Chorioamnionitis: Ontsteking van vliezen rond foetus

Het chorion (vaatvlies) is het buitenste van de vliezen die het embryo omhullen, terwijl het amnion (lamsvlies) het binnenste van de eivliezen vormt. Deze twee vliezen omhullen gezamenlijk het ongeboren kind. Wanneer zowel het chorion als het amnion ontstoken raken door een bacteriële infectie, spreekt men van chorioamnionitis. Deze aandoening vereist vaak een spoedige bevalling en antibiotische behandeling voor zowel de moeder als de baby. Chorioamnionitis is een ernstige complicatie van de zwangerschap die vaak leidt tot vroeggeboorte en kan aanzienlijke risico's met zich meebrengen voor zowel moeder als kind.

Epidemiologie
Mechanisme
Oorzaken: Bacteriële infectie uit vagina
Risicofactoren voor chorioamnionitis
Risicogroepen
Symptomen
Alarmsymptomen
Diagnose en onderzoeken
Behandeling voor moeder en baby
Spoedige bevalling
Antibioticabehandeling
Overige behandelingen
Prognose
Complicaties van chorioamnionitis bij moeder en kind
Complicaties bij de moeder
Complicaties bij de baby
Preventie en monitoring
Praktische tips voor het leven met / omgaan met chorioamnionitis
Volg de medische behandeling strikt op
Rust en herstel na de diagnose
Observeer tekenen van complicaties
Beperk stress en maak gebruik van ondersteunende zorg
Regelmatige controle en monitoring van de gezondheid van de baby
Zorg voor een goede voeding en hydratatie
Bereid je voor op mogelijke bevalling
Vraag om professionele hulp bij emotionele stress
Raadpleeg je arts voor follow-upzorg na herstel
Misvattingen rond chorioamnionitis
Chorioamnionitis komt alleen voor bij vrouwen met een verzwakt immuunsysteem
De infectie wordt altijd veroorzaakt door seksueel overdraagbare aandoeningen
Als de moeder geen symptomen heeft, is er geen gevaar voor de baby
Chorioamnionitis kan niet worden gediagnosticeerd zonder een bloedtest
Een keizersnede is altijd noodzakelijk bij chorioamnionitis
Behandeling van chorioamnionitis stopt na de bevalling

Epidemiologie

Chorioamnionitis is een infectie van de vliezen (chorion en amnion) die de foetus omhullen tijdens de zwangerschap. Het komt vaak voor in de late stadia van de zwangerschap, meestal bij premature bevallingen, en is een belangrijke oorzaak van zwangerschapsgerelateerde morbiditeit en mortaliteit. De epidemiologie van chorioamnionitis varieert afhankelijk van verschillende factoren zoals demografie, medische geschiedenis en omgevingsomstandigheden.

Prevalentie van chorioamnionitis
Chorioamnionitis is wereldwijd een veelvoorkomende aandoening, met prevalentiepercentages die variëren afhankelijk van de regio en de zwangerschapsomstandigheden. Studies tonen aan dat het bij ongeveer 1-4% van de bevallingen voorkomt, maar het percentage kan oplopen bij risicogroepen, zoals vrouwen die een vroegtijdige bevalling doormaken.

Geografische variaties en risicofactoren
De prevalentie van chorioamnionitis varieert tussen verschillende geografische gebieden, afhankelijk van toegang tot zorg, hygiënische omstandigheden, en het gebruik van prenatale zorg. In ontwikkelingslanden komen de infecties vaak vaker voor, mede door beperkte toegang tot preventieve zorg en een hogere incidentie van vroeggeboorten.

Invloed van antibiotische behandeling op prevalentie
Antibiotische therapieën en andere medische interventies hebben de incidentie van bepaalde infecties, inclusief chorioamnionitis, verminderd. Echter, de prevalentie kan nog steeds hoog zijn, vooral in gevallen van vroegtijdige gebroken vliezen, waar infectie vaker voorkomt.

