Infecties tijdens zwangerschap in baarmoeder en vagina

Tijdens de zwangerschap kampen vrouwen soms met een infectie. Vooral vaginale infecties komen vaak voor tijdens de zwangerschap. Ook komen soms baarmoederinfecties tot stand. Meestal zijn dergelijke aandoeningen geen reden tot zorg. Af en toe tasten dergelijke infecties toch de zich ontwikkelende baby aan. Dit gebeurt vooral wanneer deze infecties onbehandeld blijven. Alle zwangere vrouwen die ongewone symptomen ervaren, kunnen het beste een arts of verloskundige raadplegen. Voorts is prenatale zorg van cruciaal belang omdat de arts hierdoor bepaalde infecties kan detecteren, zelfs voordat ze symptomen veroorzaken.

• Baarmoederinfecties tijdens de zwangerschap
• Oorzaken en risicofactoren
• Complicaties
• Behandeling
• Vaginale infecties tijdens de zwangerschap
• Bacteriële vaginose
• Groep B-streptokokken (GBS)
• Vaginale schimmelinfecties (vulvovaginale candidiasis)
• Andere infecties tijdens de zwangerschap
• Hormonale veranderingen
• Verhoogde bloedcirculatie
• Behandeling van zwangerschapsinfecties
• Complicaties
• Preventie van infecties

Baarmoederinfecties tijdens de zwangerschap

Oorzaken en risicofactoren

Baarmoederinfecties ontwikkelen zich vaak wanneer bacteriën uit de vagina naar de baarmoeder reizen. Een onbehandelde vaginale infectie is een risicofactor voor baarmoederinfecties. Wanneer de vliezen breken tijdens een langdurige bevalling, verhoogt de kans op het krijgen van een baarmoederinfectie.

Complicaties

Een infectie in de baarmoeder tast mogelijk de placenta aan waarin de baby zich ontwikkelt. Verder veroorzaakt een baarmoederinfectie soms een vroegtijdige bevalling. Ook ontstaan soms geboorteafwijkingen door baarmoederinfecties. Baarmoederinfecties bemoeilijken eveneens de arbeid. Sommige vrouwen ervaren tevens orgaanfalen en andere levensbedreigende complicaties.

Behandeling

De behandeling bestaat uit antibiotica en vereist een ziekenhuisopname. Als de vrouw koorts krijgt tijdens de bevalling, controleert de arts de foetus. Als de symptomen ernstig zijn, is een keizersnede nodig.

Vaginale infecties tijdens de zwangerschap

Bacteriële vaginose

Bacteriële vaginose is een gemakkelijk te behandelen bacteriële infectie in de vagina. Symptomen zijn onder meer:

• een grote hoeveelheid dunne, grijs gekleurde afscheiding
• een slechte geur die verergert na de geslachtsgemeenschap
• een visachtige geur afkomstig van de vagina
• jeuk, een brandend gevoel of pijn in de vagina of vulva

Als de arts bacteriële vaginose tijdens de zwangerschap niet behandelt, leidt dit tot een vroeggeboorte en baby's met een lager geboortegewicht.

Groep B-streptokokken (GBS)

Groep B-streptokokken is een groep bacteriën die in het lichaam komen en gaan maar vaak de vagina en het rectum bereiken. Ze veroorzaken meestal geen symptomen. Vrouwen die GBS in hun lichaam hebben tijdens de bevalling, geven dit echter in één tot twee procent van de gevallen door aan hun baby's. Zeer sporadisch is dit fataal voor een pasgeborene. De arts is in staat om de aanwezigheid van GBS te detecteren als standaard onderdeel van de prenatale zorg. Een intraveneuze (via een ader) behandeling met antibiotica is nodig om het risico op een GBS-infectie die aan de baby wordt overgedragen aanzienlijk te verminderen.

Vaginale schimmelinfecties (vulvovaginale candidiasis)

De schimmel Candida veroorzaakt een vaginale schimmelinfectie. Deze infectie treedt meestal op tijdens de zwangerschap door veranderingen in het immuunsysteem, een verhoogde productie van glycogeen en hogere oestrogeenspiegels. Vulvovaginale candidiasis komt vaker voor tijdens het tweede en derde zwangerschapstrimester.

De meest voorkomende symptomen van een vaginale schimmelinfectie zijn onder andere:

• een dikke, witte, kwarkachtige vaginale afscheiding
• een geur van brood of bier uit de vagina
• jeuk rond de vagina of vulva
• pijn of een brandend gevoel in of rond de vagina
• pijn of een brandend gevoel tijdens geslachtsgemeenschap

Dankzij antischimmelmedicijnen is het mogelijk om een vaginale schimmelinfectie te behandelen. Zwangere vrouwen mogen deze geneesmiddelen echter niet gebruiken zonder eerst met een arts of verloskundige te praten.

Andere infecties tijdens de zwangerschap

Een zwangerschap veroorzaakt veel veranderingen in het lichaam, waardoor vrouwen vatbaarder zijn voor complicaties door vele infecties. Mogelijk ontstaan namelijk sneller infecties sneller tijdens de zwangerschap door hormonale veranderingen en andere veranderingen van het aantal bloedcellen in het lichaam. Laat in de zwangerschap dalen bijvoorbeeld T-cellen die helpen bij het bestrijden van een infectie.

