekstijfheid
• onhandigheid en slechte coördinatie van de handen
• pijn in de schouder en armen
• problemen met fijne motoriek, zoals het dichtknopen van een shirt of het hanteren van kleine voorwerpen zoals pennen of munten
• spierzwakte
• tintelingen of gevoelloosheid in de armen en benen
• zwakte: onder de taille, in de armen en handen, in de vier ledematen

Alarmsymptomen

Progressieve zwakte in ledematen
Een van de meest opvallende symptomen van cervicale myelopathie is het progressief verlies van kracht in de armen en benen. Dit kan aanvankelijk mild zijn, maar wordt na verloop van tijd ernstiger en beperkt de mobiliteit.

Coördinatieproblemen
Patiënten kunnen moeite ervaren met fijne motoriek, zoals schrijven of het hanteren van kleine objecten. Loopproblemen, zoals wankelheid en een breed gangpatroon, zijn ook veelvoorkomende alarmsymptomen.

Autonome disfuncties
Symptomen zoals urine-incontinentie of darmproblemen kunnen wijzen op ernstige ruggenmergcompressie en vereisen onmiddellijke medische aandacht.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De patiënt geeft de arts informatie over de aanwezige symptomen en de medische geschiedenis. Vervolgens voert de arts een lichamelijk onderzoek uit. Meestal is ook een neurologisch onderzoek vereist, waarbij de arts de reflexen, het gezichtsvermogen en de mentale status controleert.

Diagnostisch onderzoek
Om cervicale myelopathie te diagnosticeren, maakt de arts gebruik van beeldvormende onderzoeken. Hierdoor is hij in staat om de wervelkolom en de omliggende structuren te visualiseren. De arts bestelt dan een röntgenfoto, een MRI-scan en/of een CT-myelografie. Andere testen die de arts mogelijk inzet, zijn een elektromyografie (meting van de elektrische spieractiviteit), een Somato-Sensory Evoked Potential en een visual evoked potential (oogonderzoek).

Behandeling van samendrukking van het ruggenmerg in de nek

Chirurgie

Er zijn enkele niet-chirurgische opties voor het verlichten van de symptomen van cervicale myelopathie. Als er structurele druk op het ruggenmerg is, is een operatie echter vaak noodzakelijk om het risico op blijvend letsel te voorkomen. Er zijn een paar chirurgische procedures voor de behandeling van cervicale myelopathie. Een verbreding van het wervelkanaal (laminoplastie) is voor sommige patiënten een goede bewegingsparende optie. Anderen zijn gebaat bij decompressiechirurgie met spinale fusie, waarbij de arts de wervelkolom stabiliseert nadat een hernia, osteofyten of verbeende ligamenten volledig of gedeeltelijk zijn verwijderd. Deze operaties voert de arts uit vanaf de achterkant van de nek (posterieur) of vanaf de voorkant van de nek (anterieur). De arts bekijkt hiervoor de individuele situatie van de patiënt.

Medicatie

Patiënten met pijn krijgen pijnstillers voorgeschreven, of volgen andere pijnbehandelingen om de pijn te verminderen of onder controle te krijgen. Andere medicijnen verlichten eveneens de symptomen. Veel voorkomende medicijnen zijn:

• andere medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken (immunosuppressiva)
• corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers)
• niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID's), zoals ibuprofen
• Rituximab: een antilichaam dat de arts gebruikt voor de behandeling van sommige auto-immuunziekten

Ondersteunende therapieën

Wanneer de patiënt problemen heeft met bepaalde functies of activiteiten, is een revalidatieplan nodig. Patiënten hebben baat bij fysiotherapie voor het versterken van de spieren en leren manieren om toekomstige blessures te verminderen. Verder zijn patiënten gebaat bij ergotherapie zodat ze leren omgaan met de praktische problemen die gepaard gaan met de aandoening. Het dragen van een nekkraag is tot slot een andere niet-chirurgische, ondersteunende behandeling.

