Neusontsteking: symptomen, oorzaken, behandeling & preventie

Een neusontsteking treft meestal het neusslijmvlies en manifesteert zich vaak als een loopneus als onderdeel van een virale infectie. Er zijn echter ook bacteriële infecties of ontstekingen als gevolg van allergische reacties. Langdurige klachten moeten worden opgehelderd door je huisarts. Huismiddeltjes en natuurlijke remedies kunnen echter een goede ondersteuning bieden.

• Wat is een neusontsteking?
• Symptomen van ontsteking in de neus
• Oorzaken van een neusontsteking
• Griep en verkoudheid
• Allergie
• Steenpuist in de neus
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een neusontsteking
• Verkoudheid
• Allergie
• Steenpuist
• Vooruitzichten en prognose
• Complicaties van neusontsteking
• Sinusitis
• Oorsteken
• Keelpijn en faryngitis
• Bronchitis
• Verergering van allergieën
• Chronische neusverstopping
• Slaapstoornissen
• Verhoogde kans op secundaire infecties
• Preventie

Wat is een neusontsteking?

Bij een neusontsteking gaat het om een ontsteking van het neusslijmvlies en in dat geval wordt er ook wel gesproken van rhinitis. Het komt vaak voor als een symptoom van een verkoudheid. Soms, ongeacht de oorzaak, kan de ontsteking zich verspreiden naar de slijmvliezen van de neusbijholten. Dan spreekt men van rhinosinusitis. Een ander woord voor rhinosinusitis is neusbijholteontsteking. Omdat in deze gevallen de ontsteking in de neus chronisch kan worden of tot complicaties kan leiden, wordt een bezoek aan de huisarts ten zeerste aanbevolen.

Symptomen van ontsteking in de neus

De symptomen van een ontsteking in de neus zijn afhankelijk van de oorzaak. Bij een verkoudheid staat een verstopte neus of loopneus, lichte verhoging (koorts), keelpijn, hoofdpijn of hoesten op de voorgrond. Als de slijmvliezen zijn gezwollen als gevolg van de ontsteking, kan dit de neusademhaling belemmeren. Het reuk- en smaakgevoel kan verstoord zijn.

Oorzaken van een neusontsteking

Griep en verkoudheid

Ontsteking in de neus wordt veroorzaakt door verschillende factoren. De gewone loopneus heeft bijna altijd een virale oorzaak, zoals griep of verkoudheid. Er zijn ongeveer 200 verschillende verkoudheidsvirussen. Er zijn ook verschillende soorten griepvirussen zijn die steeds veranderen, waardoor je telkens opnieuw griep kan krijgen. Deze virussen veroorzaken een reactie van het immuunsysteem, waarbij een vloeibare nasale secretie wordt gevormd, die de typische symptomen van loopneus met secretieafscheiding, zwelling van het neusslijmvlies en daardoor bemoeilijkte neusademhaling veroorzaakt.

Allergie

Een tweede complex van oorzaken van rhinitis is irritatie van het neusslijmvlies door allergische reacties, irriterende chemische stoffen of droge lucht.

Steenpuist in de neus

Als het neusslijmvlies al is gebarsten of anderszins beschadigd, kan ook bacteriële ontsteking van de haarzakjes in de neus optreden. Wanneer een haarzakje in de neusholte is ontstoken en er zich plaatselijk pus ophoopt, wordt dit een steenpuist van de neus genoemd. In dat geval is absoluut medische behandeling vereist, omdat het kan leiden tot complicaties. Een medisch onderzoek is ook vereist als de ontsteking in de neus langdurig aanhoudt en zich naar de sinussen of bijholten dreigt te verspreiden.

Huisarts raadplegen

Wanneer je het beste naar je huisarts kunt gaan met een neusontsteking, hangt af van de oorzaak van de ontsteking. Als je een onschadelijke verkoudheid en loopneus hebt opgelopen, hoeft je niet noodzakelijk naar een arts te gaan. In een dergelijk geval kan een arts alleen de symptomen verlichten. Voor alle andere ontstekingen in de neus, is het van belang om je huisarts te raadplegen voor diagnose en behandeling. In het algemeen geldt dat als een ontsteking in de neus niet na 4 tot 5 dagen verdwijnt, dat dit absoluut door een arts moet worden onderzocht.

Onderzoek en diagnose

De diagnose is de basis voor de juiste behandeling. Het spreekt voor zich dat een verkoudheid anders wordt behandeld dan een allergie. Bij een steenpuist kan een uitstrijkje worden gemaakt om de verantwoordelijke ziekteverwekkers te achterhalen en deze vervolgens op een gerichte manier te kunnen behandelen. In een enkel geval zijn beeldvormingsmethoden nodig, zoals echografie, röntgenonderzoek, rhinoscopie of computertomografie (CT-scan), om de diagnose te stellen. Bij een rhinoscopie wordt in de neus gekeken naar de oorzaak van de neusproblemen.

Behandeling van een neusontsteking

Verkoudheid

Het is meestal voldoende om beproefde huismiddeltjes voor ontstekingen in de neus te gebruiken voor verlichting van de klachten. In geval van verkoudheid is geen speciale behandeling nodig. Je kunt eventueel neusdruppels of spray met xylometazoline gebruiken. Als de ontsteking van de neus zich echter verder in de neusbijholten heeft verspreid, zijn slijmoplossend middelen en mogelijk een antibioticum noodzakelijk.

Allergie

Als er een allergie is die gepaard gaat met een ontsteking in de neus, dan kun je neussprays tegen loopneus, niezen en dichtzittende neus gebruiken. Ook zijn er tabletten tegen allergie (antihistaminica).