Hormonale veranderingen

Hormoongerelateerde huidveranderingen tijdens de zwangerschap veroorzaken bijvoorbeeld aandoeningen zoals eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) of een ernstig droge huid. Als de huid openbarst en bloedt, ontstaat een ernstige huidinfectie zoals cellulitis (bacteriële huidinfectie met rode huid en gezwollen huid). Een zeldzame huidaandoening met de naam Sweet-syndroom (huidletsels met koorts) komt ook vaker voor tijdens de zwangerschap.

Sommige andere infecties die tijdens de zwangerschap ernstiger zijn, zijn onder andere:

• de griep
• hepatitis E, wat een typisch milde vorm van hepatitis is
• herpes, inclusief herpes simplex virus (HSV) en varicella zoster virus (VZV)
• hiv
• Listeria, die voedselvergiftiging kan veroorzaken
• mazelen

Verhoogde bloedcirculatie

Een zwangerschap leidt ook tot een verhoogde bloedcirculatie en daarnaast worden meer eisen aan het hart gesteld. Deze eisen verergeren soms ook complicaties. Als een zwangere vrouw bijvoorbeeld een longontsteking ontwikkelt door de griep, heeft ze meer moeite met ademhalen door de hogere eisen die de foetus stelt aan het hart en de longen.

Behandeling van zwangerschapsinfecties

Sommige medicijnen die veel voorkomende infecties effectief behandelen, zijn tijdens de zwangerschap minder veilig. Het is dus essentieel dat zwangere vrouwen die een infectie hebben, met hun arts of verloskundige praten om de voordelen en risico's van verschillende behandelingsopties af te wegen.

Complicaties

De meeste vrouwen die tijdens de zwangerschap een infectie ervaren, ondervinden geen complicaties. Een snelle behandeling verhoogt de kans op een gezonde geboorte. Talrijke infecties tasten mogelijk de ontwikkelende baby aan. Het is echter moeilijk voor artsen om te bepalen of en in welke mate een foetus zal worden beïnvloed.

Infecties kunnen:

• de baby direct schade toebrengen door veranderingen aan te brengen die leiden tot aangeboren afwijkingen
• de moeder schaden, waardoor haar lichaam minder goed in staat is om de baby te voeden
• een vroegtijdige bevalling of een miskraam veroorzaken
• medicijnen vereisen die een foetus kunnen schaden

Infecties waarvan bekend is dat ze schadelijk zijn voor de zich ontwikkelende baby zijn onder andere:

• bacteriële vaginose, die vroegtijdige bevalling kan veroorzaken
• besmettelijke ziekten, zoals hepatitis, syfilis, herpes en hiv, die de foetus kunnen infecteren
• chlamydia, die ooginfecties en een longontsteking kunnen veroorzaken
• cytomegalovirus, dat vaak onschadelijk is maar ook geboorteafwijkingen en een verstandelijke handicap kan veroorzaken
• gonorroe, die het vruchtwater kan besmetten, vroegtijdige weeën kan veroorzaken en kan leiden tot ooginfecties en mogelijk blindheid
• groep B streptokokken, wat ernstige complicaties bij pasgeborenen kan veroorzaken en in zeldzame gevallen fataal kan zijn
• Listeria, die een miskraam, doodgeboorte en aangeboren afwijkingen kan veroorzaken
• toxoplasmose, die geboorteafwijkingen en verstandelijke handicaps kan veroorzaken
• vijfde ziekte (erythema infectiousum), die een miskraam kan veroorzaken of foetale bloedarmoede kan veroorzaken
• Zika, die meestal mild is, kan bij baby's zwangerschapsverlies of aangeboren afwijkingen veroorzaken. Bij deze infectie, die wordt gedragen door muggen, is het voor artsen echter onduidelijk anno oktober 2020 waarom sommige foetussen zijn aangetast en anderen niet.

Preventie van infecties

Een aantal strategieën verkleinen het risico op het ontwikkelen van een infectie tijdens de zwangerschap:

• de handen regelmatig zorgvuldig en ijverig wassen (goede handhygiëne)
• een condoom gebruiken en een partner vragen om getest te worden op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's)
• een griepprik krijgen
• geen eten of drinken met andere mensen delen
• geen ongepasteuriseerde voedingsmiddelen consumeren
• geen rauw of onvoldoende verhit vlees eten
• iemand anders vragen om het kattenbakvuil te vervangen
• niet reizen naar gebieden waar Zika voorkomt, en het gebruik van insectenspray om muggenbeten te voorkomen
• vrouwen vermijden die besmettelijke infecties hebben
• zich laten testen op soa’s en groep B-streptokokken

Lees verder

• Hormonale onbalans: Oorzaken van hormonale schommelingen
• Bacteriële vaginose: Stinkende afscheiding uit vagina
• Candidiasis: Schimmelinfectie door gist Candida