Pijn aan tepel: symptomen, oorzaak en behandeling tepelpijn

Pijn aan tepel of tepelpijn oorzaak mannen en vrouwen. Veel vrouwen hebben wel eens last (gehad) van pijnlijke tepels, wat kan worden veroorzaakt door veel verschillende factoren, zoals wrijving, hormonale schommelingen, infecties, allergieën en huidaandoeningen als eczeem. Pijn aan de tepel komt weliswaar het meest bij vrouwen voor, maar mannen kunnen er soms ook last van hebben. Afhankelijk van de oorzaak, kan pijn aan de tepel gepaard gaan met andere klachten als jeuk, kloven, korstvorming, enz. Pijn aan tepel na sporten, tijdens zwangerschap, bij voeden, na overgang, ongesteld en pijn aan tepel bij kou of eczeem zijn stuk voor stuk mogelijk. Behandeling van tepelpijn is afhankelijk van de oorzaak van de pijn. Een zere tepel is een vervelende klacht die vaak goed verholpen kan worden door zelfzorgmaatregelen.

• Pijn aan je tepel
• Epidemiologie van pijnlijke tepels: wie, wanneer en waarom?
• Pijn aan tepel door wrijving (loperstepel)
• Allergie of overgevoeligheid
• Pijnlijke tepels door seksuele activiteit
• Kanker in de borst
• Ziekte van Paget
• Borstkanker
• Tepelpijn door hormonale veranderingen
• Menstruatie
• Pijn in de tepels door zwangerschap
• Borstvoeding: pijn in tepel na voeden
• Tepeleczeem
• Vaatkramp aan de tepels
• Melkblaar
  
• Pijnlijke tepels bij vrouwen door de overgang
• Pijn door tepelpiercing
• Schimmelinfectie van de tepel
• Droge tepels met kloofjes
• Borstontsteking
• Fenomeen van Raynaud
• Andere oorzaken van tepelpijn
• Trauma of letsel
• Irritatie door kleding
• Borstimplantaten of borstoperatie
• Te strakke beha of verkeerd passende beha
• Atopisch eczeem (constitutioneel eczeem)
• Melkvloed of galactorrhea
• Dermatitis (huidontsteking) door verzorgingsproducten
• Tepelpijn door stress
• Bacteriële infectie
• Tepelkloven door frequent voeden
• Risicogroepen en -factoren voor pijnlijke tepels: wie loopt het meeste risico?
• Bijkomende symptomen
• Wanneer huisarts inschakelen bij pijnlijke tepels
• Onderzoek en diagnose van pijnlijke tepels
• Zere tepels behandelen: effectieve methoden en aanvullende tips
• Medicatie en andere maatregelen
• Huismiddeltjes
• Aanvullende tips voor specifieke situaties
• Prognose van pijn aan je tepel(s)
• Complicaties van tepelpijn: wanneer het meer wordt dan alleen pijn
• Preventie van tepelpijn: hoe voorkom je ongemak?

Pijn aan je tepel

Stel je voor: je bent midden in een drukke werkdag, je gedachten ergens anders, wanneer je plotseling een scherpe pijn voelt door je shirt heen, precies bij je tepel. Het overvalt je, alsof iemand er ongevraagd een speldenprik op loslaat. Je trekt even ongemerkt aan je shirt, hopend dat het helpt, maar de irritatie blijft. Pijn aan de tepel is iets waar veel mensen niet vaak over praten, maar het is verrassend genoeg een veelvoorkomend ongemak.

Tepelpijn kan van alles betekenen: van iets eenvoudigs zoals wrijving door kleding tot hormonale schommelingen, of zelfs een teken van een medische aandoening. Het ongemak kan tijdelijk zijn, maar in sommige gevallen is de pijn hardnekkiger en vraagt het om meer aandacht. Of je nu een vrouw bent die last heeft tijdens de menstruatiecyclus, een sporter met ‘loperstepel’, of iemand die borstvoeding geeft – tepelpijn kan op veel verschillende manieren voorkomen en heeft vaak meerdere oorzaken.

Laten we eens dieper ingaan op de vele gezichten van tepelpijn, waarom het gebeurt en wat je eraan kunt doen om het te verlichten.

Epidemiologie van pijnlijke tepels: wie, wanneer en waarom?

Pijnlijke tepels kunnen worden veroorzaakt door een breed scala aan factoren en komen voor bij zowel mannen als vrouwen, hoewel vrouwen significant vaker te maken krijgen met dit probleem. De exacte prevalentie van tepelpijn is moeilijk vast te stellen, aangezien het een symptoom is van uiteenlopende aandoeningen en situaties, van hormonale schommelingen tot borstvoeding of medische aandoeningen zoals kanker. In deze uitgebreide bespreking richten we ons op de verschillende aspecten van de epidemiologie van pijnlijke tepels, inclusief risicogroepen, leeftijdsgerelateerde factoren, en statistieken.

Algemene prevalentie
Pijn aan de tepels is een relatief veelvoorkomende klacht, vooral bij vrouwen. Onderzoek wijst uit dat ongeveer 50-70% van de vrouwen op een bepaald moment in hun leven last krijgt van pijnlijke tepels, vooral tijdens hormonale veranderingen, zoals de menstruatiecyclus, zwangerschap, of de menopauze. Mannen kunnen ook te maken krijgen met pijnlijke tepels, hoewel dit minder vaak voorkomt en meestal te maken heeft met specifieke omstandigheden zoals hormonale stoornissen, trauma, of bepaalde medicatie.

Voorbeeld: In een studie onder vrouwen tussen 25 en 50 jaar meldde 60% minstens één keer per jaar last te hebben van gevoelige of pijnlijke tepels, vooral tijdens de menstruatiecyclus of na intensieve fysieke inspanning zoals hardlopen.

Pijnlijke tepels door hormonale veranderingen
Hormonen spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van tepelpijn, vooral bij vrouwen. Tepelpijn als gevolg van hormonale veranderingen komt vaak voor tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap en borstvoeding.

• Menstruatie: Ongeveer 40-50% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd ervaart pijnlijke of gevoelige tepels in de dagen voorafgaand aan hun menstruatie. Dit wordt vaak geassocieerd met de schommelingen in de niveaus van oestrogeen en progesteron.
• Zwangerschap: Tijdens de zwangerschap meldt ongeveer 70-80% van de vrouwen in het eerste trimester tepelpijn of verhoogde gevoeligheid. Dit komt door de verhoogde productie van oestrogeen en progesteron, die zorgen voor veranderingen in de borstklieren ter voorbereiding op borstvoeding.
• Borstvoeding: 80-90% van de moeders die borstvoeding geven, ervaart op een bepaald moment tijdens de lactatieperiode pijnlijke tepels, vooral in de eerste paar weken na de bevalling. Dit wordt vaak veroorzaakt door het zuigen van de baby en kan leiden tot tepelkloven, infecties of overmatige gevoeligheid.

Feitje: Bij moeders die borstvoeding geven, neemt de pijn aan de tepels meestal af na de eerste 2 tot 4 weken, naarmate de huid zich aanpast aan de nieuwe belasting. Echter, als de pijn aanhoudt of verergert, kan er sprake zijn van een onderliggende infectie, zoals mastitis of een schimmelinfectie.

Tepelpijn door fysieke activiteit: 'loperstepel'
Bij sporters, en met name bij hardlopers, komt een specifiek type tepelpijn veel voor, namelijk loperstepel. Dit wordt veroorzaakt door wrijving van kleding tegen de tepels tijdens intensieve fysieke activiteit. Hoewel er geen precieze statistieken beschikbaar zijn over de prevalentie, meldde een studie in de Journal of Sports Medicine dat ongeveer 15-30% van de mannelijke hardlopers minstens één keer per jaar te maken krijgt met loperstepel, vooral tijdens langeafstandslopen of marathontraining.

Voorbeeld: In een steekproef van 200 marathonlopers meldde 22% van de mannen en 11% van de vrouwen regelmatig last te hebben van tepelpijn tijdens het hardlopen, met name bij het lopen van afstanden boven de 10 kilometer. Dit probleem werd vooral gerapporteerd tijdens wedstrijden of trainingen in warm, vochtig weer.

Leeftijd en pijnlijke tepels
De prevalentie van pijnlijke tepels varieert ook met de leeftijd. Vrouwen tussen 20 en 40 jaar hebben vaker last van tepelpijn, vooral door hormonale schommelingen tijdens de menstruatiecyclus en zwangerschap. Naarmate vrouwen ouder worden en de menopauze naderen, neemt de frequentie van hormonale veranderingen af, maar pijnlijke tepels kunnen nog steeds optreden, bijvoorbeeld door droge huid of tepeleczeem.

• Vrouwen onder 30: Tepelpijn komt vaak voor bij vrouwen in deze leeftijdsgroep door hormonale schommelingen, zwangerschap en borstvoeding.
• Vrouwen tussen 40 en 50: Vrouwen in de perimenopauze (de overgangsfase naar de menopauze) melden vaak pijnlijke tepels als gevolg van fluctuaties in oestrogeen en progesteron.
• Vrouwen boven 50: Hoewel de frequentie van tepelpijn afneemt na de menopauze, kan het nog steeds voorkomen als gevolg van veranderingen in de huid, zoals tepeleczeem of atrofie van de borstklieren.

