Spierknopen, soms zelf te behandelen

Een spierknoop is een lokale verkramping van een spier waardoor die verzwakt raakt. Spierknopen, ook triggerpoints genoemd, treden in beginsel in het midden van een spiervezel op. Spierknopen ontstaan vooral op bepaalde plekken en worden vaak veroorzaakt door overbelasting. Voor het behandelen van de verkramping is niet altijd een fysiotherapeut nodig. Soms kan de verkramping zelf succesvol worden verholpen zoals door het rekken van spieren en massage. Bij spierknopen kunnen ook afgeleide pijnen ontstaan.

Niemand ontkomt aan spierknopen

Het merendeel van de pijnen die mensen dagelijks ervaren wordt veroorzaakt door spierknopen die in grootte variëren van een speldenknop tot een erwt. Maar in grote beenspieren kunnen spierknopen voorkomen ter grootte van een duim. Uiteindelijk ontkomt niemand vroeg of laat aan spierknopen van zuigelingen tot bejaarden.

Spierknooppijn en afgeleide pijn

Door het samentrekken van de spier wordt de bloedcirculatie geremd en wordt de spierknoop geïrriteerd door zuurstofgebrek en opgehoopte afvalstoffen. Gevolg is dat de spierknoop pijnsignalen aan de hersenen doorgeeft. Maar spierknopen veroorzaken niet alleen pijn op de plek zelf maar verwekken vaak ook een afgeleide pijn waardoor op de verkeerde plek gezocht kan worden. Afgeleide pijn bevindt zich vaak in de buurt van gewrichten alsof het lichaam wil dat daar een oplossing wordt gezocht. Veel voorkomende afgeleide pijnen zijn gewrichtspijn, rugpijn en hoofdpijn. Maar ook kunnen allerlei andere pijnen optreden zoals kaakpijn, oorpijn, keelpijn en pijn in het achterhoofd waardoor het moeilijk is om het hoofd te draaien. Afgeleide pijnen treden meestal op aan dezelfde kant van het lichaam als waar de spierknoop zit.

Oorzaken spierknopen

Veel spieren hebben hun eigen risicovolle plekjes waar spierknopen kunnen optreden. Meestal ontstaan ze midden in een spiervezel waar de motorische zenuw de spier binnenkomt en signalen tot samentrekking geeft. Doordat de spierknoop de spier gespannen houdt verzwakt hij de spier als geheel. De oorzaak van spierknopen kan overbelasting zijn zowel een kortdurende te zware belasting als een langdurige lichte. Ook kan een spierknoop veroorzaakt worden door een eenmalige overbelasting bijvoorbeeld een whiplash, een valpartij, ergens aan vertillen, sporten zonder warming-up, lichamelijk zwaar werk, vaak herhaalde bewegingen, stress en een ongunstige houding.

Soms langdurig aanwezig

Spierknopen maken spieren verkort en stijf waardoor ze moeilijker te gebruiken zijn en op den duur kan het zelfs voorkomen dat ze helemaal niet meer te gebruiken zijn. Doordat de spierknoop de spier voortdurend op een hogere spanning houdt kan de spier moeilijk tot zijn volledige lengte gerekt worden en wordt stijfheid of bewegingsbeperking ervaren. Soms is die beperking geleidelijk aan geaccepteerd als behorend bij de leeftijd. Door een gespannen spier kunnen ook de zenuwen of bloedvaten worden afgekneld wat een verdoofd of tintelend gevoel kan opleveren. Er kan sprake zijn van een vicieuze cirkel omdat door de verhoogde spierspanning weer overbelasting kan ontstaan en de spierknoop daardoor in stand wordt gehouden. Zonder goede behandeling kunnen spierknopen jaren voortbestaan en als ze al lang actief zijn kunnen ze niet makkelijk meer worden weggewerkt.

Behandelen door massage

Het rekken van de spieren kan een gunstig effect opleveren. Spierknopen zijn ook goed te behandelen door diepe korte massage bewegingen waarbij de toevoeging van warmte kan meehelpen voor een beter resultaat. Soms kan een behandeling zelfs meteen resultaat opleveren. Bij hardnekkige spierknopen moet enkele weken behandeld worden waarbij met een goede instructie ook zelfbehandeling mogelijk is.

De effecten van massage zijn:

• Verbeterde doorbloeding
• De afvalstoffen worden uit de spierknoop geperst
• Het verkrampte spierweefsel wordt uitgerekt

Lees verder

• Spierpijn, zelf verhelpen of toch naar huisarts