Chorioamnionitis: Ontsteking van vliezen rond foetus

Het chorion (vaatvlies) is het buitenste van de vliezen die het embryo omhullen, terwijl het amnion (lamsvlies) het binnenste van de eivliezen vormt. Deze twee vliezen omhullen gezamenlijk het ongeboren kind. Wanneer zowel het chorion als het amnion ontstoken raken door een bacteriële infectie, spreekt men van chorioamnionitis. Deze aandoening vereist vaak een spoedige bevalling en antibiotische behandeling voor zowel de moeder als de baby. Chorioamnionitis is een ernstige complicatie van de zwangerschap die vaak leidt tot vroeggeboorte en kan aanzienlijke risico's met zich meebrengen voor zowel moeder als kind.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Bacteriële infectie uit vagina
• Risicofactoren voor chorioamnionitis
• Risicogroepen
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling voor moeder en baby
• Spoedige bevalling
• Antibioticabehandeling
• Overige behandelingen
• Prognose
• Complicaties van chorioamnionitis bij moeder en kind
• Complicaties bij de moeder
• Complicaties bij de baby
• Preventie en monitoring

Epidemiologie

Chorioamnionitis is een infectie van de vliezen (chorion en amnion) die de foetus omhullen tijdens de zwangerschap. Het komt vaak voor in de late stadia van de zwangerschap, meestal bij premature bevallingen, en is een belangrijke oorzaak van zwangerschapsgerelateerde morbiditeit en mortaliteit. De epidemiologie van chorioamnionitis varieert afhankelijk van verschillende factoren zoals demografie, medische geschiedenis en omgevingsomstandigheden.

Prevalentie van chorioamnionitis
Chorioamnionitis is wereldwijd een veelvoorkomende aandoening, met prevalentiepercentages die variëren afhankelijk van de regio en de zwangerschapsomstandigheden. Studies tonen aan dat het bij ongeveer 1-4% van de bevallingen voorkomt, maar het percentage kan oplopen bij risicogroepen, zoals vrouwen die een vroegtijdige bevalling doormaken.

Geografische variaties en risicofactoren
De prevalentie van chorioamnionitis varieert tussen verschillende geografische gebieden, afhankelijk van toegang tot zorg, hygiënische omstandigheden, en het gebruik van prenatale zorg. In ontwikkelingslanden komen de infecties vaak vaker voor, mede door beperkte toegang tot preventieve zorg en een hogere incidentie van vroeggeboorten.

Invloed van antibiotische behandeling op prevalentie
Antibiotische therapieën en andere medische interventies hebben de incidentie van bepaalde infecties, inclusief chorioamnionitis, verminderd. Echter, de prevalentie kan nog steeds hoog zijn, vooral in gevallen van vroegtijdige gebroken vliezen, waar infectie vaker voorkomt.

Mechanisme

Chorioamnionitis wordt veroorzaakt door infectie van de amniotische zak, vaak door bacteriën die via de vagina of het cervixkanaal de baarmoeder bereiken. Het mechanisme van infectie kan variëren afhankelijk van de aard van de micro-organismen en de omstandigheden in de zwangerschap.

Bacteriële infecties en transmissie
De meest voorkomende bacteriën die verantwoordelijk zijn voor chorioamnionitis zijn Escherichia coli, Group B Streptococcus (GBS), en Ureaplasma urealyticum. Deze micro-organismen kunnen de amniotische vloeistof infecteren en ontsteking veroorzaken. De infectie verspreidt zich vaak via de cervix of vagina naar de vliezen en de placenta, wat resulteert in ontsteking van het chorion en amnion.

Ontstekingsreacties in de placenta
Wanneer de infectie zich verspreidt naar de placenta, veroorzaakt dit een ontstekingsreactie die kan leiden tot vroegtijdige bevalling, langdurige arbeid, en mogelijk foetale infecties. De ontsteking kan ook de bloedtoevoer naar de foetus beïnvloeden, wat kan leiden tot foetale hypoxie of overlijden in ernstige gevallen.

Mechanismen van verslechtering bij vroeggeboorte
In gevallen van vroeggeboorte, kunnen de ontstekingen zich sneller verspreiden door de minder ontwikkelde immuunrespons van de foetus. Dit verhoogt het risico op ernstigere complicaties zoals sepsis of longproblemen bij de pasgeborene, wat de sterfte- en morbiditeitscijfers bij premature baby's verhoogt.

Oorzaken: Bacteriële infectie uit vagina

Chorioamnionitis is een ontsteking van de vliezen rond de foetus en het vruchtwater, meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie. Deze infectie ontstaat vaak door bacteriën die vanuit de vagina naar de baarmoeder opstijgen. Een langdurige arbeid is vaak een onderliggende oorzaak van chorioamnionitis, wat de kans op infectie vergroot.