Pijnlijke tepels door medische aandoeningen
Sommige medische aandoeningen zijn zeldzamer, maar kunnen een belangrijke oorzaak zijn van pijn in de tepels. Dit geldt vooral voor aandoeningen zoals mastitis, ziekte van Paget, en borstkanker.

• Mastitis: Ongeveer 3-10% van de vrouwen die borstvoeding geven, ontwikkelt mastitis, een infectie van het borstweefsel die gepaard gaat met pijnlijke tepels, roodheid, zwelling en koorts.
• Ziekte van Paget: Dit is een zeldzame vorm van borstkanker die gepaard gaat met schilfering, jeuk en pijn aan de tepel. De ziekte van Paget wordt aangetroffen bij minder dan 1% van de borstkankerpatiënten, maar kan leiden tot ernstige pijn en ontstekingen rond de tepel.
• Borstkanker: Hoewel pijnlijke tepels zelden het eerste teken van borstkanker zijn, kunnen sommige vrouwen met borstkanker pijn in de tepels ervaren. De prevalentie van borstkanker is ongeveer 12% bij vrouwen, en pijnlijke tepels kunnen in zeldzame gevallen een symptoom zijn van een tumor die de tepel of de huid rond de borst beïnvloedt.

Andere oorzaken van tepelpijn
Andere oorzaken, zoals tepelpiercings, allergieën, of schimmelinfecties, komen minder vaak voor, maar dragen ook bij aan de statistieken van tepelpijn:

• Tepelpiercings: Ongeveer 20% van de vrouwen en 5% van de mannen met tepelpiercings ervaart pijn na het laten zetten van de piercing, vooral in de eerste maanden. Dit risico neemt toe als de piercing niet goed wordt verzorgd, wat kan leiden tot infecties.
• Schimmelinfecties: Vooral bij borstvoedende vrouwen kunnen schimmelinfecties aan de tepels ontstaan. Dit komt voor bij ongeveer 10-20% van de moeders die pijn melden tijdens borstvoeding, meestal veroorzaakt door de schimmel Candida.

Pijn aan tepel door wrijving (loperstepel)

Jeuk, irritatie of pijn aan de tepel als gevolg van wrijving staat ook wel bekend als 'loperstepel' en kan bij zowel mannen en vrouwen optreden. Het wordt loperstepel genoemd, omdat vooral hardlopers, duurlopers en joggers er last van hebben, maar je kunt er ook last van krijgen na het beoefenen van andere sporten. Oorzaak is herhaaldelijke wrijving van kleding tegen de onbedekte tepel. Een loperstepel kan voorkomen worden door de tepel in te smeren met een vette crème voordat je gaat hardlopen. Je kunt de tepel ook bedekken met tape met een glad oppervlak. het dragen van een goed zittende sportbeha is ook aan te bevelen. Daarnaast is het belangrijk om steeds schone kleding te dragen ter voorkoming van ontstekingen.

Allergie of overgevoeligheid

Je tepels zijn één van de meest gevoelige delen van je lichaam en reageren op subtiele veranderingen in de omgeving. Tepels kunnen gevoelig zijn voor verschillende stimuli, waaronder:

• koud of warm weer;
• douchegel of zeep;
• wasmiddel;
• lotions; en
• bepaalde (kleding)stoffen zoals wol.

Symptomen van gevoeligheid of allergie kunnen onder meer bestaan uit jeuk, roodheid of (tepel)kloven. Het vermijden van triggers kan klachten voorkomen.

Pijnlijke tepels door seksuele activiteit

Sterke wrijving tijdens seksuele activiteit kan ertoe leiden dat je tepels pijn gaan doen. Dit is meestal tijdelijk en de pijn verdwijnt zodra je je tepels een poosje met rust laat.

Kanker in de borst

Ziekte van Paget

De ziekte van Paget is een zeldzame vorm van borstkanker. De ziekte heet voluit 'de ziekte van Paget van de borst' en komt bij ongeveer 1 procent van de vrouwelijke patiënten met borstkanker voor. Bij mannen is het nog veel zeldzamer. De precieze oorzaak is onbekend. Vroege symptomen op de tepelhuid zijn:

• roodheid; en
• korstvorming.

Andere symptomen zijn onder meer:

• jeuk;
• tintelingen;
• gevoeligheid;
• pijn of branderig gevoel.

Borstkanker

Borstkanker is kanker die zich vormt in de cellen van de borst. Tekenen en symptomen van borstkanker kunnen zijn:

• Een borstknobbel of verdikking die anders aanvoelt dan het omliggende weefsel;
• Verandering in de grootte, vorm of het uiterlijk van een borst;
• Veranderingen in de huid van de borst, zoals kuiltjes;
• Een ingetrokken tepel;
• Schilfering of korstvorming van het gepigmenteerde deel van de huid rond de tepel (tepelhof) of de huid van de borst
• Roodheid of kuiltjes in de huid van de borst, bijvoorbeeld een sinaasappelhuid.

Tepelpijn door hormonale veranderingen

Menstruatie

Pijn aan de tepels of gevoelige tepels kan bij vruchtbare vrouwen op bepaalde momenten in de maandelijkse cyclus optreden, bij de één rond de eisprong en bij de ander vlak voordat ze ongesteld wordt. Dit wordt veroorzaakt door veranderingen in de oestrogeen- en progesteronspiegels. Gevoelige borsten en tepels komt bij veel vrouwen voor vlak voor de menstruatie. Dit is heel normaal en meestal is er niets aan de hand. Indien de pijn aanhoudt, dan doe je er verstandig aan je huisarts te raadplegen. Vrouwen die een anticonceptiepil gebruiken, hebben doorgaans minder last van gevoeligheid of pijn die ontstaat door de cyclus. Wanneer een vrouw iedere maand erg veel last heeft van haar tepels, kan de anticonceptiepil uitkomst bieden.

Pijn in de tepels door zwangerschap

Gevoelige of pijnlijke tepels is een veel voorkomende klacht tijdens de zwangerschap, vooral aan het begin van de zwangerschap en het is een volkomen normaal verschijnsel. Borstweefsel is erg gevoelig voor hormonale veranderingen. Als je zwanger bent zullen je borsten en tepels drie weken na de bevruchting zachter worden en ze zullen tevens gezwollen aanvoelen, vergelijkbaar met hoe ze voelen voorafgaand aan je ongesteldheid. Ook zal je merken dat je tepels of eigenlijk het gebied daaromheen, de tepelhof, donkerder wordt en in omvang toeneemt.

Borstvoeding: pijn in tepel na voeden

Ongeveer 80% van de vrouwen die borstvoeding geeft heeft last van pijn aan de tepels, vooral tijdens de eerste dagen van het voeden. Door je kindje op de juiste manier aan te leggen, kun je dit vaak voorkomen. Goed aanleggen en goede begeleiding bij het aanleggen is de beste preventie van pijnlijke tepels en/of tepelkloven. Gedurende de eerste dagen na de bevalling kun je een licht stekend gevoel ervaren in de tepels aan het begin van de voeding. Dit is een normaal verschijnsel, doch pijn die tijdens de hele voeding aanhoudt moet als abnormaal worden beschouwd en vergt nader onderzoek. Soms veroorzaakt een schimmelinfectie door Candida Albicans pijn aan de tepels. In dat geval is een bezoek aan de huisarts aan te raden.

Tepeleczeem

Tepeleczeem kan wordt het meest gezien als onderdeel van atopisch eczeem en manifesteert zich op de tepel en tepelhof. Het kan behoorlijke jeukklachten veroorzaken. Bij tepeleczeem is goede bescherming tegen schurende kleding belangrijk, evenals proberen niet te krabben. Krabben verergert het probleem doordat het de huid beschadigd, waarmee de kans op een infectie groter wordt. De huisarts kan een zalfje voorschrijven om de eczeem te bestrijden.

Vaatkramp aan de tepels

Een intense pijn tijdens en na de borstvoeding kan het gevolg zijn van vasospasme van de tepel, wat wordt veroorzaakt door onvoldoende doorbloeding van de tepel. Tepelvasospasme veroorzaakt pijnlijke tepelkrampen die enkele minuten totzelfs vele uren kunnen aanhouden. Emotionele stress, blootstelling aan koude temperaturen of borstvoeding zijn mogelijke oorzaken van vasospasme van de tepel. De pijn kan als kloppend of prikkend worden ervaren en de pijn verergert naarmate de koude toeneemt.

Melkblaar

Een melkblaar verwijst naar een blaasje gevuld met melk op de tepel(hof), wat een scherpe, gelokaliseerde pijn kan veroorzaken. Een laagje huid blokkeert de melkkanalen en geeft verschijnselen van een verstopping. Soms is het zichtbaar doordat op de tepel een wit stipje te zien is. Bij het voeden kan dit behoorlijk pijnlijk zijn. Een melkblaar kan ontstaan door slordig drinken of verkeerd afkolven.