Mechanisme

Chorioamnionitis wordt veroorzaakt door infectie van de amniotische zak, vaak door bacteriën die via de vagina of het cervixkanaal de baarmoeder bereiken. Het mechanisme van infectie kan variëren afhankelijk van de aard van de micro-organismen en de omstandigheden in de zwangerschap.

Bacteriële infecties en transmissie
De meest voorkomende bacteriën die verantwoordelijk zijn voor chorioamnionitis zijn Escherichia coli, Group B Streptococcus (GBS), en Ureaplasma urealyticum. Deze micro-organismen kunnen de amniotische vloeistof infecteren en ontsteking veroorzaken. De infectie verspreidt zich vaak via de cervix of vagina naar de vliezen en de placenta, wat resulteert in ontsteking van het chorion en amnion.

Ontstekingsreacties in de placenta
Wanneer de infectie zich verspreidt naar de placenta, veroorzaakt dit een ontstekingsreactie die kan leiden tot vroegtijdige bevalling, langdurige arbeid, en mogelijk foetale infecties. De ontsteking kan ook de bloedtoevoer naar de foetus beïnvloeden, wat kan leiden tot foetale hypoxie of overlijden in ernstige gevallen.

Mechanismen van verslechtering bij vroeggeboorte
In gevallen van vroeggeboorte, kunnen de ontstekingen zich sneller verspreiden door de minder ontwikkelde immuunrespons van de foetus. Dit verhoogt het risico op ernstigere complicaties zoals sepsis of longproblemen bij de pasgeborene, wat de sterfte- en morbiditeitscijfers bij premature baby's verhoogt.

Oorzaken: Bacteriële infectie uit vagina

Chorioamnionitis is een ontsteking van de vliezen rond de foetus en het vruchtwater, meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie. Deze infectie ontstaat vaak door bacteriën die vanuit de vagina naar de baarmoeder opstijgen. Een langdurige arbeid is vaak een onderliggende oorzaak van chorioamnionitis, wat de kans op infectie vergroot.

Risicofactoren voor chorioamnionitis

Enkele risicofactoren kunnen de kans op het ontwikkelen van chorioamnionitis verhogen:

Leeftijd van de moeder: Jonge vrouwen hebben een verhoogd risico.
Langdurige bevalling.
Eerdere infecties, zoals groep B streptokokken of bacteriële vaginose (met stinkende vaginale afscheiding).
Vaginaal onderzoek door de arts in de laatste zwangerschapsmaand, vooral na breken van de vliezen.
Voortijdige breking van de vliezen (te vroeg gebroken water).
Te snelle voortgang van de bevalling.
Eerste zwangerschap van de vrouw.

Risicogroepen

Niet alle zwangere vrouwen lopen hetzelfde risico op het ontwikkelen van chorioamnionitis. Bepaalde groepen vrouwen zijn meer vatbaar, vooral wanneer er risicofactoren aanwezig zijn die de kans op infectie verhogen.

Vrouwen met vroegtijdige gebroken vliezen
De grootste risicofactor voor het ontwikkelen van chorioamnionitis is vroegtijdige breuk van de vliezen (PPROM, preterm premature rupture of membranes). Wanneer de vliezen te vroeg breken, vergroot dit de kans op infectie doordat de beschermende barrière van de vliezen wordt doorbroken.

Vrouwen met een voorgeschiedenis van infecties
Vrouwen die eerder een infectie van de geslachtsorganen of de urinewegen hebben gehad, hebben een verhoogd risico om tijdens een zwangerschap chorioamnionitis te ontwikkelen. Infecties kunnen de baarmoederhals beschadigen of de natuurlijke barrière verzwakken, waardoor micro-organismen gemakkelijker kunnen binnendringen.