Risicofactoren voor chorioamnionitis

Enkele risicofactoren kunnen de kans op het ontwikkelen van chorioamnionitis verhogen:

• Leeftijd van de moeder: Jonge vrouwen hebben een verhoogd risico.
• Langdurige bevalling.
• Eerdere infecties, zoals groep B streptokokken of bacteriële vaginose (met stinkende vaginale afscheiding).
• Vaginaal onderzoek door de arts in de laatste zwangerschapsmaand, vooral na breken van de vliezen.
• Voortijdige breking van de vliezen (te vroeg gebroken water).
• Te snelle voortgang van de bevalling.
• Eerste zwangerschap van de vrouw.

Risicogroepen

Niet alle zwangere vrouwen lopen hetzelfde risico op het ontwikkelen van chorioamnionitis. Bepaalde groepen vrouwen zijn meer vatbaar, vooral wanneer er risicofactoren aanwezig zijn die de kans op infectie verhogen.

Vrouwen met vroegtijdige gebroken vliezen
De grootste risicofactor voor het ontwikkelen van chorioamnionitis is vroegtijdige breuk van de vliezen (PPROM, preterm premature rupture of membranes). Wanneer de vliezen te vroeg breken, vergroot dit de kans op infectie doordat de beschermende barrière van de vliezen wordt doorbroken.

Vrouwen met een voorgeschiedenis van infecties
Vrouwen die eerder een infectie van de geslachtsorganen of de urinewegen hebben gehad, hebben een verhoogd risico om tijdens een zwangerschap chorioamnionitis te ontwikkelen. Infecties kunnen de baarmoederhals beschadigen of de natuurlijke barrière verzwakken, waardoor micro-organismen gemakkelijker kunnen binnendringen.

Vrouwen die in het ziekenhuis bevallen of intensieve zorg nodig hebben
Zwangere vrouwen die langdurig ziekenhuisverblijf nodig hebben of betrokken zijn bij risicovolle medische procedures, zoals inwendige monitoring of langdurige infusies, hebben een verhoogd risico op infecties, inclusief chorioamnionitis.

Symptomen

Chorioamnionitis wordt gekenmerkt door koorts bij de moeder, vaak gelijk aan of hoger dan 38 °C, en ten minste twee van de volgende symptomen:

• Gevoelige baarmoeder of gevoelige buik.
• Een onaangename geur van vruchtwater (stinkende vaginale afscheiding).
• Foetale tachycardie (hartslag van de baby boven de 160 slagen per minuut) (versnelde hartslag).
• Maternale leukocytose (verhoogd aantal witte bloedcellen, > 15.000 cellen / mm³).
• Maternale tachycardie (versnelde hartslag van de moeder, > 100 bpm).

In sommige gevallen kunnen zwangere vrouwen milde chorioamnionitis hebben zonder merkbare symptomen van ontsteking.

Ernstige chorioamnionitis kan gepaard gaan met vasculitis (ontsteking van de bloedvaten) in de navelstreng. In zeer ernstige gevallen kan er ook sprake zijn van funisitis (ontsteking van het bindweefsel van de navelstreng).

Alarmsymptomen

Het herkennen van de alarmsymptomen van chorioamnionitis is essentieel voor een snelle diagnose en behandeling. De symptomen kunnen variëren, afhankelijk van de ernst van de infectie, maar ze kunnen zich snel ontwikkelen en vereisen onmiddellijke medische aandacht.

Koorts en verhoging van de lichaamstemperatuur
Koorts is een van de eerste tekenen van chorioamnionitis. Een lichaamstemperatuur van 38°C of hoger is een belangrijke aanwijzing dat er mogelijk een infectie aanwezig is, vooral in combinatie met andere symptomen zoals een verhoogde hartslag of pijn in de onderbuik.

Gevaarlijke tekenen van infectie bij de foetus
Bij de foetus kunnen tekenen van infectie onder andere een verslechtering van de hartslag zijn, een afname van de foetale bewegingen of een verstoord welzijn. Dit kan het gevolg zijn van zuurstofgebrek of bacteriële infectie die via de placenta is doorgedrongen.

Vaginale afscheiding en ongebruikelijke geur
Een ander symptoom van chorioamnionitis is het optreden van een abnormale vaginale afscheiding, vaak met een sterke, onaangename geur. Dit kan duiden op de aanwezigheid van geïnfecteerde amnionvloeistof.

Diagnose en onderzoeken

Tijdens de bevalling kan het moeilijk zijn om chorioamnionitis te diagnosticeren. De diagnose wordt doorgaans bevestigd door middel van een bloedonderzoek, een vruchtwaterpunctie (om monsters van vruchtwater te verkrijgen) en een biopsie van de foetale membranen. Milde chorioamnionitis wordt gekarakteriseerd door de aanwezigheid van neutrofielen in de chorionplaat, terwijl ernstigere gevallen gekenmerkt worden door infiltratie van neutrofielen in het subamniotische weefsel (weefsel onder het amnion). In sommige gevallen kunnen necrose of abcesvorming in de foetale membranen ook worden aangetroffen.

