Zwakke enkels: Oorzaken en behandeling van verzwakte enkel

De enkel fungeert als een scharnier tussen de spieren en pezen (die voor de kracht zorgen) en de grond. In sommige gevallen verzwakt één of beide enkels, wat tot diverse problemen kan leiden. Zwakte in het enkelgewricht kan onder andere veroorzaakt worden door artrose, het dragen van verkeerde schoenen, of een enkelblessure. Deze zwakte kan pijn, evenwichtsproblemen en een verhoogd risico op verwondingen veroorzaken. Een voet- en enkelchirurg beoordeelt de stabiliteit van de enkel en kan beeldvormende onderzoeken uitvoeren om de enkel op verdere schade te controleren. De behandeling richt zich op het aanpakken van de onderliggende oorzaak van de verzwakte enkel(s). Verschillende orthopedische hulpmiddelen kunnen ondersteuning bieden, en vaak bestaat de verdere behandeling uit fysiotherapie en het dragen van een brace. Chirurgie wordt overwogen bij ernstige instabiliteit van de enkel of wanneer conservatieve behandelingen niet effectief zijn.

• Epidemiologie van zwakke enkels
• Oorzaken en risicofactoren van zwakke enkels
• Artrose en verzwakte enkels
• Chronische enkelinstabiliteit
• Diabetes mellitus (suikerziekte) en zwakke enkels
• Enkelblessure
• Tibialis posterior peesdysfunctie
• Slecht passende schoenen dragen
• Geassocieerde symptomen bij zwakke enkel
• Diagnose en onderzoeken bij zwakke enkels
• Behandeling
• Preventie van zwakke enkels

Epidemiologie van zwakke enkels

Zwakke enkels kunnen op elke leeftijd voorkomen, maar zijn vooral prevalent bij oudere volwassenen en sporters. Mensen die regelmatig deelnemen aan activiteiten die de enkels belasten, zoals hardlopen, springen of sporten met snelle richtingsveranderingen, lopen een verhoogd risico. Ook mensen met overgewicht of een geschiedenis van enkelblessures zijn vatbaarder voor enkelinstabiliteit.

Oorzaken en risicofactoren van zwakke enkels

Artrose en verzwakte enkels

Oorzaken
Artrose is een degeneratieve gewrichtsaandoening waarbij het kraakbeen, dat de gewrichtsoppervlakken bedekt, geleidelijk wordt afgebroken. Dit leidt tot verzwakte enkels. De meest voorkomende oorzaak van artrose is slijtage van de gewrichten, vaak als gevolg van veroudering, eerdere letsels aan het kraakbeen of overbelasting van het gewricht.

Risicofactoren
Risicofactoren voor het ontwikkelen van enkelartrose zijn onder andere overgewicht, eerdere enkelblessures, genetische aanleg, en het beoefenen van activiteiten die de gewrichten zwaar belasten.

Symptomen
Symptomen van enkelartrose omvatten pijn, stijfheid, zwelling, enkelinstabiliteit, en een verminderd bewegingsbereik. De enkels kunnen aanvoelen alsof ze "wegzakken" of niet sterk genoeg zijn om het lichaam te ondersteunen.

Behandeling
De behandeling van enkelartrose bestaat uit het gebruik van ontstekingsremmers, het dragen van een brace om de enkel te stabiliseren, en het uitvoeren van oefeningen die de spieren rond het enkelgewricht versterken en rekken. In sommige gevallen kan chirurgie nodig zijn, zoals een enkelvervanging of -fusie.

Chronische enkelinstabiliteit

Oorzaken
Chronische enkelinstabiliteit ontstaat vaak na herhaalde enkelverstuikingen of andere enkelverwondingen, zoals een verstuikte enkel of een enkelbreuk. Door deze verwondingen kunnen de ligamenten die de enkel ondersteunen, beschadigd raken, waardoor de enkel vatbaarder wordt voor het herhaaldelijk naar buiten rollen of zwikken.

Risicofactoren
De belangrijkste risicofactor voor chronische enkelinstabiliteit is een voorgeschiedenis van herhaalde enkelverstuikingen. Andere risicofactoren omvatten zwakke enkelspieren, slechte balans, en het niet volledig herstellen van eerdere enkelblessures.

Symptomen
Patiënten met chronische enkelinstabiliteit ervaren vaak een gevoel van onzekerheid of instabiliteit in de enkel, vooral bij het lopen op ongelijke oppervlakken. Ze kunnen ook aanhoudende pijn, zwelling, en een wiebelig gevoel in de enkel ervaren.

Behandeling
De behandeling van chronische enkelinstabiliteit omvat vaak fysiotherapie om de spieren rond de enkel te versterken en de balans te verbeteren. Het dragen van een brace kan ook helpen om de enkel te stabiliseren. In ernstige gevallen kan chirurgie nodig zijn om de beschadigde ligamenten te repareren of te reconstrueren.

Diabetes mellitus (suikerziekte) en zwakke enkels

Oorzaken
Diabetes mellitus is een chronische aandoening waarbij het lichaam niet in staat is om glucose effectief te reguleren, wat kan leiden tot verschillende complicaties, waaronder diabetische neuropathie. Diabetische neuropathie, een vorm van zenuwschade die bij ongeveer 50% van de diabetici voorkomt, kan leiden tot zwakte en verminderde controle over de spieren in de enkels.