Vrouwen die in het ziekenhuis bevallen of intensieve zorg nodig hebben
Zwangere vrouwen die langdurig ziekenhuisverblijf nodig hebben of betrokken zijn bij risicovolle medische procedures, zoals inwendige monitoring of langdurige infusies, hebben een verhoogd risico op infecties, inclusief chorioamnionitis.

Symptomen

Chorioamnionitis wordt gekenmerkt door koorts bij de moeder, vaak gelijk aan of hoger dan 38 °C, en ten minste twee van de volgende symptomen:

Gevoelige baarmoeder of gevoelige buik.
Een onaangename geur van vruchtwater (stinkende vaginale afscheiding).
Foetale tachycardie (hartslag van de baby boven de 160 slagen per minuut) (versnelde hartslag).
Maternale leukocytose (verhoogd aantal witte bloedcellen, > 15.000 cellen / mm³).
Maternale tachycardie (versnelde hartslag van de moeder, > 100 bpm).

In sommige gevallen kunnen zwangere vrouwen milde chorioamnionitis hebben zonder merkbare symptomen van ontsteking.

Ernstige chorioamnionitis kan gepaard gaan met vasculitis (ontsteking van de bloedvaten) in de navelstreng. In zeer ernstige gevallen kan er ook sprake zijn van funisitis (ontsteking van het bindweefsel van de navelstreng).

Alarmsymptomen

Het herkennen van de alarmsymptomen van chorioamnionitis is essentieel voor een snelle diagnose en behandeling. De symptomen kunnen variëren, afhankelijk van de ernst van de infectie, maar ze kunnen zich snel ontwikkelen en vereisen onmiddellijke medische aandacht.

Koorts en verhoging van de lichaamstemperatuur
Koorts is een van de eerste tekenen van chorioamnionitis. Een lichaamstemperatuur van 38°C of hoger is een belangrijke aanwijzing dat er mogelijk een infectie aanwezig is, vooral in combinatie met andere symptomen zoals een verhoogde hartslag of pijn in de onderbuik.

Gevaarlijke tekenen van infectie bij de foetus
Bij de foetus kunnen tekenen van infectie onder andere een verslechtering van de hartslag zijn, een afname van de foetale bewegingen of een verstoord welzijn. Dit kan het gevolg zijn van zuurstofgebrek of bacteriële infectie die via de placenta is doorgedrongen.

Vaginale afscheiding en ongebruikelijke geur
Een ander symptoom van chorioamnionitis is het optreden van een abnormale vaginale afscheiding, vaak met een sterke, onaangename geur. Dit kan duiden op de aanwezigheid van geïnfecteerde amnionvloeistof.

Een bloedonderzoek is nodig om chorioamnionitis te bevestigen. / Bron: Frolicsomepl, Pixabay

Diagnose en onderzoeken

Tijdens de bevalling kan het moeilijk zijn om chorioamnionitis te diagnosticeren. De diagnose wordt doorgaans bevestigd door middel van een bloedonderzoek, een vruchtwaterpunctie (om monsters van vruchtwater te verkrijgen) en een biopsie van de foetale membranen. Milde chorioamnionitis wordt gekarakteriseerd door de aanwezigheid van neutrofielen in de chorionplaat, terwijl ernstigere gevallen gekenmerkt worden door infiltratie van neutrofielen in het subamniotische weefsel (weefsel onder het amnion). In sommige gevallen kunnen necrose of abcesvorming in de foetale membranen ook worden aangetroffen.

Behandeling voor moeder en baby

Spoedige bevalling

Bij chorioamnionitis is een snelle bevalling essentieel om zowel de moeder als de baby te beschermen tegen de gevolgen van de infectie. De keuze tussen een vaginale bevalling of een keizersnede wordt bepaald door verschillende factoren, zoals:

De ernst van de infectie: Bij een ernstige infectie is een keizersnede vaak de veiligste optie.
De zwangerschapsduur: Als de bevalling al ver gevorderd is, kan een vaginale bevalling nog mogelijk zijn.
De presentatie van de baby: Als de baby in een stuitligging ligt of als er andere complicaties zijn, kan een keizersnede noodzakelijk zijn.