Behandeling voor moeder en baby

Spoedige bevalling

Bij chorioamnionitis is een snelle bevalling essentieel om zowel de moeder als de baby te beschermen tegen de gevolgen van de infectie. De keuze tussen een vaginale bevalling of een keizersnede wordt bepaald door verschillende factoren, zoals:

• De ernst van de infectie: Bij een ernstige infectie is een keizersnede vaak de veiligste optie.
• De zwangerschapsduur: Als de bevalling al ver gevorderd is, kan een vaginale bevalling nog mogelijk zijn.
• De presentatie van de baby: Als de baby in een stuitligging ligt of als er andere complicaties zijn, kan een keizersnede noodzakelijk zijn.

Antibioticabehandeling

Zowel de moeder als de baby krijgt een breedspectrumantibioticum toegediend om de infectie te bestrijden. De keuze voor een specifiek antibioticum is afhankelijk van de verwekker van de infectie en de gevoeligheid hiervoor. De behandeling duurt meestal enkele dagen tot een week.

Overige behandelingen

Naast antibiotica kunnen ook andere behandelingen nodig zijn, afhankelijk van de specifieke situatie:

• Koortswerende medicijnen: Om de koorts te verlagen en het algemene welzijn van de moeder te verbeteren.
• Vloeistoftoediening: Om uitdroging te voorkomen, vooral als er sprake is van koorts en braken.
• Monitoring: De moeder en de baby worden nauwlettend in de gaten gehouden op tekenen van verslechtering.
• Neonatale intensieve zorg: Als de baby ernstig ziek is, kan opname op de neonatale intensive care afdeling nodig zijn.

Prognose

De prognose van chorioamnionitis is afhankelijk van de tijdige diagnose en behandeling. Als de infectie snel wordt behandeld, kunnen de meeste vrouwen en baby’s volledig herstellen, hoewel het risico op complicaties altijd aanwezig blijft.

Uitkomst voor de moeder
Wanneer chorioamnionitis effectief wordt behandeld met antibiotica, kunnen de meeste moeders volledig herstellen. Echter, zonder behandeling kan de infectie leiden tot ernstige complicaties zoals sepsis, wat een levensbedreigende situatie kan zijn. De kans op herstel is hoger wanneer de infectie vroegtijdig wordt ontdekt.

Effect op de baby
De prognose voor de baby hangt sterk af van de duur van de zwangerschap en de ernst van de infectie. Bij premature geboorten is de kans op ernstige complicaties, zoals ademhalingsproblemen of sepsis, groter. Babes die borstvoeding krijgen en tijdige medische zorg ontvangen, kunnen herstellen, maar hun gezondheid moet nauwlettend in de gaten worden gehouden.

Langetermijngevolgen voor moeder en kind
Langetermijngevolgen voor moeder en kind zijn mogelijk, vooral in gevallen van ernstige infecties. De moeder kan littekens of schade aan de voortplantingsorganen oplopen, terwijl de baby risico loopt op ontwikkelingsproblemen of chronische aandoeningen als gevolg van de infectie. Echter, met de juiste zorg kunnen de meeste gevallen goed worden beheerd en kunnen complicaties worden geminimaliseerd.

Complicaties van chorioamnionitis bij moeder en kind

Complicaties bij de moeder

Chorioamnionitis kan leiden tot ernstige complicaties bij de moeder, zoals:

• Postpartum infecties (infecties na de bevalling).
• Sepsis (bloedvergiftiging).

Complicaties bij de baby

Bij de baby kan chorioamnionitis leiden tot diverse ernstige complicaties, waaronder:

• Doodgeboorte.
• Vroeggeboorte.
• Neonatale sepsis (bloedvergiftiging bij pasgeborenen).
• Chronische longziekte.
• Cerebrale parese (hersenverlamming).
• Andere neurologische beperkingen.

Preventie en monitoring

Hoewel chorioamnionitis niet altijd te voorkomen is, kunnen sommige risicofactoren gemitigeerd worden door goede prenatale zorg en monitoring. Regelmatige controles en het vermijden van onnodige vaginale onderzoeken kunnen helpen om het risico op infecties te verminderen. Vroegtijdige interventie bij tekenen van ontsteking kan ook bijdragen aan betere uitkomsten voor zowel moeder als baby.

Lees verder

• Infecties tijdens zwangerschap in baarmoeder en vagina
• Choriocarcinoom: Kanker in baarmoeder tijdens zwangerschap
• Vruchtwaterpunctie (amniocentese) bij zwangere vrouw
• Voortijdige bevalling: Gevolgen van te vroeg geboren baby
• Doodgeboorte: Oorzaken en behandeling van verlies van kindje