Articaine-verdoving groot gevaar, risico bij tandartsbezoek!

Om bepaalde handelingen aan de tanden te kunnen uitvoeren, wordt vaak gebruikgemaakt van een verdoving. Het zorgt ervoor dat de patiënt zonder pijn wordt behandeld. Vaak wordt daartoe een lokale sedatie toegepast, waarbij Articaine als verdovend middel wordt gebruikt. Het lichaam kan door een enzymtekort er heftig op reageren, waardoor neurologische problemen en ook borstkanker worden veroorzaakt. Wat houdt Articaine-verdoving in en hoe kan het tot vergaande complicaties leiden?

Gevaren Articaine-verdoving

• Wat is een Articaine-verdoving?
• Hoe wordt het afgebroken?
• BChE-genmutatie
• Stikstof-hydroxylamine
• Aangetaste zenuwen en hersencellen
• Kanker
• Mening van geïnformeerd

Wat is een Articaine-verdoving?

Om de invloed van pijn tijdens ingrepen in de mond te verdoven, wordt gebruikgemaakt van Ultracain, Septanest, Ubitesin, Citocartin, Loncarti (lit.1) of Septocaine. Deze middelen bevatten de stof Articaine, waarmee weefsels worden verdoofd. Oftewel lokaal schakelt het de zenuw uit, zodat de patiënt niets meer voelt. Het middel heeft een halveringstijd van 30 minuten, waardoor de verdoving ook snel kan uitwerken. Het is dus een handig middel voor tandartsen. Ondanks dat het volop wordt toegepast, is het voor sommige mensen een potentieel gevaarlijk middel. Wat is het gevaar van Articaine en waarom moet het niet zomaar standaard bij iedere behandeling door de tandarts worden toegepast?

Hoe wordt het afgebroken?

Articaine heeft zoals gezegd een halveringstijd van een half uur. Dat houdt in dat het in het lichaam snel wordt afgebroken. Daartoe wordt een enzym geheten butyrylcholinesterase door de lever aangemaakt, - is normaal aanwezig in het bloed - zodat het in articainezuur wordt omgezet (lit.2). Deze stof wordt daarna door de lever verder afgebroken, zodat het via de urine het lichaam kan verlaten. Cholinesterase beschermt dus het lichaam tegen gifstoffen, voordat het de zenuwen kan bereiken (lit.3). Binnen dit proces is het hebben van goed werkende cholinesterase essentieel. Circa 1 op de 25 personen heeft in zekere mate een butyrylcholinesterase-deficiëntie. Oftewel men heeft een tekort aan deze stof, waardoor het verdovingsmiddel niet kan worden omgezet in articainezuur. Het houdt in dat het elders in het lichaam moet worden afgebroken danwel opgeslagen. Bovendien houdt het in dat aangemaakte gifstoffen de zenuwbanen wel kunnen bereiken en ernstige schade kunnen aanrichten.

BChE-genmutatie

Het hebben van het enzymtekort wordt veroorzaakt door een BChE-genmutatie. Dit gen ligt op de lange arm van chromosoom 3 tussen positie 26.1 en 26.2 (3q26.1-q26.2). Het geeft instructies af voor de aanmaak van het pseudocholinesterase enzym. Het wordt in de lever aangemaakt en zit standaard in het bloed. Het is verantwoordelijk voor de afbraak van bepaalde medicatie, drugs en is van invloed bij anesthesie. Daarnaast vormt het enzym een barrière, voordat gifstoffen de zenuwen kunnen bereiken. Aanvullend kan het naast acetylcholine (AChE) eveneens van invloed zijn op de afgifte van zenuwsignalen. Zeker 50 mutaties zijn geïdentificeerd welke een deficiëntie kunnen veroorzaken, waardoor men extra gevoelig is voor medicatie of sedatie (lit.3).

Stikstof-hydroxylamine

Hoe het bij een deficiëntie verder wordt afgebroken, is niet geheel duidelijk. Hoogst waarschijnlijk wordt het door de lever omgezet in stikstof-hydroxylamine en dat is voor waterorganismen zeer giftig (lit.4). Ook de mens bestaat voor een groot deel uit water! Daarvan is het aandeel hydroxylamine een zeer reactieve, onstabiele stof en kan overgaan in ammoniak, stikstof en waterdamp. Hoge concentraties stikstof hebben een verstikkend effect, waardoor het lichaam wordt uitgeput. Daarnaast tast ammoniak zenuwcellen, hersencellen en zenuwbanen aan. Door het geven van een verdoving kan men bij een butyrylcholinesterase-deficiëntie worden vergiftigd, waardoor uiteenlopende complicaties kunnen voordoen. De bijsluiter van Ultracain geeft in deze ook duidelijk het volgende aan: “Wees extra voorzichtig met Ultracain ... wanneer u een tekort heeft van een bepaald enzym (cholinesterasedeficiëntie)” (lit.5).