Antibioticabehandeling

Zowel de moeder als de baby krijgt een breedspectrumantibioticum toegediend om de infectie te bestrijden. De keuze voor een specifiek antibioticum is afhankelijk van de verwekker van de infectie en de gevoeligheid hiervoor. De behandeling duurt meestal enkele dagen tot een week.

Overige behandelingen

Naast antibiotica kunnen ook andere behandelingen nodig zijn, afhankelijk van de specifieke situatie:

Koortswerende medicijnen: Om de koorts te verlagen en het algemene welzijn van de moeder te verbeteren.
Vloeistoftoediening: Om uitdroging te voorkomen, vooral als er sprake is van koorts en braken.
Monitoring: De moeder en de baby worden nauwlettend in de gaten gehouden op tekenen van verslechtering.
Neonatale intensieve zorg: Als de baby ernstig ziek is, kan opname op de neonatale intensive care afdeling nodig zijn.

Prognose

De prognose van chorioamnionitis is afhankelijk van de tijdige diagnose en behandeling. Als de infectie snel wordt behandeld, kunnen de meeste vrouwen en baby’s volledig herstellen, hoewel het risico op complicaties altijd aanwezig blijft.

Uitkomst voor de moeder
Wanneer chorioamnionitis effectief wordt behandeld met antibiotica, kunnen de meeste moeders volledig herstellen. Echter, zonder behandeling kan de infectie leiden tot ernstige complicaties zoals sepsis, wat een levensbedreigende situatie kan zijn. De kans op herstel is hoger wanneer de infectie vroegtijdig wordt ontdekt.

Effect op de baby
De prognose voor de baby hangt sterk af van de duur van de zwangerschap en de ernst van de infectie. Bij premature geboorten is de kans op ernstige complicaties, zoals ademhalingsproblemen of sepsis, groter. Babes die borstvoeding krijgen en tijdige medische zorg ontvangen, kunnen herstellen, maar hun gezondheid moet nauwlettend in de gaten worden gehouden.

Langetermijngevolgen voor moeder en kind
Langetermijngevolgen voor moeder en kind zijn mogelijk, vooral in gevallen van ernstige infecties. De moeder kan littekens of schade aan de voortplantingsorganen oplopen, terwijl de baby risico loopt op ontwikkelingsproblemen of chronische aandoeningen als gevolg van de infectie. Echter, met de juiste zorg kunnen de meeste gevallen goed worden beheerd en kunnen complicaties worden geminimaliseerd.

Complicaties van chorioamnionitis bij moeder en kind

Complicaties bij de moeder

Chorioamnionitis kan leiden tot ernstige complicaties bij de moeder, zoals:

Postpartum infecties (infecties na de bevalling).
Sepsis (bloedvergiftiging).

Complicaties bij de baby

Bij de baby kan chorioamnionitis leiden tot diverse ernstige complicaties, waaronder:

Doodgeboorte.
Vroeggeboorte.
Neonatale sepsis (bloedvergiftiging bij pasgeborenen).
Chronische longziekte.
Cerebrale parese (hersenverlamming).
Andere neurologische beperkingen.

Preventie en monitoring

Hoewel chorioamnionitis niet altijd te voorkomen is, kunnen sommige risicofactoren gemitigeerd worden door goede prenatale zorg en monitoring. Regelmatige controles en het vermijden van onnodige vaginale onderzoeken kunnen helpen om het risico op infecties te verminderen. Vroegtijdige interventie bij tekenen van ontsteking kan ook bijdragen aan betere uitkomsten voor zowel moeder als baby.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met chorioamnionitis

Volg de medische behandeling strikt op

Chorioamnionitis is een ernstige infectie tijdens de zwangerschap die medische zorg vereist. Het is belangrijk om alle voorgeschreven behandelingen en antibiotica strikt op te volgen om complicaties voor zowel de moeder als de baby te voorkomen. Het ziekenhuispersoneel kan regelmatige controles uitvoeren om de voortgang van de behandeling te volgen, en het kan noodzakelijk zijn om de gezondheid van zowel de moeder als de baby te monitoren met echografie of andere onderzoeken. Zorg ervoor dat je alle instructies van de artsen en verplegend personeel begrijpt en opvolgt, ook als je je beter begint te voelen.