Pijnlijke tepels bij vrouwen door de overgang

In de pre-menopauze ervaren veel vrouwen dat hun borsten gevoeliger zijn; ze kunnen gespannen aanvoelen of zelfs pijnlijk zijn. Tijdens de overgang heeft deze gevoeligheid van de borsten vaak te maken met het verminderen van progesteron. Na de menopauze zullen de klachten na verloop van tijd meestal verdwijnen.

Pijn door tepelpiercing

Het plaatsen van een tepelpiercing kan pijn in de tepel veroorzaken. Deze pijn duurt vaak niet langer dan één week. Bij onvoldoende hygiëne kan een secundaire bacteriële infectie ontstaan, gekenmerkt door gezwollen, pijnlijke tepels met pusafscheiding. Soms leidt dit tot complicaties zoals een borstabces. Ook deze lastig te behandelen complicatie veroorzaakt tepelpijn.

Schimmelinfectie van de tepel

Het meest voorkomende symptoom van een schimmelinfectie van de tepels is tepelpijn of borstpijn, of beide. De pijn wordt vaak omschreven als brandend, jeukend of stekend en kan mild tot ernstig zijn. Je tepels kunnen gevoelig zijn bij aanraking en zelfs kleding dat er licht tegenaan komt kan pijn veroorzaken. Er kunnen ook tepelkloven ontstaan.

Droge tepels met kloofjes

Droge tepels met kloofjes kunnen worden veroorzaakt door vochtverlies uit het tepelgebied, in combinatie met tepelwrijving en afwisselend nat en droog zijn van de tepels door borstvoeding. Gebruik vochtinbrengende crèmes om genezing te bevorderen.

Borstontsteking

Borstontsteking of mastitis is een ontsteking van de melkkanalen van de borst, meestal veroorzaakt door een slechte melkafvoer tijdens de borstvoeding. Het kan zich heel snel ontwikkelen. Symptomen zijn onder meer een rood gebied op een deel van de borst dat pijnlijk is of een klonterig gevoel in de borst dat warm aanvoelt. Het kan gepaard gaan met griepachtige symptomen. Roodheid duidt niet altijd op een infectie en behandeling met antibiotica kan worden vermeden als zelfhulpmaatregelen meteen worden gebruikt.

Fenomeen van Raynaud

Het fenomeen van Raynaud veroorzaakt ernstige pijn in de tepel zodra een baby klaar is met voeden, vooral wanneer de tepels worden blootgesteld aan koude lucht. Het syndroom is gekoppeld aan een slechte bloedsomloop. Pijn kan worden verergerd door het vrijkomen van adrenaline, waardoor aanvoerende bloedvaten samentrekken en het bloed niet goed doorlaten naar de huid. Het dragen van warme kleding en het masseren van de borst na het voeden kan helpen de bloedstroom te herstellen.

Andere oorzaken van tepelpijn

enkele aanvullende oorzaken van tepelpijn die nog niet in het overzicht zijn genoemd:

Trauma of letsel

Een tepel kan pijnlijk worden als gevolg van direct trauma, zoals een klap tegen de borst of een ongeluk. Dit kan leiden tot blauwe plekken of zwelling, waardoor de tepel gevoelig wordt.

Irritatie door kleding

Strakke kleding, vooral van synthetische materialen, kan de tepel irriteren. Dit gebeurt vaak bij sporters die kleding dragen die langs de huid wrijft, zoals bij sporten zonder een goed passende sportbeha.

Borstimplantaten of borstoperatie

Mensen die een borstoperatie of implantaten hebben gehad, kunnen tepelpijn ervaren als gevolg van de chirurgische ingreep. De tepel en het omliggende weefsel kunnen pijnlijk en gevoelig zijn, zelfs lange tijd na de operatie, vooral als er zenuwbeschadiging is opgetreden.

Te strakke beha of verkeerd passende beha

Een te strakke of slecht passende beha kan druk uitoefenen op de tepels, wat irritatie en pijn veroorzaakt. Dit komt vaak voor bij vrouwen die geen goed ondersteunende beha dragen tijdens fysieke activiteiten.

Atopisch eczeem (constitutioneel eczeem)

Naast tepeleczeem kunnen mensen met atopisch eczeem ook last hebben van tepelpijn. Dit type eczeem kan roodheid, jeuk en schilfering veroorzaken rond de tepel en is een veel voorkomende vorm van huidirritatie.

Melkvloed of galactorrhea

Galactorrhea, de onbedoelde productie van melkachtige afscheiding uit de tepel, kan in sommige gevallen leiden tot pijn in de tepel. Dit komt voor bij mannen en vrouwen en kan te wijten zijn aan hormonale onbalans of het gebruik van bepaalde medicijnen.

Dermatitis (huidontsteking) door verzorgingsproducten

Sommige huidverzorgingsproducten, zoals zeep, lotions of crèmes, kunnen de gevoelige huid van de tepels irriteren, vooral als ze agressieve chemicaliën bevatten. Deze contactdermatitis of Contacteczeem kan leiden tot jeuk, roodheid en pijn.

Tepelpijn door stress

Hoewel het zeldzaam is, kunnen sommige mensen tijdens periodes van extreme stress pijn ervaren in de tepels. Stress kan hormonale veranderingen veroorzaken die de gevoeligheid van de tepels verhogen.

Bacteriële infectie

Naast schimmelinfecties kan een bacteriële infectie van de tepel ook pijn veroorzaken. Dit kan voorkomen bij mensen die borstvoeding geven of na een tepelpiercing, waarbij bacteriën via kleine wondjes binnendringen en ontstekingen veroorzaken.

Tepelkloven door frequent voeden

Bij moeders die borstvoeding geven, kunnen tepels kloven of scheuren vertonen als gevolg van frequent of onjuist aanleggen van de baby. Dit fenomeen heet tepelkloven. Dit kan leiden tot pijnlijke tepels en verhoogde gevoeligheid voor infecties.

Risicogroepen en -factoren voor pijnlijke tepels: wie loopt het meeste risico?

Pijn aan de tepels kan iedereen treffen, maar er zijn bepaalde groepen en factoren die het risico op dit ongemak aanzienlijk vergroten. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste risicogroepen en de factoren die de kans op tepelpijn vergroten.

Vrouwen in de vruchtbare leeftijd
Vrouwen, vooral in de vruchtbare leeftijd, hebben de hoogste kans op tepelpijn. Hormonale schommelingen tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap en borstvoeding kunnen allemaal leiden tot gevoelige of pijnlijke tepels.

• Menstruatiecyclus: Veel vrouwen ervaren pijnlijke tepels in de dagen voorafgaand aan hun menstruatie, veroorzaakt door de stijging van oestrogeen en progesteron. Deze hormonale schommelingen leiden tot verhoogde gevoeligheid in de borsten en tepels.
• Zwangerschap: In het eerste trimester van de zwangerschap kunnen vrouwen een aanzienlijke toename in tepelgevoeligheid ervaren, doordat het lichaam zich voorbereidt op borstvoeding.
• Borstvoeding: Tijdens de eerste weken van borstvoeding zijn pijnlijke tepels zeer gebruikelijk. Ongeveer 80-90% van de vrouwen die borstvoeding geven, ervaart tepelpijn, vaak als gevolg van het zuigen van de baby, tepelkloven of infecties zoals mastitis.

Sporters: vooral hardlopers
Mensen die regelmatig sporten, vooral hardlopers, lopen een verhoogd risico op tepelpijn door wrijving van kleding tegen de tepels, een aandoening die vaak "loperstepel" wordt genoemd.

• Intensieve fysieke activiteit: Hardlopers en andere atleten die lange afstanden afleggen, kunnen wrijving en irritatie van de tepels ervaren. Dit gebeurt vooral als ze strakke of schurende kleding dragen zonder voldoende bescherming.
• Warm weer en vochtigheid: Warmte en zweet kunnen de kans op wrijving en irritatie vergroten, wat leidt tot pijnlijke tepels tijdens het sporten.

Zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven
Tijdens de zwangerschap en borstvoedingsperiode ondergaan de borsten en tepels tal van veranderingen, wat het risico op pijn vergroot. De toename van borstweefsel, hormonale schommelingen en de constante belasting door het voeden van een baby leiden vaak tot gevoelige en pijnlijke tepels.

• Borstvoeding: Zoals eerder genoemd, ervaren de meeste moeders die borstvoeding geven pijn in de tepels, vooral in de eerste weken na de bevalling. Dit komt vaak door tepelkloven of een onjuiste aanlegtechniek tijdens het voeden. Infecties zoals mastitis en schimmelinfecties kunnen dit probleem verergeren.

Mensen met gevoelige huid of allergieën
Mensen met een gevoelige huid of allergieën hebben een verhoogde kans op pijnlijke tepels, vooral door contactdermatitis of overgevoeligheid voor bepaalde stoffen.

• Allergieën: Sommige mensen zijn gevoelig voor bepaalde stoffen in kleding, wasmiddelen of huidverzorgingsproducten. Dit kan leiden tot jeuk, roodheid en pijn in de tepels.
• Eczeem of tepeleczeem: Mensen met eczeem of andere huidaandoeningen kunnen tepelpijn ervaren als gevolg van een droge, geïrriteerde huid of een opflakkering van hun huidaandoening op en rond de tepels.

