Tepeleczeem: droge, schilferige stukjes huid tepel-tepelhof

Tepeleczeem is een vervelende klacht. Een huidaandoening zoals eczeem kan optreden op de tepel en tepelhof bij zwangere en zogende vrouwen. Hierbij zijn droge, schilferige stukjes huid op of rond beide tepels zichtbaar: korstjes op tepel of rond de tepel. De behandeling is vergelijkbaar met eczeem op andere delen van het lichaam. Deze bestaat uit klasse-II-corticosteroïd, lokaal gedurende maximaal drie weken. Wanneer er binnen drie weken geen verbetering optreedt, moet gedacht worden aan de ziekte van Paget. Dit is een zeldzame vorm van borstkanker. Ga bij aanhoudende of verergerende klachten naar de huisarts.

• Eceem op tepel en tepelhof
• Wie krijgt tepeleczeem?
• Oorzaken van tepeleczeem
• Risicofactoren
• Symptomen: droge, schilferige of nattende huid
• Alarmsymptomen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Differentiële diagnose
• Behandeling van tepeleczeem
• Algemene maatregelen
• Hormoonzalf bij tepeleczeem
• Verder onderzoek als er geen verbetering optreedt
• Complicaties van eczeem op de tepel
• Prognose
• Preventie

Eceem op tepel en tepelhof

Tepeleczeem manifesteert zich als een goed afgebakend erythemateuze (rode) uitslag, hetgeen gepaard kan gaan met droge en schilferige of nattende blaasjes. Eczeem van de tepel kan persisteren en aanleiding geven tot hevige jeuk. Als gevolg van krabben raakt de tepel en areola (tepelhof) beschadigd en kan er huidverdikking (lichenificatie) optreden. Tepeleczeem wordt vaak gezien als onderdeel van atopisch eczeem. Ook kan zich bij vrouwen die borstvoeding geven contacteczeem ontwikkelen als gevolg van lokaal aangebrachte verzorgingsproducten.

Wie krijgt tepeleczeem?

Tepeleczeem kan bij iedereen voorkomen als een solitaire aandoening, maar komt vaak voor bij personen met huidig ​​of eerder eczeem elders. Tepeleczeem wordt meestal gediagnosticeerd bij vrouwelijke adolescenten, ongeacht eerdere anamnese van atopisch eczeem, maar het kan ook voorkomen bij zuigelingen, kinderen en oudere mannen en vrouwen. Tepeleczeem kan soms optreden bij niet-atopische vrouwen die borstvoeding geven.

Oorzaken van tepeleczeem

Tepeleczeem is te wijten aan genetische predispositie en omgevingstriggers. Het komt voor in de context van verschillende soorten eczeem, voornamelijk atopisch eczeem en contacteczeem (allergisch contacteczeem en irritatief contacteczeem).

Mannen en vrouwen met atopisch eczeem hebben een grotere kans op het ontwikkelen van tepeleczeem. Een onderliggend defect in de barrièrefunctie van de huid verhoogt de sensitisatie en leidt tot een ontregelde immuunrespons op bepaalde antigenen.

Irritatief contacteczeem is te wijten aan irritatie door verschillende plaatselijke agentia, zeep, wasmiddel, kleding en geurstoffen.
Allergisch contacteczeem is het gevolg van een vertraagde overgevoeligheidsreactie op contactallergeen. Het allergeen kan een ingrediënt zijn in een middel dat op de tepel wordt aangebracht, bijvoorbeeld geurstof, conserveermiddel, lanoline (wolalcohol) of vitamine E; een lokaal therapeutisch middel zoals een antibioticumcrème; een botanische zoals kamille, aloë vera of tea tree olie; of een metaal zoals nikkel geassocieerd met tepelpiercings.

Risicofactoren

Eczeem aan de tepel en het tepelhof komen vaker voor bij mannen en vrouwen die:

• bekend zijn met eczeem
• borstvoeding geven
• lijden aan astma
• lijden aan hooikoorts
• zwanger zijn

Symptomen: droge, schilferige of nattende huid

Vrouwen met tepeleczeem hebben last van een jeukende erythematosquameuze (rode schilfering en droge tepels) tot nattende of crustueze (korstvormende) uitslag op de tepels en tepelhof van één of beide borsten. Meestal komt de huidafwijking beiderzijds voor. Door krabben raakt de tepel en tepelhof beschadigd en verdikt. De vrouw kan last hebben van brandende pijn, vooral tijdens de borstvoeding. Bij zogende vrouwen kan zich ook contacteczeem ontwikkelen als gevolg van bestanddelen van lokaal aangebrachte verzorgingsproducten.

Alarmsymptomen

Raadpleeg in de volgende gevallen direct je huisarts:

• tepelafscheiding
• flinke tepelpijn of tepelkrampen
• hevige tepeljeuk
• aanhoudende klachten
• verergerende klachten

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Er is geen laboratoriumtest nodig om tepeleczeem te identificeren. De arts zal waarschijnlijk een diagnose stellen door je huid te onderzoeken en je medische geschiedenis in ogenschouw te nemen.

Differentiële diagnose

Andere aandoeningen die moeten worden overwogen bij een patiënt met tepeleczeem omvatten.