Steenpuist

Een steenpuist die zich in de neus bevindt, moet door een huisarts worden behandeld. Dit vanwege het gevaar dat een dieper gelegen holte (een zogeheten 'sinus cavernosus') verstopt raakt en een trombose ontstaat Behandeling van een steenpuist in de neus houdt meestal de toediening van een antibioticum in. Afhankelijk van de individuele toestand, kan deze lokaal worden toegepast of systemisch worden genomen. Een combinatie van deze toedieningsvormen is in principe ook mogelijk. Het is belangrijk om de ontsteking snel onder controle te krijgen, omdat er complicaties kunnen optreden die soms ernstig kunnen zijn. Om deze reden moet je zo snel mogelijk naar de huisarts gaan bij vermoeden van een steenpuist in de neus.

Vooruitzichten en prognose

De prognose van een neusontsteking hangt af van de onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen wordt ontsteking in de neus veroorzaakt door irritatie van de slijmvliezen. De gemiddelde duur van een (neus)verkoudheid is 2 - 7 dagen. Griep duurt meestal een week, maar voordat je helemaal hersteld bent, kan dat wel 3 weken duren. De klachten van een allergie nemen snel af zodra je allergiemedicijnen inneemt en de trigger zo veel mogelijk vermijdt. Na een paar dagen is de neusontsteking vaak weer geweken.

Complicaties van neusontsteking

Neusontsteking kan een ogenschijnlijk onschuldig ongemak zijn, maar het kan de deur openen naar diverse complicaties. Hier zijn enkele mogelijke gevolgen van een verwaarloosde neusontsteking:

Sinusitis

Een verstopte neus kan een directe route zijn naar sinusitis, waarbij de holtes rondom je neus en ogen ontstoken raken. Dit kan een onplezierige druk in je gezicht veroorzaken, samen met bonzende hoofdpijn en een opgeblazen gevoel. Je neuspassages, die al moeilijk lucht doorlaten, blokkeren nu ook de afvoer van slijm, wat een ideale broedplaats voor bacteriën creëert.

Oorsteken

Een ontsteking die zijn weg vindt naar het middenoor kan leiden tot otitis media (middenoorontsteking), wat zich uit in pijn in je oor, verminderd gehoor, en mogelijk koorts. Door de verstopping van de buis van Eustachius, de luchtweg tussen je oor en keel, kan de druk veranderen en een infectie veroorzaken die je letterlijk en figuurlijk in je oor kan voelen.

Keelpijn en faryngitis

Als de neusontsteking je keel bereikt, kan dit leiden tot een pijnlijke keel en faryngitis (keelontsteking). De infectie kan een geïrriteerde keel en slikproblemen veroorzaken, met als gevolg een verminderde eetlust en een schorre stem. Het is alsof je keel de symptomen van je neusontsteking in stilte verder draagt.

Bronchitis

In zeldzame gevallen kan een ernstige neusontsteking zich uitbreiden naar je bronchiën, de luchtpijptakken die je longen van lucht voorzien. Dit staat bekend als bronchitis en kan leiden tot een hardnekkige hoest en overvloedig slijm. Je kunt daarnaast ook last hebben van kortademigheid, benauwdheid en een pruttelende, reutelende, piepende ademhaling. Verder kun je een drukkend gevoel op de borst ervaren, koorts hebben en je moe voelen. Het voelt alsof de ontsteking zich een weg baant naar je longen, wat een aanzienlijk ongemak kan veroorzaken.

Verergering van allergieën

Een neusontsteking kan de allergische reactie bij mensen met een allergie verergeren. De ontsteking verhoogt je gevoeligheid voor allergenen, wat kan leiden tot intensere symptomen. Het is een vicieuze cirkel waarin de neusontsteking je allergieën aanwakkert en je allergieën de ontsteking verder verergeren.

Chronische neusverstopping

Een aanhoudende neusontsteking kan je neus permanent verstopt houden, wat je ademhaling bemoeilijkt. Het kan een constante loopneus en moeite met ademhalen door de neus veroorzaken, wat je dagelijkse leven kan beïnvloeden en je algehele welzijn kan ondermijnen.

Slaapstoornissen

Een verstopte neus kan je slaap ernstig verstoren. Moeilijkheden met ademhalen kunnen leiden tot slapeloosheid of een slechte slaapkwaliteit, wat je humeur en energie gedurende de dag kan beïnvloeden. Je neusontsteking houdt je letterlijk en figuurlijk wakker 's nachts.

Verhoogde kans op secundaire infecties

Een aanhoudende neusontsteking kan je immuunsysteem verzwakken, waardoor je kwetsbaarder wordt voor andere infecties. Het verhoogt je risico op bijkomende ziekten zoals verkoudheden en griep, omdat je lichaam al bezig is met de strijd tegen de bestaande ontsteking.

Preventie

Acute ontsteking in de neus komt vrij vaak voor en treft iedereen in de loop van het leven wel een keer, zonder uitzondering. Om chronische neusontsteking te voorkomen, wat vervolgens kan leiden tot ontsteking van de sinussen (bijholteontsteking), is de beste bescherming de versterking van het immuunsysteem door een uitgebalanceerd dieet, lichamelijke beweging en niet roken of stoppen met roken. Als de ontsteking in de neus wordt veroorzaakt door een allergie, moet het allergeen dat de klachten veroorzaakt zo veel mogelijk worden vermeden.

Lees verder

• Neusbijholteontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Neuspoliepen: symptomen, oorzaak, verwijderen en operatie