Mannen met hormonale schommelingen of medicatiegebruik
Hoewel mannen minder vaak last hebben van tepelpijn, kunnen hormonale schommelingen, bepaalde medicijnen, en zelfs specifieke aandoeningen leiden tot pijn of gevoeligheid in de tepels.

• Hormonale schommelingen: Mannen die steroïden gebruiken of last hebben van hormonale onbalans kunnen gevoeligheid van de tepels ervaren, vergelijkbaar met de symptomen bij vrouwen.
• Medicijngebruik: Sommige medicijnen, zoals anabole steroïden of hormoontherapie, kunnen leiden tot pijnlijke of gezwollen tepels. Dit komt doordat deze medicijnen het oestrogeen- en testosterongehalte in het lichaam beïnvloeden.

Personen met tepelpiercings
Mensen met tepelpiercings lopen een verhoogd risico op pijn, vooral als de piercing nieuw is of niet goed geneest. Daarnaast kunnen piercings vatbaar zijn voor infecties, wat tepelpijn kan veroorzaken.

• Infecties: Ongeveer 20% van de mensen met tepelpiercings ervaart infecties in de eerste maanden na het zetten, wat kan leiden tot pijn, roodheid en zwelling.
• Wrijving door kleding: Een tepelpiercing kan extra wrijving veroorzaken, vooral als kleding strak zit of de piercing niet goed beschermd is. Dit kan leiden tot irritatie en pijn.

Mensen met medische aandoeningen zoals mastitis of borstkanker
Medische aandoeningen zoals mastitis, ziekte van Paget en borstkanker kunnen gepaard gaan met pijn in de tepels. Hoewel deze oorzaken minder vaak voorkomen, zijn ze wel ernstiger.

• Mastitis: Ongeveer 3-10% van de vrouwen die borstvoeding geven, ontwikkelt mastitis, wat leidt tot pijn, roodheid en zwelling van de tepels.
• Borstkanker en ziekte van Paget: Deze aandoeningen kunnen pijnlijke tepels veroorzaken als symptoom, hoewel dit zeldzamer is. Het is belangrijk om medisch advies in te winnen als pijn gepaard gaat met andere symptomen zoals knobbels, afscheiding of huidveranderingen.

Mensen met slechte hydratatie of voedingstekorten
Een droge huid door slechte hydratatie of voedingstekorten kan leiden tot geïrriteerde en pijnlijke tepels. Mensen die onvoldoende vocht of voedingsstoffen binnenkrijgen, zoals vitamine E of essentiële vetzuren, lopen een groter risico op huidproblemen, waaronder droge en gebarsten tepels.

Bijkomende symptomen

Tepelpijn kan vaak op zichzelf staan, maar in veel gevallen gaat het gepaard met andere symptomen die de onderliggende oorzaak kunnen verduidelijken. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan deze bijkomende klachten, omdat ze cruciaal zijn voor het stellen van een juiste diagnose. Hieronder volgt een overzicht van veelvoorkomende bijkomende symptomen die kunnen optreden naast tepelpijn en wat deze symptomen kunnen aangeven.

Roodheid en zwelling
Roodheid en zwelling rond de tepel kunnen wijzen op ontsteking of infectie, zoals mastitis (borstontsteking) bij vrouwen die borstvoeding geven. Dit kan ook optreden na letsel aan de tepel of door irritatie door wrijving van kleding. Zwelling gaat vaak gepaard met warmte en gevoeligheid in de borst en kan duiden op een onderliggende infectie of irritatie van de huid.

Wat het kan betekenen:

• Mastitis
• Allergische reactie of huidirritatie
• Trauma of letsel door fysieke activiteit

Afscheiding uit de tepel
Afscheiding uit de tepel kan verschillende vormen aannemen, zoals heldere, melkachtige, bloederige of gele afscheiding. Dit symptoom kan een teken zijn van een onderliggende aandoening, variërend van een infectie tot een ernstiger probleem zoals borstkanker. Bloederige of bloederig-achtige afscheiding moet altijd worden onderzocht door een arts.

Wat het kan betekenen:

• Borstontsteking (mastitis)
• Intraveneuze papilloma (goedaardige tumor in de melkgangen)
• Ziekte van Paget (zeldzame vorm van borstkanker)
• Hormonale onbalans

Jeuk en schilfering van de huid
Jeuk, schilfering of uitslag op en rond de tepel kan wijzen op een huidprobleem zoals eczeem of contactdermatitis. Dit kan worden veroorzaakt door irritatie door kleding of door contact met huidverzorgingsproducten of wasmiddelen. Bij borstvoedende vrouwen kan het een symptoom zijn van een schimmelinfectie (candida).

Wat het kan betekenen:

• Tepeleczeem of atopische dermatitis
• Contactdermatitis (allergische reactie op bepaalde stoffen)
• Schimmelinfectie (candida)
• Ziekte van Paget

Knobbels of verdikkingen in de borst
Het voelen van een knobbeltje in de borst in combinatie met tepelpijn kan een belangrijke aanwijzing zijn. Hoewel niet alle knobbels kwaadaardig zijn, kan een knobbeltje een teken zijn van een goedaardige cyste of in zeldzamere gevallen een borsttumor. Knobbels die pijn doen, bewegen of van grootte veranderen, moeten altijd door een arts worden beoordeeld.

Wat het kan betekenen:

• Fibrocystische veranderingen (goedaardige knobbeltjes)
• Cysten of fibroadenomen
• Borstkanker

Veranderingen in de vorm of stand van de tepel
Een ingetrokken of vervormde tepel, vooral als dit nieuw is, kan wijzen op een ernstige onderliggende aandoening zoals borstkanker. Ingetrokken tepels kunnen ook optreden bij infecties of als gevolg van trauma. Elke plotselinge verandering in de stand of vorm van de tepel moet onderzocht worden.

Wat het kan betekenen:

• Borstkanker
• Inflammatoire borstziekte
• Trauma of letsel

Pijn in de hele borst
Tepelpijn die gepaard gaat met algemene pijn in de borst kan worden veroorzaakt door hormonale schommelingen, vooral tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of borstvoeding. Pijn in de hele borst in combinatie met tepelpijn kan ook wijzen op een infectie zoals mastitis of een inflammatoire aandoening.

Wat het kan betekenen:

• Mastitis
• Hormonale schommelingen (menstruatie, zwangerschap, menopauze)
• Fibrocystische veranderingen in de borst

Verkleurde tepels
Tepels die blauw of paars van kleur worden, kunnen wijzen op fenomeen van Raynaud, een aandoening die invloed heeft op de bloedtoevoer naar de tepels. Dit kan pijnlijk zijn en komt vaak voor bij borstvoedende vrouwen of bij blootstelling aan kou.

Wat het kan betekenen:

• Fenomeen van Raynaud (verminderde doorbloeding van de tepels)
• Vasospasmen van de tepel
• Slechte bloedsomloop

Koorts en algemeen ziek zijn
Als tepelpijn gepaard gaat met koorts, malaise of een gevoel van algemene ziekte, kan dit wijzen op een infectie zoals mastitis. Dit komt het meest voor bij vrouwen die borstvoeding geven, maar kan ook optreden bij andere vormen van borstinfecties.

Wat het kan betekenen:

• Mastitis
• Systemische infectie
• Abcesvorming in de borst

Veranderingen in de huid van de tepel
Verdikking of verkleuring van de huid rond de tepel, vaak in combinatie met schilfering of het ontstaan van zweren, kan wijzen op ernstige aandoeningen zoals de ziekte van Paget. Dit is een zeldzame vorm van borstkanker die de tepel en het omliggende gebied aantast.

Wat het kan betekenen:

• Ziekte van Paget
• Tepeleczeem of dermatitis
• Infectie of ontsteking van de huid

Wanneer huisarts inschakelen bij pijnlijke tepels

Hoewel tepelpijn vaak onschuldig is en veroorzaakt wordt door factoren zoals hormonale schommelingen, borstvoeding, of fysieke activiteit, zijn er situaties waarin het verstandig is om een huisarts te raadplegen. Hieronder een overzicht van wanneer je de huisarts moet inschakelen en wanneer je direct medische hulp moet zoeken.

Wanneer de huisarts inschakelen: milde tot matige symptomen
In de volgende situaties is het verstandig om een afspraak met de huisarts te maken:

• Aanhoudende pijn: Als de tepelpijn niet afneemt of zelfs verergert, en er geen duidelijke oorzaak (zoals menstruatie, borstvoeding, of intensieve fysieke activiteit) is, kan het nodig zijn om een onderliggende oorzaak uit te sluiten.
• Pijn na borstvoeding: Tepelpijn tijdens borstvoeding is normaal in de eerste weken, maar als de pijn aanhoudt, kan dit wijzen op problemen zoals tepelkloven, een slechte aanlegtechniek, of een infectie zoals mastitis of een schimmelinfectie (candida).
• Roodheid, zwelling of schilfering: Als je roodheid, schilferende huid of een droge, jeukende tepel hebt, kan dit wijzen op een huidaandoening zoals eczeem, tepeleczeem of een allergische reactie op huidverzorgingsproducten of kleding. De huisarts kan een passende behandeling voorschrijven, zoals een crème of zalf.
• Pijn gerelateerd aan hormonale veranderingen: Als je tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of menopauze pijnlijke tepels ervaart die hevig zijn of lang aanhouden, kan de huisarts onderzoeken of hormonale onbalans een rol speelt. Ze kunnen advies geven over manieren om hormonale pijn te verlichten.
• Pijn door een tepelpiercing: Als je na een tepelpiercing pijn ervaart die niet verbetert, of als je tekenen van een infectie hebt (zoals roodheid, warmte, pusvorming), moet je een huisarts inschakelen voor een mogelijke behandeling met antibiotica.