Rust en herstel na de diagnose

Na de diagnose van chorioamnionitis wordt vaak geadviseerd om rust te nemen om het herstel te bevorderen en complicaties te voorkomen. Hoewel het moeilijk kan zijn om in bed te blijven liggen, is rust cruciaal voor je herstel. Je kunt hulp vragen bij dagelijkse taken, zoals koken of schoonmaken, om ervoor te zorgen dat je voldoende rust krijgt. Het kan helpen om een rustige, comfortabele ruimte te creëren waar je kunt ontspannen zonder stress of lichamelijke belasting.

Observeer tekenen van complicaties

Hoewel de meeste gevallen van chorioamnionitis goed reageren op antibiotica, kunnen er complicaties optreden. Let goed op tekenen zoals hevige buikpijn, hoge koorts die niet daalt, abnormale vaginale afscheiding of bloedingen, of een snelle hartslag. Als je een van deze symptomen opmerkt, neem dan onmiddellijk contact op met je arts of ga naar het ziekenhuis. Snelle medische interventie kan helpen om ernstige gevolgen te voorkomen, zowel voor jou als voor je baby.

Beperk stress en maak gebruik van ondersteunende zorg

Tijdens een ziekteperiode zoals chorioamnionitis kan stress de genezing vertragen en het immuunsysteem verzwakken. Het is belangrijk om stress te minimaliseren, wat kan helpen om je immuunsysteem te versterken en het herstel te versnellen. Je kunt technieken zoals ademhalingsoefeningen, meditatie of eenvoudige ontspanningstechnieken proberen. Daarnaast kan emotionele steun van je partner, familieleden of vrienden helpen om je geestelijke welzijn te behouden. Psychosociale ondersteuning kan een groot verschil maken in het herstelproces.

Regelmatige controle en monitoring van de gezondheid van de baby

Een belangrijke taak bij het omgaan met chorioamnionitis is het volgen van de gezondheid van je baby. Regelmatige controles door je arts, zoals echografieën of monitoring van de hartslag van de baby, kunnen helpen om ervoor te zorgen dat er geen verdere complicaties ontstaan. Als je symptomen zoals een afname in bewegingen van de baby opmerkt, is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp in te roepen.

Zorg voor een goede voeding en hydratatie

Zorg voor een goed en gezond voedingspatroon om je lichaam te ondersteunen tijdens je herstel. Eet evenwichtige maaltijden met veel groenten, fruit, eiwitten en volkorenproducten. Hydratatie is net zo belangrijk; drink voldoende water om je energiepeil op peil te houden en je lichaam te helpen vechten tegen de infectie. Als je moeite hebt met eten of drinken door misselijkheid, overleg dan met je arts over geschikte alternatieven om ervoor te zorgen dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.

Bereid je voor op mogelijke bevalling

In sommige gevallen kan chorioamnionitis leiden tot vroegtijdige bevalling. Het is belangrijk om voorbereid te zijn op de mogelijkheid van een vroegtijdige geboorte, vooral als je symptomen van de infectie ernstig worden. Het ziekenhuis kan plannen voor vroegtijdige bevalling of keizersnede maken als dat nodig is om de veiligheid van zowel jou als je baby te waarborgen. Praat met je arts over wat je kunt verwachten en de stappen die genomen worden als de bevalling te vroeg zou beginnen.