Aangetaste zenuwen en hersencellen

Alle processen in het lichaam worden aangestuurd door de hersenen. Daartoe wordt informatie via de zenuwen verstuurd, zodat spieren, organen en lichamelijke processen automatisch verlopen. Gifstoffen zoals stikstof-hydroxylamine, ammoniak, stikstof tasten de werking van lichaamscellen aan. Specifiek de zenuwbanen en hersencellen worden daarbij benadeeld. Oftewel de hersenen communiceren niet meer op de juiste manier met het lichaam. Het kan aanleiding zijn voor chronische vermoeidheid, verslechterd geheugen, tintelingen, verslechterde ademhaling, lokale gevoelloosheid of verlamming, epileptische aanvallen en het kan neurologische ziekten triggeren. Denk aan (jonge) Parkinson, Alzheimer, M.S., A.L.S. en andere hersenziekten. Omdat de gevolgen soms acuut kunnen voordoen lijkt het alsof de patiënt per ommegaande niets meer kan doen. Let wel het kan ook aan deze ziekten vergelijkbare klachten geven.

Kanker

Een hoger ammoniakgehalte en stikstof-hydroxylamine in het lichaam heeft verstrekkende gevolgen. Het lichaam zal trachten het af te voeren via de plas. Daartoe dienen de nieren overuren te draaien. Ook de urinewegen zullen daarnaast verder in contact komen met de giftige stoffen. Het kan daarom tot prostaat- en nierkanker leiden. Een opvallende lichamelijke reactie op het gebruik van Atricaine is dat men na enkele maanden spontaan heftige borstkanker kan krijgen. Vaak groeien er na een half jaar plotsklaps kanker-knobbels, welke hardnekkig van aard zijn (lit.2). Oftewel het reageert niet of nauwelijks op behandeling wat in veel gevallen tot borstamputatie leidt.

Mening van geïnformeerd

Past men een risico-analyse toe, dan zet men de kans op het krijgen van problemen af tegen de consequenties dat het heeft. Er wordt verondersteld dat circa "1 op de 25 mensen van het blanke ras, van nature een tekort" (lit.1) heeft. Dit houdt nog niet in dat men direct schade ondervindt aan Articaine, echter het geeft wel aan dat veel mensen er problemen door kunnen krijgen. De kans op complicaties moet dus hoog worden aangehouden. Heeft men werkelijk neurologische of carcinogene problemen, dan kunnen de gevolgen zeer ernstig zijn. Oftewel de kans is groot en de gevolgen zijn groot. Die combinatie suggereert een zeer gevaarlijke omstandigheid, welke vergaande consequenties heeft voor mensen die er gevoelig voor zijn. Het volgende moet dan volgens de auteur ook worden ondernomen:

• of het middel moet preventief worden geweerd bij behandeling. De tandarts kan aan de buitenkant niet zien, wie een enzymtekort heeft;
• of er moet voor behandeling zijn aangetoond, dat de persoon wel of geen tekort heeft. Heeft men een tekort dan moet altijd een ander verdovingsmiddel worden toegepast. Middels een bloedtest kan snel worden aangetoond wie risico loopt, indien men hiermee wordt verdoofd. De tandarts moet over deze gegevens standaard beschikken. Heeft de tandarts het niet dan is het risico te groot om zomaar met Articaine te gaan verdoven.

Let wel voorgaande complicaties kunnen in verschillende gradaties voordoen. Het kan acuut zijn maar het kan ook op termijn tot ontwikkeling komen. Niet iedereen reageert er hetzelfde op. Treden complicaties op een veel later moment op (zeg enkele maanden), dan wordt vaak het verband niet gelegd met het gebruik van dit verdovingsmiddel.

Lees verder

• Wortelkanaalbehandeling: ontstoken pulpa en wortelpunt tand
• Hoe kan tandabces levensbedreigend zijn?
• Kaasmolaren: glazuurzwakte bij kinderen en tandbederf
• Tandenknarsen: wat te doen om minder tanden te knarsen?