Wanneer direct medische hulp inschakelen: alarmsymptomen
In sommige gevallen is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp in te schakelen, vooral als pijn in de tepels gepaard gaat met bepaalde alarmsymptomen die kunnen wijzen op een ernstiger onderliggend probleem. Hieronder volgen enkele situaties waarin directe medische hulp noodzakelijk is:

• Knobbels in de borst of oksel: Als je pijn in je tepel hebt en tegelijkertijd een knobbeltje voelt in je borst of oksel, kan dit wijzen op een borstafwijking, zoals een cyste of in zeldzame gevallen borstkanker. Dit moet zo snel mogelijk worden onderzocht door een arts.
• Afscheiding uit de tepel: Bloederige, gele of groene afscheiding uit de tepel kan een teken zijn van een infectie, borstontsteking (mastitis), of in zeldzame gevallen een tumor. Dit vereist onmiddellijk onderzoek.
• Veranderingen in de huid van de tepel: Verkleuring, schilfering, of het intrekken van de tepel kan een symptoom zijn van de ziekte van Paget, een zeldzame vorm van borstkanker die zich rond de tepel voordoet. Als je deze symptomen ervaart, moet je direct medische hulp inroepen.
• Hevige pijn en koorts: Als je ernstige pijn in de tepel hebt, gepaard met koorts en algemeen ziek zijn, kan dit wijzen op een infectie zoals mastitis, die zonder behandeling kan verergeren. Antibiotica kunnen in deze gevallen nodig zijn om de infectie onder controle te krijgen.
• Aanhoudende pijn zonder duidelijke oorzaak: Als de pijn in je tepel aanhoudt zonder een voor de hand liggende oorzaak (zoals borstvoeding of hormonale schommelingen), vooral als het gepaard gaat met zwelling, veranderingen in de tepel, of afscheiding, moet dit worden onderzocht door een arts om onderliggende problemen zoals een infectie of borstafwijking uit te sluiten.

Overige alarmsymptomen
Hier zijn enkele andere symptomen die directe medische aandacht vereisen:

• Onverklaarbare zwelling van de borst of tepel die niet te maken heeft met hormonale schommelingen of zwangerschap.
• Tepelpijn bij mannen, vooral als dit gepaard gaat met zwelling, afscheiding of knobbels in de borst, omdat dit zeldzaam is en mogelijk een teken van een onderliggend probleem.
• Plotselinge en hevige verandering in de vorm of het uiterlijk van de tepel zonder duidelijke oorzaak, zoals trauma of irritatie door kleding.

Onderzoek en diagnose van pijnlijke tepels

Het onderzoek en de diagnose van pijnlijke tepels vereisen een zorgvuldige benadering, omdat de oorzaken variëren van eenvoudige irritatie tot meer ernstige medische aandoeningen. Het proces begint vaak met een grondige anamnese (vraaggesprek) gevolgd door een lichamelijk onderzoek en, indien nodig, aanvullende onderzoeken. Hier volgt een stap-voor-stap overzicht van het diagnoseproces.

Anamnese: vraaggesprek met de arts
De eerste stap in het onderzoek is een uitgebreide anamnese, waarin de arts je klachten nauwkeurig in kaart brengt. Vragen die vaak gesteld worden, zijn:

• Wanneer is de pijn begonnen? Was het plotseling of geleidelijk?
• Hoe intens is de pijn? Wordt de pijn als scherp, brandend of dof ervaren?
• Is de pijn constant of komt het in golven? Is er een specifieke trigger, zoals borstvoeding, fysieke inspanning, of wrijving?
• Heb je andere symptomen? Zoals afscheiding, roodheid, zwelling, of veranderingen in de tepel of huid?
• Heb je hormonale veranderingen? Zoals tijdens de menstruatie, zwangerschap, of de menopauze?
• Gebruik je bepaalde medicijnen? Bepaalde medicatie kan bijdragen aan tepelpijn, zoals hormoontherapie of steroïden.
• Heb je huidaandoeningen? Zoals eczeem of psoriasis, die mogelijk ook invloed hebben op de tepels.

Deze informatie helpt de arts om een beeld te vormen van mogelijke oorzaken, zoals hormonale schommelingen, infecties, of trauma door fysieke activiteit.

• Een vrouw die borstvoeding geeft, klaagt over hevige tepelpijn tijdens het voeden, en de arts vraagt naar de techniek van het aanleggen van de baby en naar mogelijke tepelkloven of mastitis als oorzaken.

Lichamelijk onderzoek: inspectie en palpatie
Na de anamnese volgt een lichamelijk onderzoek, waarbij de arts de tepels en borsten zorgvuldig onderzoekt. Dit onderzoek kan bestaan uit:

• Inspectie van de tepel en borst: De arts zal kijken naar zichtbare veranderingen, zoals roodheid, schilfering, huiduitslag, zwelling, of afscheiding uit de tepel. De huid rond de tepel wordt geïnspecteerd op tekenen van infectie of ontsteking.
• Palpatie van de borst: De arts zal de borst en oksel bevoelen om te controleren op eventuele knobbels of gezwollen lymfeklieren, wat kan wijzen op een cyste, infectie, of tumor.
• Afscheidingstest: Als er sprake is van afscheiding uit de tepel, kan de arts de kleur en consistentie van de afscheiding controleren. In sommige gevallen kan een monster worden genomen voor verder onderzoek, zoals een kweek om te testen op infecties.

Een voorbeeld:

• Een vrouw meldt dat haar tepel pijnlijk en schilferig is, en de arts ontdekt bij het onderzoek een huiduitslag die wijst op eczeem of een andere huidaandoening.

Aanvullend onderzoek: als de oorzaak niet direct duidelijk is
In sommige gevallen is verder onderzoek nodig om de onderliggende oorzaak van de pijn vast te stellen. Afhankelijk van de symptomen en de vermoedelijke oorzaak, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

• Mammografie of echografie: Als de arts tijdens het lichamelijk onderzoek een knobbeltje of andere afwijking ontdekt, kan een mammografie of echografie worden aanbevolen om een gedetailleerder beeld te krijgen van het borstweefsel. Dit helpt om mogelijke cysten of tumoren te identificeren.
• Biopsie: Als er een knobbeltje of verdachte plek op de tepel wordt aangetroffen, kan een biopsie nodig zijn. Hierbij wordt een klein stukje weefsel verwijderd en onder een microscoop onderzocht om te bepalen of er sprake is van kanker of andere afwijkingen, zoals de ziekte van Paget (een zeldzame vorm van borstkanker die de tepel aantast).
• Bloedonderzoek: Bij vermoeden van hormonale problemen kan een bloedtest worden uitgevoerd om de niveaus van hormonen zoals oestrogeen, progesteron, en prolactine te meten. Dit is vooral nuttig als de pijn verband houdt met de menstruatiecyclus, zwangerschap of de menopauze.
• Kweek van afscheiding: Als er afscheiding uit de tepel is, kan de arts een monster nemen en dit naar een laboratorium sturen om te testen op bacteriële of schimmelinfecties. Dit is vooral relevant bij vrouwen die borstvoeding geven en symptomen van mastitis of een candida-infectie hebben.
• MRI-scan: In zeldzame gevallen, als er een sterk vermoeden is van een onderliggende tumor die niet goed zichtbaar is op een mammogram, kan een MRI-scan van de borst worden uitgevoerd om meer gedetailleerde beelden van het borstweefsel te verkrijgen.

Een voorbeeld:

• Een vrouw van 45 jaar meldt tepelpijn en merkt ook een klein knobbeltje op in haar borst. De arts voert een mammografie uit en, omdat er onduidelijke beelden zijn, wordt een biopsie uitgevoerd. De diagnose blijkt een goedaardige cyste te zijn.