• allergisch contacteczeem
• bacteriële infectie (cellulitis, impetigo/krentenbaard of mastitis/borstontsteking)
• schimmelinfectie aan de tepel
• andere inflammatoire huidziekten, in het bijzonder psoriasis
• ziekte van Paget aan de tepel

Psoriasis kan soortgelijke beelden geven. Meestal zijn er dan ook plekken elders op het lichaam aanwezig.

Huidveranderingen op de tepels die op eczeem lijken, kunnen ook worden veroorzaakt door de ziekte van Paget. Dit is een zeldzame vorm van kanker, die ontstaat in de melkbuisjes van de borst. De ziekte van Paget is zelden op beide tepels aanwezig. Spontane genezing komt niet voor. Deze vorm van borstkanker gaat vaak gepaard met een pijnlijke tepel waar wat bloed uitkomt (bloed uit tepel). Ook is er vaak een knobbeltje aanwezig.

Andere zeldzamere entiteiten die kunnen worden aangezien voor tepeleczeem zijn onder meer erosieve adenomatose van de tepel, de ziekte van Hailey-Hailey (een zeldzame erfelijke huidaandoening) en pemphigus (een huidaandoening die gekenmerkt wordt door blaarvorming in de opperhuid). Huidkankers zoals intra-epidermaal plaveiselcelcarcinoom, basaalcelcarcinoom en maligne melanoom moeten worden uitgesloten als er een redelijke mate van verdenking is.

Behandeling van tepeleczeem

Algemene maatregelen

Algemene maatregelen bestaan uit:

• Bescherming tegen schurende kleding.
• Krabben vermijden. Afdekken bij habitueel krabgedrag.
• Het vermijden van huidverzorgingsproducten die kunnen irriteren.
• Bij contacteczeem moet het allergeen worden vermeden.

Hormoonzalf bij tepeleczeem

Lokale behandeling bestaat uit klasse-II-corticosteroïd (hormoonzalf), gedurende maximaal drie weken. Bij tepeleczeem dient er binnen drie weken een reactie op de ingestelde lokale therapie te zijn.

Verder onderzoek als er geen verbetering optreedt

Wanneer er geen verbetering optreedt, dan dient histologisch onderzoek te worden verricht. Het uitvoeren van een biopsie dient om kanker uit te sluiten. De ziekte van Paget is een zeldzame vorm van borstkanker, die zich vaak presenteert als een hardnekkige vorm van eczeem van de tepel. Ook bij ontbreken van palpabele borst- of okselklierafwijkingen moet gedacht worden aan de ziekte van Paget, indien lokale behandeling binnen drie weken geen klinische verbetering geeft.

Complicaties van eczeem op de tepel

Secundaire bacteriële infectie kan optreden als gevolg van fissuren of kloofjes en aangetaste huid bij tepeleczeem. Kolonisatie met Staphylococcus aureus kan verder gecompliceerd worden met mastitis (borstontsteking) of borstabces als het niet snel wordt behandeld.

Andere complicaties zijn de mogelijke bijwerkingen die worden geassocieerd met therapeutische middelen die worden gebruikt voor tepeleczeem, zoals atrofie als gevolg van overmatig gebruik van krachtige corticosteroïden of folliculitis (ontsteking van haarzakjes) van een occlusief verzachtend middel.

Prognose

Tepeleczeem heeft vaak een chronisch beloop met verschillende gradaties van terugval en remissie. Het doel is om exacerbaties te voorkomen door precipiterende factoren te identificeren en te vermijden. Het in acht nemen van elementaire huidverzorging is belangrijk. Milde tepeleczeem kan over het algemeen goed onder controle worden gehouden door het vermijden van zeep, de toepassing van een onderhoudscrème en de intermitterende toepassing van een hormoonzalf wanneer het eczeem actief is.

Preventie

Neem de volgende maatregelen in acht ter preventie van tepel- en tepelhofeczeem:

• Vermijd zeep en shampoo op het tepelgebied.
• Spoel de borsten goed af, vooral na het zwemmen in chloorwater.
• Vermijd hete en lange douches.
• Gebruik geen andere vochtinbrengende middelen dan speciale crème voor de borsten en tepels.
• Vermijd parfums en gearomatiseerde lichaamsproducten op de borsten
• Vermijd indien mogelijk gevulde beha's, omdat de schuimvulling deeltjes van waspoeders opvangt die zeer irriterend zijn voor de huid.
• Handwasbeha's (denk aan sportbeha's!) met een natuurlijke, hypoallergene zeep wassen en overmatige zeep in het cupgedeelte van de bh vermijden. Spoel de bh's grondig af en droog ze binnenshuis (uit de buurt van pollen enz.). Niet in de droger.

Lees verder

• Tepelafscheiding: oorzaken vocht, bloed of etter uit tepel
• Tepelkloven: behandelen, voorkomen en verzorgen zalf & crème
• Eczeem (soorten eczeem): symptomen, oorzaak en behandeling
• Jeuk aan de tepel: oorzaken en symptomen van jeukende tepels
• Pijn aan tepel: symptomen, oorzaak en behandeling tepelpijn