Risicofactoren
Risicofactoren voor diabetische neuropathie en zwakke enkels bij diabetici omvatten langdurige slechte bloedsuikercontrole, een lange ziekteduur van diabetes, roken, en overgewicht.

Symptomen
Symptomen van diabetische neuropathie die de enkels beïnvloeden, omvatten spierzwakte, gevoelloosheid, tintelingen, en brandende gevoelens in de voeten en enkels. Dit kan leiden tot evenwichtsproblemen en een verhoogd risico op vallen.

Behandeling
De behandeling van diabetische neuropathie omvat het strikt controleren van de bloedsuikerspiegel, het dragen van orthopedische schoenen of orthesen, en het uitvoeren van oefeningen die gericht zijn op het versterken van de enkelspieren. Patiënten moeten ook regelmatig hun voeten controleren op verwondingen of infecties.

Enkelblessure

Oorzaken
Zwakke enkels kunnen ontstaan als gevolg van eerdere enkelblessures, zoals verstuikingen, verrekkingen, of botbreuken. Dergelijke blessures kunnen leiden tot schade aan de spieren, ligamenten en botten in en rond de enkels. Sporters en mensen die fysiek belastende activiteiten uitvoeren, lopen een verhoogd risico op enkelblessures.

Risicofactoren
Risicofactoren voor het oplopen van een enkelblessure zijn onder andere het deelnemen aan sporten met een hoge impact, zoals voetbal of basketbal, het dragen van slecht passend schoeisel, en het hebben van zwakke enkelspieren.

Behandeling
Bij een verstuikte enkel is het belangrijk om de RICE-methode (Rest, Ice, Compression, Elevation) toe te passen om de zwelling en pijn te verminderen. Het dragen van een drukverband of brace kan extra ondersteuning bieden. In ernstigere gevallen kan fysiotherapie, het gebruik van krukken, of zelfs chirurgie nodig zijn. Het is cruciaal dat patiënten volledig herstellen voordat ze terugkeren naar belastende activiteiten om het risico op herhaling te verminderen.

Tibialis posterior peesdysfunctie

Oorzaken
Tibialis posterior peesdysfunctie, ook bekend als volwassen platvoet, treedt op wanneer de pees die langs de binnenkant van de enkel loopt, verzwakt of beschadigd raakt. Dit kan het gevolg zijn van overmatig gebruik, verwondingen, of het uitvoeren van oefeningen met een hoge impact.

Risicofactoren
Risicofactoren voor het ontwikkelen van tibialis posterior peesdysfunctie omvatten overgewicht, een hoge voetboog, en het beoefenen van activiteiten die de pees overbelasten, zoals hardlopen of springen.

Symptomen
Patiënten met deze aandoening ervaren vaak pijn aan de binnenkant van de enkel, zwelling, en een afvlakking van de voetboog. Na verloop van tijd kan de enkel naar binnen kantelen, wat leidt tot een "rollende" of "instabiele" enkel.

Behandeling
De behandeling kan bestaan uit rust, het dragen van orthopedische inlegzolen of een brace, fysiotherapie, en het aanpassen van activiteiten om de belasting op de pees te verminderen. In ernstige gevallen kan chirurgie nodig zijn om de pees te repareren.

Slecht passende schoenen dragen

Slecht passende schoenen, zoals te smalle, te brede, te lange, of te korte schoenen, kunnen leiden tot voet- en enkelproblemen, waaronder zwakke enkels, pijn, en misvormingen zoals hallux limitus en klauwtenen. Het is essentieel om goed passende schoenen te dragen die voldoende ondersteuning bieden om deze problemen te voorkomen.

Geassocieerde symptomen bij zwakke enkel

Zwakke enkels kunnen pijn veroorzaken en ervoor zorgen dat de enkel gemakkelijk naar buiten draait tijdens activiteiten zoals staan, lopen, of springen. Naast enkelpijn kunnen patiënten ook pijn in de voeten ervaren, evenals roodheid en zwelling rond de enkel. Zwakke enkels kunnen leiden tot bijkomende problemen, zoals:

• coördinatie- en evenwichtsproblemen
• een enkelverstuiking
• heupblessures
• knieblessures
• valongelukken
• lage rugpijn

Diagnose en onderzoeken bij zwakke enkels

Een arts of specialist kan zwakke enkels diagnosticeren door middel van een grondige lichamelijke evaluatie, waarbij de stabiliteit, kracht, en bewegingsbereik van de enkels worden beoordeeld. Daarnaast kunnen beeldvormende onderzoeken zoals röntgenfoto's, MRI-scans, of CT-scans worden uitgevoerd om eventuele onderliggende structurele problemen te identificeren.

Behandeling

De behandeling van zwakke enkels varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Over het algemeen omvat de behandeling fysiotherapie, het dragen van ondersteunende schoenen of orthesen, en het vermijden van activiteiten die de enkels overbelasten.

Preventie van zwakke enkels

Preventieve maatregelen kunnen bestaan uit regelmatige oefening om de enkelspieren te versterken, het dragen van goed passende schoenen, en het vermijden van situaties waarin de enkel kan zwikken of verzwakken.

Lees verder

• Enkelpijn: Oorzaken van pijn aan enkel of enkels
• Gebroken enkel (enkelfractuur): Symptomen en behandeling
• Verstuikte enkel: Oorzaken en behandeling enkelverstuiking
• Gezwollen enkels en voeten: Oorzaken en behandelingen
• Jeukende enkels: Oorzaken van jeuk aan enkel of enkels