Diagnose: het vaststellen van de oorzaak
Op basis van de anamnese, lichamelijk onderzoek en eventuele aanvullende tests, kan de arts een diagnose stellen. De oorzaken van tepelpijn zijn divers en de behandeling hangt af van de specifieke diagnose. Enkele veelvoorkomende diagnoses zijn:

• Hormonale schommelingen: Als de pijn gerelateerd is aan de menstruatiecyclus, zwangerschap, of borstvoeding, zal de arts dit vaak als een normale oorzaak beschouwen, tenzij de pijn hevig of aanhoudend is.
• Infecties zoals mastitis of candida: Bij vrouwen die borstvoeding geven, kunnen tepelpijn en zwelling wijzen op een infectie. Deze aandoeningen kunnen worden behandeld met antibiotica of antischimmelmedicatie.
• Eczeem of contactdermatitis: Als de pijn gepaard gaat met jeuk, roodheid, of uitslag, kan dit wijzen op een huidirritatie of allergische reactie, waarvoor een crème of zalf wordt voorgeschreven.
• Ziekte van Paget of borstkanker: Als er sprake is van huidveranderingen zoals schilfering, afscheiding, of een knobbeltje, kan een biopsie nodig zijn om ernstige aandoeningen zoals borstkanker of de ziekte van Paget uit te sluiten.

Zere tepels behandelen: effectieve methoden en aanvullende tips

Tepelpijn kan verschillende oorzaken hebben, zoals hormonale veranderingen, borstvoeding, infecties of fysieke irritatie. Gelukkig zijn er tal van behandelingen beschikbaar die de pijn kunnen verlichten, variërend van medicatie tot huismiddeltjes. Hieronder volgt een uitgebreide uitwerking van de verschillende behandelingsopties voor pijnlijke tepels.

Medicatie en andere maatregelen

Als je pijnlijke tepels hebt, is het belangrijk om eerst de oorzaak te identificeren. Afhankelijk van de oorzaak kan medicatie helpen om de pijn te verminderen en het genezingsproces te versnellen. Hier zijn enkele veelvoorkomende medicinale opties:

• Ontstekingsremmende crèmes of sprays: Deze middelen helpen bij het verminderen van zwelling en ontsteking rond de tepel. Ze zijn nuttig bij infecties, irritaties door borstvoeding of trauma door wrijving.
• Antiseptische crèmes of gels: Voor tepels die geïrriteerd zijn door bacteriële infecties of oppervlakkige wondjes, zoals tepelkloven, kan een antiseptische crème helpen om de groei van bacteriën te remmen en de genezing te bevorderen.
• Gezuiverde lanoline: Dit is een veelgebruikte behandeling voor vrouwen die borstvoeding geven en tepelkloven hebben. Lanoline helpt de tepel gehydrateerd te houden, voorkomt uitdroging en beschermt de huidbarrière zonder dat het schadelijk is voor de baby.
• Antischimmelcrèmes: Als de pijn te wijten is aan een schimmelinfectie, zoals een candida-infectie, wordt meestal een antischimmelcrème voorgeschreven. Dit is vooral nuttig voor vrouwen die borstvoeding geven, aangezien candida vaak voorkomt in een vochtige omgeving zoals de tepels na het voeden.
• Topische corticosteroïden: Corticosteroïden worden gebruikt om ontstekingen en irritaties te verminderen. Ze kunnen nuttig zijn bij aandoeningen zoals tepeleczeem of dermatitis, waarbij de huid geïrriteerd is en pijn doet.
• Ontstekingsremmende tabletten: Als de pijn intens is, kunnen ontstekingsremmende tabletten zoals ibuprofen helpen om pijn en zwelling te verminderen. Dit kan vooral nuttig zijn bij infecties of na trauma aan de tepels.
• Moisturizers of vochtinbrengende tepelcrèmes: Deze crèmes zijn ontworpen om de huid van de tepel gehydrateerd te houden, vooral als je last hebt van droge, gebarsten tepels. Dit kan helpen bij pijn veroorzaakt door droogheid of huidirritatie.

Voorbeeld:

• Een vrouw die borstvoeding geeft en last heeft van tepelkloven kan baat hebben bij gezuiverde lanoline, wat de huid beschermt en verzacht zonder schadelijk te zijn voor haar baby. Daarnaast kan ze een antiseptische crème gebruiken om infecties te voorkomen en de genezing te versnellen.

Huismiddeltjes

Naast medicinale behandelingen zijn er verschillende huismiddeltjes die kunnen helpen bij het verlichten van pijn en het bevorderen van genezing. Veel van deze middelen zijn gemakkelijk thuis toe te passen en bieden een natuurlijke oplossing voor tepelpijn.

• Moedermelk: Moedermelk bevat natuurlijke antibacteriële eigenschappen en kan helpen om tepelpijn bij borstvoedende moeders te verminderen. Na het voeden kan een klein beetje moedermelk op de tepel worden aangebracht om het te verzachten en te beschermen tegen infecties.
• Aloë vera: Aloë vera staat bekend om zijn ontstekingsremmende en helende eigenschappen. Het aanbrengen van verse aloë vera-gel op de pijnlijke tepel kan helpen om de huid te kalmeren en het herstel te bevorderen.
• Appelazijn: Sommige mensen gebruiken appelazijn als een natuurlijk antisepticum om infecties te voorkomen. Verdunde appelazijn kan voorzichtig op de tepels worden aangebracht met een watje, maar het is belangrijk om het goed af te spoelen om verdere irritatie te voorkomen.
• Kokosolie: Kokosolie heeft hydraterende en schimmelwerende eigenschappen, waardoor het een goede keuze is voor droge of gebarsten tepels. Het aanbrengen van een kleine hoeveelheid kokosolie kan helpen om de huid soepel en beschermd te houden.
• Koud of warm kompres: Het aanbrengen van een koud of warm kompres kan de bloedcirculatie verbeteren en de pijn verlichten. Een koud kompres helpt zwelling en ontsteking te verminderen, terwijl een warm kompres de spieren ontspant en pijn kan verzachten.
• Koude theezakjes of kamillethee: Theezakjes, vooral kamilletheezakjes, worden vaak gebruikt om ontstekingen te kalmeren en te verzachten. Het koude effect van een gekoeld theezakje, gecombineerd met de natuurlijke ontstekingsremmende eigenschappen van kamille, kan verlichting bieden bij pijnlijke tepels.
• Tea tree-olie: Tea tree olie heeft sterke antibacteriële en schimmelwerende eigenschappen, maar moet altijd verdund worden voordat het op de huid wordt aangebracht. Onverdunde tea tree olie kan de huid irriteren, vooral op gevoelige plekken zoals de tepels. Het is aan te raden om het te mengen met een dragerolie, zoals kokosolie, voordat het wordt gebruikt.

Let op: Gebruik geen tea tree olie als je borstvoeding geeft, tenzij je zeker weet dat je baby niet in contact komt met de olie. Het is belangrijk om te overleggen met een arts voordat je huismiddeltjes gebruikt tijdens de borstvoeding.

Voorbeeld:

• Een vrouw die tepelpijn ervaart door droogheid, kan kiezen voor een natuurlijk middel zoals kokosolie om de huid te hydrateren. Als ze ook last heeft van lichte irritatie, kan ze aloë vera-gel toevoegen aan haar dagelijkse routine om de huid te kalmeren en te beschermen.

Aanvullende tips voor specifieke situaties

Borstvoedingstechniek verbeteren: Een van de meest voorkomende oorzaken van tepelpijn bij moeders die borstvoeding geven, is een verkeerde aanlegtechniek van de baby. Het correct aanleggen van de baby zorgt ervoor dat de tepel goed gepositioneerd is en niet onnodig wordt belast. Een lactatiekundige kan advies geven over de juiste voedingshouding en techniek.

• Beschermende tepelhoedjes: Tepelhoedjes kunnen helpen om de tepels te beschermen tijdens het voeden of als er wrijving ontstaat door kleding. Deze siliconen schildjes worden op de tepel geplaatst om directe wrijving of druk te verminderen.
• Juiste kleding: Het dragen van ademende, goed passende kleding kan irritatie van de tepels voorkomen. Vooral sporters die last hebben van "loperstepel" kunnen baat hebben bij zachte, naadloze sportbeha’s of het gebruik van pleisters om wrijving te verminderen tijdens het sporten.
• Hydratatie en voeding: Voor mensen met droge of geïrriteerde tepels is het belangrijk om gehydrateerd te blijven en ervoor te zorgen dat de voeding voldoende essentiële vetzuren en vitamines bevat. Dit helpt om de huid gezond te houden en te beschermen tegen uitdroging.

Prognose van pijn aan je tepel(s)

De prognose van tepelpijn hangt sterk af van de onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen is tepelpijn onschuldig en van voorbijgaande aard, vooral als het te maken heeft met hormonale schommelingen, borstvoeding, of irritatie door kleding of fysieke activiteit. Voor de meeste mensen verdwijnt de pijn na enkele dagen of weken, zonder dat er langdurige complicaties optreden. Hieronder volgt een overzicht van de prognose voor verschillende veelvoorkomende oorzaken van tepelpijn.

Hormonale schommelingen: gunstige prognose
Bij vrouwen die tepelpijn ervaren als gevolg van hormonale veranderingen, zoals tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap, of de menopauze, is de prognose zeer goed. Deze pijn is vaak tijdelijk en verdwijnt vanzelf zodra de hormonale balans weer herstelt. Hoewel de pijn kan terugkeren tijdens hormonale pieken, heeft het geen blijvende gevolgen en vereist het zelden medische behandeling.

Voorbeeld: Veel vrouwen ervaren tepelpijn in de week voor hun menstruatie. Zodra de menstruatie begint en de hormonen weer stabiliseren, verdwijnt de pijn meestal vanzelf.

