Dik oog of opgezet oog. Wat is het?

Een dik, opgezwollen oog. Iedereen heeft het wel eens. Wat kan de reden zijn? Het oog kan pijnlijk zijn, dichtzitten, of zelfs rood of blauw van kleur zijn. Je oog gaat misschien bijna niet meer open omdat de oogleden en wimpers aan elkaar geplakt lijken te zitten. Als alleen je ooglid dik en pijnlijk is, schaam je je misschien omdat het zo'n raar gezicht is. Wat kunnen de mogelijke oorzaken van een opgezwollen oog zijn? Een opgezet ooglid zit meestal vol met vocht. Je oog is rood of blauw, en vaak is het vooral je bovenste ooglid waarmee iets aan de hand is. Als je een klap tegen je oog hebt gehad, bijvoorbeeld doordat je je gestoten hebt, een ongeluk hebt gehad of als iemand je geslagen heeft, dan weet je de oorzaak. Maar vaak krijg je ook zomaar een dik oog en dan weet je niet altijd waarom je oog of ogen dik zijn. De meest voorkomende redenen waarom een oog dik is, zijn:

• strontje op het oog (dat is een puistje op het ooglid).
• vuiltje in het oog wat is gaan ontsteken of een vuiltje wat er al uit is maar wat een ontsteking nagelaten heeft door bacteriën of een beschadiging aan het oog.
• muggenbult op het oog.
• chemische middelen.
• trauma.

Twee dikke ogen

Als allebei je ogen zijn opgezet en er is niets aan vooraf gegaan zoals vuil in beide ogen gekregen of bacteriën in beide ogen gekregen, c.q. mishandeling aan beide ogen, dan is de oorzaak eerder te zoeken in een van de volgende redenen:

• erg veel vocht vasthouden (bijvoorbeeld na te zout eten en/of hoge bloeddruk).
• allergische reactie (zoals hooikoorts of een andere allergie).
• hormonaal.
• ontstoken traanbuizen.
• verkoudheid.
• overige.

Als je veel vocht vasthoudt en je ogen zijn daardoor opgezwollen, is het raadzaam om met de dokter te overleggen. Vooral als dit probleem er plotseling is en niet heel geleidelijk is ontstaan. Opgezette ogen komen ook voor in de overgang. Dikke ogen kan je ook krijgen als je veel gehuild hebt, of wanneer je verkouden bent en je ogen tranen continu. Als je de pech hebt dat een mug op allebei je ogen heeft gestoken in een nacht, dan kunnen je ogen allebei dik, rood en pijnlijk zijn.

Puist op het oog

Een puist of een strontje op het oog komt regelmatig voor. Het begint met een klein pijnlijk plekje en al snel wordt het ooglid dik en rood en het zet plaatselijk op. Het is meestal geen charmant gezicht, maar het enige wat je kunt doen is het oog goed schoonhouden, geen make-up gebruiken en de pukkel laten rijpen totdat hij vanzelf openbarst en dan kan het vocht weer afgevoerd worden. Aan een strontje op het oog moet je niet te veel peuteren, want dat maakt het meestal erger.

Oogleden kleven aan elkaar

Als je oogleden aan elkaar kleven komt dat omdat lymfevocht en/of pus je oog heeft dichtgeplakt. Je kunt je oog dan gewoon niet goed open krijgen omdat het vocht als een soort lijm is opgedroogd, en je kunt er van schrikken. Dat is niet nodig. Neem een schoon washandje of een schoon watje met lauw water en los het pus, watje voor watje op. Je kunt gekookt en afgekoeld water gebruiken waar een halve theelepel zout in is opgelost (een halve theelepel zout op 1 liter gekookt water). Het water moet afgekoeld zijn, tot lauw is prima. Het weinige zout maakt het bacteriën lastig om te overleven. Met schone watjes of een schoon gaasje was je de buitenkant van je oog voorzichtig schoon.

Muggenbult op je oog

Een muggenbult zorgt voor een opgezet ooglid. Slechts een muggenbult kan er al voor zorgen dat je oog heel erg dik is. Vaak doet het eerst pijn, daarna pas voel je de jeuk. Het dikke oog wordt na een muggenbult binnen twee dagen meestal alweer minder dik. Leg tien minuten een koud doekje op je oog, en geef je oog dan weer een half uurtje rust. Daarna nog eens tien minuten koelen. Door een koel doekje te gebruiken zakt de zwelling iets af. Niet krabben, wrijven of knijpen. Daardoor wordt de zwelling alleen maar erger. En op je oog kan je beter geen agressieve middeltjes tegen muggenbulten gebruiken. Je oog is een kwetsbaar gebied.

Wanneer neem je contact op met de dokter?

• als er een vuiltje in je oog zit wat je er niet uit krijgt.
• als er chemische middelen in je oog terecht zijn gekomen.
• als je slechter ziet of het beeld is veranderd.
• bij lasogen.
• als je oogbol van kleur (is) verandert.
• als je klachten na 1 dag niet over zijn.
• als beide ogen dik zijn en je niet begrijpt waarom.
• als je mond scheef hangt.
• als je andere klachten erbij hebt, zoals benauwdheid, jeukende uitslag en/of koorts.
• als je het niet vertrouwt.
• als het een kind is wiens oog of ogen dik zijn.
• overige zorgwekkende situaties.

Verstopte traanbuis

Als je een verstopte traanbuis hebt kan je oog ook dik worden. Eventueel een nat verband op het oog leggen, met lauw water, kan verlichting bieden. Traanvocht is goed want dat is enigszins bacterie dodend. Wees bij kinderen extra voorzichtig als ze ziek zijn en opgezette ogen hebben.

Geïrriteerde ogen

Tot slot kan het nog zo zijn dat je last hebt van geïrriteerde en/of dikke ogen terwijl er geen vuil in zit en de oorzaak onduidelijk is. De ogen kunnen droog zijn, branderig aanvoelen, een gesprongen adertje hebben, een bacteriële of een virusinfectie hebben. De huisarts kan je verder helpen.

Droge ogen

Ogen kunnen ook geïrriteerd raken omdat de ogen droog zijn door verminderde vochtafscheiding. Er zit dan geen vuil in het oog maar de ogen kunnen wel irriteren en door wrijven dik worden. Een speciale oogspray kan verlichting geven bij droge ogen. Een bezoekje aan de huisarts is aan te raden om de oorzaak te achterhalen.

Gesprongen adertje

Soms kan er een klein adertje in het oog springen. Dit voelt alsof er vuil of een haartje in zit. Bij nadere inspectie in de spiegel is vaak te zien dat het oog een of enkele rode streepjes of spatjes heeft. Als je het oog dichthoudt is de pijn meestal minder, of zelfs even weg. Een gesprongen adertje gaat in principe vanzelf weer over, maar de klachten moeten niet te lang bestaan. Als je na tien minuten nog steeds last hebt van pijn in het oog zit er misschien toch iets in. Neem bij twijfel altijd even contact op met de huisarts.

Lees verder

• Vuiltje in het oog, wat nu?
• Strontje op je oog verwijderen, hoe doe je dat?
• Rood oog of bloed op je oogbol. Hoe komt het?