Andere behandelingen

Andere behandelingen, zoals echografie, warmtetherapie of elektrische stimulatie, kunnen eveneens worden ingezet. Het verwijderen en vervangen van plasma uit het bloed (plasmaferese) verlicht ook de symptomen.

Prognose

Hoe eerder de arts cervicale myelopathie diagnosticeert, hoe succesvoller de behandeling zal verlopen.

Leven met cervicale myelopathie

Leven met cervicale myelopathie vereist vaak aanpassingen in de dagelijkse routine. Het is belangrijk om een gezonde levensstijl aan te houden, waaronder regelmatige lichaamsbeweging, een evenwichtig voedingspatroon en het vermijden van risicovolle activiteiten. Ondersteuning van familie en vrienden kan helpen bij het omgaan met de fysieke en emotionele impact van de aandoening.

Complicaties van cervicale myelopathie

Cervicale myelopathie kan leiden tot diverse complicaties die de kwaliteit van leven van de patiënt aanzienlijk kunnen beïnvloeden. Enkele van de belangrijkste complicaties zijn:

• Chronische pijn: Patiënten kunnen aanhoudende nek- en rugpijn ervaren, zelfs na behandeling. Deze pijn kan de dagelijkse activiteiten en het algemene welzijn beïnvloeden.
• Bewegingsbeperkingen: De aandoening kan leiden tot een verminderd bewegingsbereik in de nek en de bovenste ledematen, wat dagelijkse taken moeilijker maakt.
• Neurologische problemen: Door de druk op het ruggenmerg kunnen blijvende neurologische problemen optreden, zoals gevoelloosheid, tintelingen en spierzwakte in de armen en benen.
• Evenwichts- en loopproblemen: De coördinatie- en evenwichtsproblemen kunnen leiden tot een verhoogd risico op vallen en verwondingen.
• Blijvende spasticiteit: Spasticiteit of verhoogde spierspanning kan het gevolg zijn van de compressie van het ruggenmerg, wat leidt tot stijfheid en bewegingsmoeilijkheden.
• Blaas- en darmproblemen: Sommige patiënten kunnen problemen ondervinden met blaas- en darmcontrole, wat kan leiden tot incontinentie of constipatie.
• Depressie en angst: De chronische aard van de aandoening en de fysieke beperkingen kunnen leiden tot psychische problemen zoals depressie en angst.
• Verminderde levenskwaliteit: Door de combinatie van fysieke en neurologische symptomen kan de algemene levenskwaliteit van de patiënt aanzienlijk verminderen.
• Risico op verdere letsels: Door verminderde coördinatie en evenwichtsproblemen bestaat er een verhoogd risico op vallen en verdere verwondingen, wat een vicieuze cirkel van toenemende gezondheidsproblemen kan veroorzaken.

Het is belangrijk dat patiënten met cervicale myelopathie regelmatig worden gecontroleerd door hun arts om eventuele complicaties vroegtijdig te herkennen en te behandelen. Revalidatie en ondersteunende therapieën kunnen helpen bij het verminderen van de impact van deze complicaties en het verbeteren van de algehele levenskwaliteit.

Preventie van de aandoening

Het is moeilijk om deze aandoening te voorkomen. Een goede, ergonomische houding vermindert de kans op ongelukken en spanning. Mensen moeten voorts correcte tiltechnieken toepassen. Patiënten met wervelschijfproblemen en ruggenmergcompressie vermijden het beste contactsporten. Daarnaast is overbelasting van de nek afgeraden. Mensen moeten voorts ook het risico op valongelukken verlagen, bijvoorbeeld door vloerkleden en obstakels van de vloer te verwijderen en een leuning in het bad en de douche te installeren.

Lees verder

• Nekpijn: Oorzaken en behandelingen van pijn in de nek
• Stijve nek (nekstijfheid): Oorzaken stijf aanvoelende nek
• Nekhernia: Uitstulping tussenwervelschijf in nek met pijn