Borstvoeding: tijdelijke pijn met een positieve prognose
Pijnlijke tepels tijdens borstvoeding zijn vaak het gevolg van tijdelijke factoren zoals het wennen aan de nieuwe belasting, tepelkloven, of een slechte aanleghouding van de baby. In de meeste gevallen verbetert de pijn na enkele weken, vooral als de juiste borstvoedingstechnieken worden toegepast. Bij complicaties zoals tepelkloven of mastitis is de prognose nog steeds goed, mits er snel wordt behandeld met bijvoorbeeld antibiotica of schimmeldodende medicatie.

Feitje: Uit onderzoek blijkt dat bij 80% van de vrouwen de tepelpijn tijdens borstvoeding afneemt na de eerste vier tot zes weken, zodra de huid van de tepel zich aanpast.

Loperstepel en fysieke irritatie: snelle verbetering
Tepelpijn door wrijving tijdens sporten, zoals bij hardlopers ("loperstepel"), of door strakke kleding, heeft meestal een gunstige prognose. Door beschermende maatregelen te nemen, zoals het dragen van zacht, ademend materiaal of het gebruik van pleisters, herstelt de huid snel en neemt de pijn af. Het aanpassen van kleding of het toepassen van zalven of crèmes kan herhaling voorkomen.

Huidproblemen: afhankelijk van de oorzaak
Tepelpijn veroorzaakt door huidproblemen zoals eczeem of contactdermatitis heeft een wisselende prognose, afhankelijk van de ernst en de oorzaak. Bij mensen met een allergische reactie of geïrriteerde huid verbetert de pijn meestal snel met het gebruik van lokale crèmes of het vermijden van de irriterende stof. In het geval van chronische huidaandoeningen, zoals atopisch eczeem, kunnen periodes van verlichting worden afgewisseld met opflakkeringen, maar met de juiste behandeling is de prognose meestal goed.

Infecties zoals mastitis: goede prognose met behandeling
Bij borstvoedende vrouwen met mastitis (borstontsteking) is de prognose meestal gunstig, mits de infectie vroeg wordt behandeld met antibiotica. De meeste vrouwen herstellen volledig binnen één tot twee weken na het starten van de behandeling. In zeldzame gevallen kan een onbehandelde infectie leiden tot complicaties zoals een abces, wat een meer invasieve behandeling vereist.

Voorbeeld: Een vrouw met mastitis die binnen enkele dagen met antibiotica begint, zal meestal binnen één week volledig herstellen zonder blijvende schade.

Goedaardige borstknobbels of cysten: uitstekende prognose
Als de tepelpijn wordt veroorzaakt door een goedaardige aandoening zoals een cyste of fibroadenoom, is de prognose uitstekend. Deze knobbels zijn meestal niet kwaadaardig en kunnen worden verwijderd of regelmatig gecontroleerd. Pijnlijke cysten kunnen ook worden gedraineerd, waardoor de pijn snel afneemt.

Zeldzame oorzaken zoals de ziekte van Paget of borstkanker: variabele prognose
De prognose voor zeldzame maar ernstigere oorzaken van tepelpijn, zoals borstkanker of de ziekte van Paget, hangt af van het stadium en de snelheid van diagnose en behandeling. Bij vroege detectie en behandeling is de overlevingskans voor borstkanker over het algemeen goed, met vijfjaarsoverlevingspercentages van 90% of meer in vroege stadia. De ziekte van Paget, hoewel zeldzaam, kan ook succesvol worden behandeld als het vroeg wordt opgespoord.

Fenomeen van Raynaud en vasospasmen: beheersbaar
Mensen met het fenomeen van Raynaud, waarbij de bloedtoevoer naar de tepels vermindert, kunnen last hebben van terugkerende pijn. Hoewel dit een chronische aandoening is, kan de pijn worden beheerst met medicijnen en aanpassingen in de levensstijl, zoals het vermijden van kou. De prognose is over het algemeen goed, hoewel de aandoening zelf zelden volledig verdwijnt.

Complicaties van tepelpijn: wanneer het meer wordt dan alleen pijn

Hoewel tepelpijn meestal onschuldig is en vanzelf overgaat, kunnen er in sommige gevallen complicaties optreden, vooral als de pijn aanhoudt of gepaard gaat met andere symptomen. Hieronder volgt een uitgebreid overzicht van mogelijke complicaties die kunnen ontstaan door tepelpijn, evenals situaties waarin verdere medische behandeling noodzakelijk kan zijn.

Tepelkloven en huidbeschadiging
Wanneer tepelpijn wordt genegeerd of de onderliggende oorzaak niet wordt behandeld, kan de huid van de tepel scheuren of barsten, wat leidt tot tepelkloven. Deze kloven kunnen pijn veroorzaken bij elke aanraking, vooral bij vrouwen die borstvoeding geven. Kloven verhogen het risico op infecties en kunnen het voeden van de baby moeilijk en pijnlijk maken.

Risico: Tepelkloven verhogen de kans op bacteriële infecties, zoals mastitis. Dit komt doordat open wonden bacteriën gemakkelijker toegang geven tot de borstklieren.

Voorbeeld: Een borstvoedende moeder die geen adequate hulp krijgt bij het aanleggen van haar baby, ontwikkelt tepelkloven. Dit maakt borstvoeding pijnlijk en verhoogt haar risico op mastitis.

Mastitis (borstontsteking)
Mastitis is een ontsteking van het borstweefsel die vaak voorkomt bij vrouwen die borstvoeding geven, vooral als er sprake is van tepelkloven of infectie. De infectie treedt op wanneer bacteriën via de tepelkloven in de borst binnendringen. Mastitis gaat gepaard met pijn, zwelling, roodheid, en koorts.

Complicatie: Onbehandelde mastitis kan leiden tot de vorming van een abces, een met pus gevulde holte die chirurgische drainage kan vereisen.

Voorbeeld: Een moeder die tepelkloven heeft, ontwikkelt mastitis, wat leidt tot hevige pijn en zwelling in de borst. Als dit niet tijdig wordt behandeld, ontstaat er een abces, waarvoor een medische ingreep nodig is.

Schimmelinfecties (candida)
Bij vrouwen die borstvoeding geven, kan aanhoudende tepelpijn soms het gevolg zijn van een schimmelinfectie veroorzaakt door de Candida-schimmel. Deze infectie kan zich ontwikkelen wanneer de tepels langdurig vochtig blijven, bijvoorbeeld door overmatig lekken van melk. Dit veroorzaakt pijn, een branderig gevoel, en jeuk. Candida-infecties kunnen ook de mond van de baby beïnvloeden, wat leidt tot spruw.

Complicatie: Als een candida-infectie niet wordt behandeld, kan de schimmel zich verspreiden naar de melkkanalen, wat diepe borstpijn en meer chronische infecties veroorzaakt.

Voorbeeld: Een vrouw die borstvoeding geeft, merkt een brandend gevoel in haar tepels en ontdekt dat haar baby witte plekken in de mond heeft, wat wijst op spruw. Behandeling met antischimmelcrèmes en medicatie voor de baby is noodzakelijk om verdere complicaties te voorkomen.

Pijn bij het voeden of stoppen met borstvoeding
Bij vrouwen die borstvoeding geven, kan aanhoudende tepelpijn ervoor zorgen dat borstvoeding te pijnlijk wordt om voort te zetten. Dit kan leiden tot vroegtijdig stoppen met borstvoeding, wat emotioneel zwaar kan zijn voor de moeder en de baby mogelijk van belangrijke voedingsstoffen kan beroven. Pijn kan er ook voor zorgen dat moeders minder vaak voeden, wat kan leiden tot borststuwing (opgehoopte melk in de borst), wat het risico op mastitis en infecties verhoogt.

Complicatie: Vroegtijdig stoppen met borstvoeding kan negatieve gevolgen hebben voor de voeding en gezondheid van de baby, vooral als er geen adequate vervangende voeding beschikbaar is.

Voorbeeld: Een moeder stopt met borstvoeding omdat de pijn te intens wordt. Ze ervaart borststuwing, wat leidt tot mastitis en een verhoogd risico op verdere complicaties.

Infecties door piercings
Mensen met tepelpiercings lopen een verhoogd risico op infecties, vooral als de piercing nieuw is of als de nazorg niet correct wordt uitgevoerd. Infecties kunnen leiden tot pijn, zwelling, pusvorming, en in ernstige gevallen zelfs tot necrose (afsterving van weefsel). Daarnaast kan de piercing de genezingstijd verlengen en blijvende littekens veroorzaken.

Complicatie: Een onbehandelde infectie door een tepelpiercing kan leiden tot abcesvorming of necrose van het tepelweefsel, wat chirurgische interventie vereist.

Voorbeeld: Iemand met een nieuwe tepelpiercing ontwikkelt een infectie omdat de wond niet goed wordt verzorgd. Dit leidt tot hevige pijn en een abces dat chirurgisch moet worden behandeld.