Vraag om professionele hulp bij emotionele stress

Het omgaan met een diagnose van chorioamnionitis kan veel emotionele stress veroorzaken, vooral als je je zorgen maakt over de gezondheid van je baby. Het is belangrijk om steun te zoeken, bijvoorbeeld door te praten met een psycholoog of counselor die ervaring heeft met zwangerschapsgerelateerde stress. Het is normaal om je overweldigd te voelen, en professionele hulp kan je helpen om op een gezonde manier met je emoties om te gaan.

Raadpleeg je arts voor follow-upzorg na herstel

Na het herstel van chorioamnionitis is het belangrijk om een follow-upafspraak met je arts te plannen om te zorgen dat je volledig herstelt en dat er geen verdere gezondheidsproblemen optreden. Je arts zal wellicht ook kijken naar je bevalling en eventuele nazorgbehandelingen die je nodig hebt. Zorg ervoor dat je alle vragen die je hebt over je gezondheid of je baby bespreekt tijdens deze afspraken, zodat je gerustgesteld wordt over het herstelproces.

Misvattingen rond chorioamnionitis

Chorioamnionitis is een bacteriële infectie van de vruchtvliezen en het vruchtwater die tijdens de zwangerschap kan optreden. Deze aandoening kan ernstige gevolgen hebben voor zowel de moeder als de baby. Ondanks de medische kennis over deze infectie bestaan er nog steeds misvattingen over de oorzaken, symptomen en behandeling.

Chorioamnionitis komt alleen voor bij vrouwen met een verzwakt immuunsysteem

Hoewel een verzwakt immuunsysteem het risico op infecties kan verhogen, kan chorioamnionitis optreden bij elke zwangere vrouw, ongeacht haar algemene gezondheidstoestand. Factoren zoals langdurig gebroken vliezen, meerdere vaginale onderzoeken en bepaalde bacteriële infecties kunnen het risico aanzienlijk vergroten.

De infectie wordt altijd veroorzaakt door seksueel overdraagbare aandoeningen

Chorioamnionitis wordt voornamelijk veroorzaakt door bacteriën die normaal in de vagina aanwezig zijn, zoals Escherichia coli en Group B Streptococcus. Hoewel seksueel overdraagbare aandoeningen een risicofactor kunnen zijn, zijn ze niet de meest voorkomende oorzaak van deze infectie.

Als de moeder geen symptomen heeft, is er geen gevaar voor de baby

Zelfs als de moeder geen duidelijke symptomen ervaart, kan de infectie ernstige gevolgen hebben voor de baby, waaronder vroeggeboorte, ademhalingsproblemen en een verhoogd risico op infecties na de geboorte. Daarom is vroege opsporing en behandeling essentieel om complicaties te voorkomen.

Chorioamnionitis kan niet worden gediagnosticeerd zonder een bloedtest

Hoewel bloedonderzoeken nuttig kunnen zijn om tekenen van infectie te detecteren, wordt de diagnose meestal gesteld op basis van klinische symptomen zoals koorts, verhoogde hartslag bij moeder en baby, gevoeligheid van de baarmoeder en afwijkende vaginale afscheiding.

Een keizersnede is altijd noodzakelijk bij chorioamnionitis

Hoewel een keizersnede soms nodig kan zijn bij ernstige infecties of als de baby in nood verkeert, is dit niet altijd de eerste keuze. In veel gevallen kan een vaginale bevalling worden overwogen, vooral als de infectie vroeg wordt opgespoord en effectief wordt behandeld met antibiotica.

Behandeling van chorioamnionitis stopt na de bevalling

Hoewel de bevalling de infectiebron verwijdert, is het essentieel om de moeder na de geboorte verder te behandelen met antibiotica om complicaties zoals ziekenhuisinfecties of postpartale infecties te voorkomen. Een goede opvolging na de bevalling is noodzakelijk om de gezondheid van moeder en kind te waarborgen.