Serotonine, het gelukshormoon

Neurotransmitters zijn chemische stofjes die worden gebruikt voor de overdracht, intensivering en het veranderen van elektrische impulsen tussen een neuron en een andere cel. Serotonine is een vasoactief amine: het vernauwt de bloedvaten en verhoogt de bloeddruk. Gebonden serotonine wordt in de bloedplaatjes opgeslagen en kan daaruit worden vrijgemaakt door tyramine. De productie van serotonine is afhankelijk van licht, een en ander wordt bevorderd door de suikerregelaar insuline. Een stabiele bloedsuikerspiegel en voldoende cofactoren zoals aminozuren en onverzadigde vetzuren zijn naast goede voeding van groot belang voor een optimale werking van deze neurotransmitter.

• Algemeen
• Een slechte werking van serotonine
• Gevolgen van een slechte werking van serotonine
• Medicatie

Algemeen

Een directe voorloper van respectievelijk serotonine en melatonine is het aminozuur L- tryptofaan, waaruit 5 HTP wordt gemaakt. Deze stof wordt in de hersenen en de lever omgezet naar serotonine. Normaliter wordt 1% van het beschikbare tryptofaan omgezet, bij kankerpatiënten kan dit echter oplopen tot zo'n 50%. In de hersenen wordt serotonine aangemaakt door seronerge neuronen die onder meer naar de prefrontale cortex loopt. Dit is een zeer belangrijk gebied vanwege het reguleren van agressie, verslaving en het dopamine systeem. Serotonine, een van een aminozuur afgeleide hormoonachtige stof, bevordert de peristaltiek van de darm, waarbij in de darmen 95% van de in het lichaam aanwezige serotonine wordt geproduceerd. Tevens vermindert het de hartslag en reguleert het de bloeddruk en de bloedstolling. Ook is het essentieel voor een adequate slaap, doordat serotonine wordt omgezet in melatonine zodra het donker wordt. Melatonine heeft daarbij geen moeite de bloed-hersen barriere te doorbreken in tegenstelling tot serotonine. Deze laatste stof wordt door oxidase in het lichaam afgebroken tot 5-hydroxyindolazijnzuur (HIAA), dat met de urine wordt uitgescheiden.

Melatonine

Deze niet of nauwelijks toxische hormoonsoort (molecule) wordt aangemaakt door de epifyse, die midden in de hersenen is gelegen. Overdag wordt er dit hormoon slechts in picogrammen door het lichaam geproduceerd, waardoor het niveau zeer laag blijft. In de avonduren wordt serotonine omgezet in melatonine, waardoor de lichaamstemperatuur en de hartslag daalt. Dit maakt dat men beter kan slapen. Deze stof fungeert de ene keer als hormoon en de andere keer als antioxidant. Een en ander is zeer opmerkelijk omdat geen ander hormoon zulke dubbele werking heeft. Serotonine is een tegenhanger van de opwekkende neurotransmitters dopamine en adrenaline. De aanmaak van melatonine kan worden verhoogd door suppletie met het aminozuur L- tryptofaan, waaruit bij een voldoende aanwezigheid van calcium en magnesium melatonine wordt gemaakt. Melatonine + selenium stimuleren dan nog indirect de glutathione peroxidase. Dit is een enzym dat vrije radicalen opruimt en waterstofperoxide omzet in water. Onderzoek heeft verder aangetoond dat ramelteon dat de receptoren van melatonine benut, een veel krachtiger werking heeft dan melatonine.

Een slechte werking van serotonine

Dit kan onder meer veroorzaakt worden door:

• tekorten aan de vitaminen B3 en B6
• een laag magnesiumgehalte
• insulineresistentie
• te weinig serotonine: omdat het slechts moeizaam de bloed-hersenbarrière doorbreekt
• genetische factoren
• slechte voeding, want daardoor gebrek aan aminozuren en onverzadigde vetzuren
• humeurigheid, diëten en chronische stress: ouder wordende neuronen maken minder chemische stoffen aan

Gevolgen van een slechte werking van serotonine

Deze kunnen onder andere zijn:

• prikkelbaar darmsyndroom, ME/CVS, fibromyalgie en een opgejaagd gevoel
• depressie, angsten en een te hoog gehalte aan kynurenine (ziekte van Parkinson)
• een slechte functie van de serotonine-receptoren
• een lage pijngrens en een vroegtijdige zaadlozing: door het tekort aan serotonine
• een minder goede regeling van het honger- en verzadigingsgevoel, een drang naar zoetigheid

Medicatie

• antidepressiva, verlengen de werking van serotonine echter uitsluitend bij herstel van de verbindingen van de prikkels. Dat suppletie met bv. serotonine helpt bij depressie wordt aangenomen, is echter nooit afdoende bewezen
• griffonia: bevat veel 5 HTP
• zonlicht en zonnebloempitten
• vitamine B, magnesium en vis
• rhodiola
• koolhydraten: is benodigd door tryptofaan om door de hersenen te worden opgenomen, verhogen de aanmaak van serotonine

Onderzoeken tonen aan dat 50 mg saffraan de heropname van serotonine remt, waardoor serotonine minder snel wordt afgebroken. Daardoor blijft het serotonine niveau in de hersenen op een hoger peil, ook al omdat L- theanine de aanmaak van serotonine stimuleert. Reeds na zes weken is het natuurlijke effect van suppletie van saffraan om winterdepressies te bestrijden, vergelijkbaar met inname van antidepressiva zoals imipramine en fluoxetine. (1)

Lees verder

• Magnesiumolie, voor vermoeidheid, zenuwen, hoofdpijn etc
• Rhodiola, een kruid dat werkt tegen stress en depressie