Neusontsteking: symptomen, oorzaken, behandeling & preventie

Een neusontsteking treft meestal het neusslijmvlies en manifesteert zich vaak als een loopneus als onderdeel van een virale infectie. Er zijn echter ook bacteriële infecties of ontstekingen als gevolg van allergische reacties. Langdurige klachten moeten worden opgehelderd door je huisarts. Huismiddeltjes en natuurlijke remedies kunnen echter een goede ondersteuning bieden.

• Wat is een neusontsteking?
• Symptomen van ontsteking in de neus
• Oorzaken van een neusontsteking
• Griep en verkoudheid
• Allergie
• Steenpuist in de neus
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een neusontsteking
• Vooruitzichten en prognose
• Preventie

Wat is een neusontsteking?

Bij een neusontsteking gaat het om een ontsteking van het neusslijmvlies en in dat geval wordt er ook wel gesproken van rhinitis. Het komt vaak voor als een symptoom van een verkoudheid. Soms, ongeacht de oorzaak, kan de ontsteking zich verspreiden naar de slijmvliezen van de neusbijholten. Dan spreekt men van rhinosinusitis. Een ander woord voor rhinosinusitis is neusbijholteontsteking. Omdat in deze gevallen de ontsteking in de neus chronisch kan worden of tot complicaties kan leiden, wordt een bezoek aan de huisarts ten zeerste aanbevolen.

Symptomen van ontsteking in de neus

De symptomen van een ontsteking in de neus zijn afhankelijk van de oorzaak. Bij een verkoudheid staat een verstopte neus of loopneus, lichte verhoging (koorts), keelpijn, hoofdpijn of hoesten op de voorgrond. Als de slijmvliezen zijn gezwollen als gevolg van de ontsteking, kan dit de neusademhaling belemmeren. Het reuk- en smaakgevoel kan verstoord zijn.

Oorzaken van een neusontsteking

Griep en verkoudheid

Ontsteking in de neus wordt veroorzaakt door verschillende factoren. De gewone loopneus heeft bijna altijd een virale oorzaak, zoals griep of verkoudheid. Er zijn ongeveer 200 verschillende verkoudheidsvirussen. Er zijn ook verschillende soorten griepvirussen zijn die steeds veranderen, waardoor je telkens opnieuw griep kan krijgen. Deze virussen veroorzaken een reactie van het immuunsysteem, waarbij een vloeibare nasale secretie wordt gevormd, die de typische symptomen van loopneus met secretieafscheiding, zwelling van het neusslijmvlies en daardoor bemoeilijkte neusademhaling veroorzaakt.

Allergie

Een tweede complex van oorzaken van rhinitis is irritatie van het neusslijmvlies door allergische reacties, irriterende chemische stoffen of droge lucht.

Steenpuist in de neus

Als het neusslijmvlies al is gebarsten of anderszins beschadigd, kan ook bacteriële ontsteking van de haarzakjes in de neus optreden. Wanneer een haarzakje in de neusholte is ontstoken en er zich plaatselijk pus ophoopt, wordt dit een steenpuist van de neus genoemd. In dat geval is absoluut medische behandeling vereist, omdat het kan leiden tot complicaties. Een medisch onderzoek is ook vereist als de ontsteking in de neus langdurig aanhoudt en zich naar de sinussen of bijholten dreigt te verspreiden.

Huisarts raadplegen

Wanneer je het beste naar je huisarts kunt gaan met een neusontsteking, hangt af van de oorzaak van de ontsteking. Als je een onschadelijke verkoudheid en loopneus hebt opgelopen, hoeft je niet noodzakelijk naar een arts te gaan. In een dergelijk geval kan een arts alleen de symptomen verlichten. Voor alle andere ontstekingen in de neus, is het van belang om je huisarts te raadplegen voor diagnose en behandeling. In het algemeen geldt dat als een ontsteking in de neus niet na 4 tot 5 dagen verdwijnt, dat dit absoluut door een arts moet worden onderzocht.

Onderzoek en diagnose

De diagnose is de basis voor de juiste behandeling. Het spreekt voor zich dat een verkoudheid anders wordt behandeld dan een allergie. Bij een steenpuist kan een uitstrijkje worden gemaakt om de verantwoordelijke ziekteverwekkers te achterhalen en deze vervolgens op een gerichte manier te kunnen behandelen. In een enkel geval zijn beeldvormingsmethoden nodig, zoals echografie, röntgenonderzoek, rhinoscopie of computertomografie (CT-scan), om de diagnose te stellen. Bij een rhinoscopie wordt in de neus gekeken naar de oorzaak van de neusproblemen.

Behandeling van een neusontsteking

Verkoudheid
Het is meestal voldoende om beproefde huismiddeltjes voor ontstekingen in de neus te gebruiken voor verlichting van de klachten. In geval van verkoudheid is geen speciale behandeling nodig. Je kunt eventueel neusdruppels of spray met xylometazoline gebruiken. Als de ontsteking van de neus zich echter verder in de neusbijholten heeft verspreid, zijn slijmoplossend middelen en mogelijk een antibioticum noodzakelijk.

Allergie
Als er een allergie is die gepaard gaat met een ontsteking in de neus, dan kun je neussprays tegen loopneus, niezen en dichtzittende neus gebruiken. Ook zijn er tabletten tegen allergie (antihistaminica).

Steenpuist
Een steenpuist die zich in de neus bevindt, moet door een huisarts worden behandeld. Dit vanwege het gevaar dat een dieper gelegen holte (een zogeheten 'sinus cavernosus') verstopt raakt en een trombose ontstaat Behandeling van een steenpuist in de neus houdt meestal de toediening van een antibioticum in. Afhankelijk van de individuele toestand, kan deze lokaal worden toegepast of systemisch worden genomen. Een combinatie van deze toedieningsvormen is in principe ook mogelijk. Het is belangrijk om de ontsteking snel onder controle te krijgen, omdat er complicaties kunnen optreden die soms ernstig kunnen zijn. Om deze reden moet je zo snel mogelijk naar de huisarts gaan bij vermoeden van een steenpuist in de neus.

Vooruitzichten en prognose

De prognose van een neusontsteking hangt af van de onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen wordt ontsteking in de neus veroorzaakt door irritatie van de slijmvliezen. De gemiddelde duur van een (neus)verkoudheid is 2 - 7 dagen. Griep duurt meestal een week, maar voordat je helemaal hersteld bent, kan dat wel 3 weken duren. De klachten van een allergie nemen snel af zodra je allergiemedicijnen inneemt en de trigger zo veel mogelijk vermijdt. Na ene paar dagen is de neusontsteking vaak weer geweken.

Preventie

Acute ontsteking in de neus komt vrij vaak voor en treft iedereen in de loop van het leven wel een keer, zonder uitzondering. Om chronische neusontsteking te voorkomen, wat vervolgens kan leiden tot ontsteking van de sinussen (bijholteontsteking), is de beste bescherming de versterking van het immuunsysteem door een uitgebalanceerd dieet, lichamelijke beweging en niet roken of stoppen met roken. Als de ontsteking in de neus wordt veroorzaakt door een allergie, moet het allergeen dat de klachten veroorzaakt zo veel mogelijk worden vermeden.

Lees verder

• Neusbijholteontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Neuspoliepen: symptomen, oorzaak, verwijderen en operatie