Chronische pijn en zenuwbeschadiging
In zeldzame gevallen kan aanhoudende tepelpijn leiden tot chronische pijn, vooral als de pijn wordt veroorzaakt door zenuwschade, bijvoorbeeld na een operatie, een infectie, of trauma aan de borst. Dit kan leiden tot een aandoening die bekend staat als neuropathische pijn, waarbij de pijn wordt veroorzaakt door beschadigde of overgevoelige zenuwen.

Complicatie: Chronische neuropathische pijn kan moeilijk te behandelen zijn en vereist vaak gespecialiseerde zorg, zoals pijnstillende medicatie of fysiotherapie.

Voorbeeld: Een vrouw ervaart aanhoudende zenuwpijn in haar tepels na een borstoperatie. Deze pijn blijft aanwezig, zelfs na volledige genezing van de wond.

Vasospasmen en het fenomeen van Raynaud
Vrouwen die gevoelig zijn voor koude temperaturen of die borstvoeding geven, kunnen last krijgen van vasospasmen van de tepels. Dit is een aandoening waarbij de bloedvaten in de tepel zich vernauwen, waardoor de bloedtoevoer wordt beperkt. Dit kan pijn veroorzaken, evenals witte of paarse verkleuring van de tepel. Het fenomeen van Raynaud kan ook optreden, wat leidt tot aanhoudende pijn en verkleuring.

Complicatie: Vasospasmen kunnen chronisch worden, vooral als ze niet worden herkend of behandeld. Dit kan het geven van borstvoeding of blootstelling aan kou zeer pijnlijk maken.

Voorbeeld: Een vrouw ervaart hevige pijn en verkleuring van haar tepels bij blootstelling aan kou. Een arts diagnosticeert het fenomeen van Raynaud en adviseert verwarmende maatregelen en medicatie.

Verhoogd risico op borstkanker
Hoewel tepelpijn zelden een direct teken van borstkanker is, kan het gepaard gaan met andere symptomen zoals knobbels, veranderingen in de tepel of tepelhof, of afscheiding. In sommige gevallen kan een aandoening zoals de ziekte van Paget (een zeldzame vorm van borstkanker die de tepel aantast) verantwoordelijk zijn voor aanhoudende tepelpijn.

Complicatie: Onbehandelde borstkanker kan zich verspreiden naar andere delen van het lichaam (metastase) en heeft ernstige gezondheidsgevolgen.

Voorbeeld: Een vrouw merkt naast tepelpijn ook een schilferende huid en afscheiding uit haar tepel op. Een biopsie bevestigt de ziekte van Paget, waarvoor verdere behandeling nodig is.

Preventie van tepelpijn: hoe voorkom je ongemak?

Tepelpijn kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, zoals hormonale veranderingen, borstvoeding, irritatie door kleding of huidproblemen. Gelukkig zijn er verschillende maatregelen die je kunt nemen om tepelpijn te voorkomen. Door aandacht te besteden aan persoonlijke verzorging, voeding en kledingkeuzes, kun je veel gevallen van tepelpijn vermijden. Hier volgt een uitgebreide gids met tips om tepelpijn te voorkomen.

Juiste borstvoedingstechniek
Een van de belangrijkste oorzaken van tepelpijn bij moeders die borstvoeding geven, is een slechte aanlegtechniek van de baby. Door de baby goed aan te leggen, kan de belasting van de tepel worden verminderd en voorkom je tepelkloven of irritaties.

• Correct aanleggen: Zorg ervoor dat de baby de tepelhof goed in de mond neemt, niet alleen de tepel. Dit voorkomt dat de tepel tegen het gehemelte van de baby schuurt.
• Hulp inschakelen: Schakel indien nodig de hulp in van een lactatiekundige om je te begeleiden bij het juiste aanleggen.
• Tip: Wissel regelmatig van voedingspositie om te voorkomen dat dezelfde delen van de tepel overbelast raken.

Beschermende kleding dragen
Het dragen van de juiste kleding kan veel wrijving en irritatie voorkomen. Dit is vooral belangrijk voor sporters en mensen die gevoelig zijn voor huidirritaties.

• Goed passende beha: Zorg ervoor dat je beha goed past en voldoende steun biedt, vooral tijdens fysieke activiteiten. Een sportbeha van zacht, ademend materiaal kan wrijving minimaliseren.
• Zachte stoffen: Vermijd het dragen van kleding van ruwe materialen die de tepels kunnen irriteren. Kies in plaats daarvan voor katoenen stoffen of andere ademende materialen.
• Beschermende pleisters: Voor hardlopers of andere sporters kunnen pleisters over de tepels helpen om wrijving tegen te gaan. Dit is vooral nuttig voor langeafstandslopers die last hebben van "loperstepel".

Goede hygiëne en huidverzorging
Een goede huidverzorgingsroutine helpt tepelpijn door droogheid of irritatie te voorkomen.

• Hydratatie van de huid: Houd je tepels gehydrateerd door gebruik te maken van vochtinbrengende crèmes of gezuiverde lanoline. Dit helpt om de huid soepel en gehydrateerd te houden, vooral bij mensen die gevoelig zijn voor uitdroging of scheurtjes.
• Vermijd agressieve producten: Gebruik geen agressieve zepen, parfums of deodoranten op en rond je tepels, omdat deze de huid kunnen uitdrogen en irriteren.
• Aloë vera of kokosolie: Voor natuurlijke hydratatie en bescherming kunnen producten zoals aloë vera-gel of kokosolie helpen om de huid gezond te houden en irritaties te voorkomen.
• Tip: Draag ademende kleding en vermijd vochtige omstandigheden rond de tepels om infecties te voorkomen.

Aanpassen van fysieke activiteit
Bij sporters, vooral hardlopers en mensen die lange afstanden afleggen, komt tepelpijn door wrijving vaak voor. Door enkele voorzorgsmaatregelen te nemen, kun je dit ongemak voorkomen.

• Verminder wrijving: Breng vaseline of een andere huidbeschermende zalf aan op de tepels om wrijving te verminderen tijdens het sporten.
• Beschermende sportkleding: Zorg ervoor dat je sportkleding goed aansluit en gemaakt is van ademend materiaal. Het dragen van een compressieshirt of nauwsluitende sportbeha kan ook helpen.

Voorkom uitdroging en voedingstekorten
Droge, gebarsten tepels kunnen pijnlijk zijn en leiden tot complicaties zoals tepelkloven. Hydratatie en voeding spelen een belangrijke rol in het behoud van een gezonde huid.

• Voldoende water drinken: Zorg ervoor dat je goed gehydrateerd blijft, vooral tijdens borstvoeding of intensieve fysieke activiteit.
• Voedingstekorten voorkomen: Zorg voor een uitgebalanceerd dieet met voldoende vitaminen en mineralen, zoals vitamine E, omega-3-vetzuren en zink, die helpen de huid gezond en gehydrateerd te houden.
• Tip: Voedingsmiddelen zoals noten, avocado’s en vis zijn rijk aan essentiële vetzuren die de huid helpen herstellen en beschermen.

Regelmatige controle bij piercings
Als je een tepelpiercing hebt, is het belangrijk om te zorgen voor de juiste nazorg en hygiëne om infecties en tepelpijn te voorkomen.

• Nazorg van piercings: Reinig de piercing regelmatig volgens de aanbevelingen van de piercer. Vermijd het dragen van strakke kleding die tegen de piercing wrijft totdat deze volledig genezen is.
• Let op tekenen van infectie: Als je pijn, zwelling of afscheiding rond de piercing opmerkt, raadpleeg dan een arts om te voorkomen dat een infectie zich ontwikkelt.

Voorkom schimmelinfecties
Schimmelinfecties, zoals candida, komen vaak voor bij borstvoedende vrouwen. Door preventieve maatregelen te nemen, kun je deze infecties vermijden en tepelpijn voorkomen.

• Goede hygiëne: Houd de tepels schoon en droog, vooral na het voeden. Wissel regelmatig borstcompressen om vochtige omstandigheden te vermijden waarin schimmels kunnen groeien.
• Losse kleding: Draag ademende, loszittende kleding om de luchtstroom rond de tepels te bevorderen en vochtophoping te voorkomen.

Voorkom blootstelling aan kou (Raynaud-fenomeen)
Voor mensen die gevoelig zijn voor vasospasmen of het fenomeen van Raynaud, kan blootstelling aan kou tepelpijn veroorzaken. Hier zijn enkele preventieve tips:

• Warm houden: Vermijd blootstelling aan koude temperaturen. Draag warme kleding of borstcompressen om de tepels warm te houden, vooral tijdens de winter.
• Medicatie: Raadpleeg een arts als je vaak last hebt van vasospasmen of het fenomeen van Raynaud. Er zijn medicijnen beschikbaar die de bloedcirculatie kunnen verbeteren en pijn kunnen verlichten.

Lees verder

• Jeuk aan de tepel: oorzaken en symptomen van jeukende tepels
• Tepeleczeem: droge, schilferige stukjes huid tepel-tepelhof
• Tepelkloven: behandelen, voorkomen en verzorgen zalf & crème
• Tepelafscheiding: oorzaken vocht, bloed of etter uit tepel
• Mastitis: borstontsteking symptomen, oorzaak en behandeling