Wortelkanaalbehandeling: ontstoken pulpa en wortelpunt tand

Ondanks dat een wortelkanaalbehandeling verdoving wordt toegepast, hoor je nog weleens dat het pijnlijk is. Het heeft tot doel om de zenuw in de tand zodanig te behandelen, dat daardoor de kiespijn wordt tegengegaan. Dit wordt gedaan door de pulpa in het binnenste van de tand te verwijderen, waarna de holte wordt uitgevijld en opgevuld. Waarom is er sprake van een ontstoken pulpa en hoe wordt de wortelkanaalbehandeling verder uitgevoerd?

Wortelkanaalbehandeling

• Opbouw van de tand
• Redenen van toepassing
• Ontstoken pulpa: pulpitis
• Irritatie van zenuw
• Afgestorven pulpa
• Lokale verdoving en wortelkanaalbehandeling

Opbouw van de tand

De tanden zijn samengesteld uit een drietal lagen. Bij gezonde tanden zit er een dikke glazuurlaag aan het oppervlak, waarmee de tand hardheid verkrijgt en een nette witte uitstraling heeft. In het geval van kaasmolaren is die laag deels of geheel niet aanwezig, waardoor de tand broos is, cariës vertoont en snel verweert. Het glazuur zit op de dentine en vormt het tandbeen. Dit zit om zacht weefsel heen geheten de pulpa. Dit is levend weefsel samengesteld uit bloedvaten en zenuwen gelegen in bindweefsel. Om de pulpa in goede conditie te houden lopen door het dentine vanaf de tandwortelpunt bloedvaten en zenuwen via tandleidingen. Normaal hebben de voorste tanden en kleine kiezen twee van die leidingen, echter de grote kiezen hebben meestal drie of vier. Bij het ouder worden neemt de doorsnede van die kanalen af, waardoor de zenuwen meer onder druk komen te staan. Oftewel onjuiste signalen worden verstuurd, waardoor de tand warm aanvoelt, tintelt of pijn doet. Wat is de aanleiding voor de behandeling?

Redenen van toepassing

Indien een tand pijn doet, kan het zeer overheersend zijn. Zeker als een deel van de pulpa ontstoken is, kan ernstige kiespijn worden veroorzaakt. Omdat ook de zenuwkanaal in de tand met de tijd minder ruimte heeft, zal de mate van overlast toenemen. Het zorgt ervoor dat men continu last heeft van de tand, waardoor de persoon continu wordt afgeleid. Daarnaast kan het ook neveneffecten veroorzaken. Denk aan een opgezette wang, tandabces of koorts. Om van de pijn verlost te zijn, wordt de wortelkanaalbehandeling uitgevoerd. Daarbij wordt het bindweefsel met zenuwen uit de tand en leidingen verwijderd. Omdat een onbehandelde ontsteking altijd verergert is een wortelkanaalbehandeling noodzakelijk. Daarmee wordt erger voorkomen en is de persoon eerder van de pijn verlost. De volgende redenen kunnen aanleiding voor de ingreep zijn.

Ontstoken pulpa: pulpitis

Het bindweefsel is ontstoken, waardoor de inwendige druk in de tand oploopt. De zenuw wordt continu dichtgedrukt, waardoor de tand tintelt of pijn doet. Vaak is cariës (gaatjes door tandbederf) de primaire aanleiding voor het hebben van pulpitis. Bacteriën dringen in de tand, waardoor een ontsteking op gang komt. Ook lekkende vullingen zijn een belangrijke bron van veel ellende. De mate van pijn verschilt per persoon. Sommige mensen hebben overgevoeligheid bij warm, koud of zoet eten, terwijl anderen ernstige pijn bij het kauwen hebben. In een vergevorderd stadium leidt het tot een aanhoudende overheersende tandpijn.

Irritatie van zenuw

Door verschillende oorzaken kunnen de tanden irriteren. Denk aan ingrepen door de tandarts, een ongeval, breuk door kauwen op iets hards, tandenknarsen, blootliggen van de dentine. Het zorgt ervoor dat de tand overgevoelig is en men eerder last heeft van gaatjes. Het hoeft echter niet te betekenen dat de tanden pijn doen. Af en toe merkt de persoon dat de tand extra gevoelig is voor een bepaalde stof of temperatuur. Indien het probleem tijdig wordt aangepakt zal de tand herstellen, waardoor overlast geleidelijk aan verdwijnt. Ook kan de tandpasta-keus van belang zijn. Vaak gaat het om kortdurende gevoeligheid, echter soms is er sprake van aanhoudende overlast. In dat geval wordt direct overgegaan tot een wortelkanaalbehandeling.

Afgestorven pulpa

Indien het bindweefsel in de tand reeds is afgestorven, blijven de zenuwen achter. Binnendringende bacteriën hebben dan vrij spel, waardoor tot op de wortelpuntproblemen worden veroorzaakt. De ontsteking kan dus verder uitbreiden tot het botweefsel rondom de wortelpunt. Vaak zal het langdurig tot problemen leiden, waarbij de kaak extra gevoelig is of pijn doet. Soms kan door toedoen van de ontsteking een doorgang naar buiten worden geforceerd, zodat een fistel ontstaat. Het lijkt op een vreemde rode plek op het tandvlees, waar mogelijk bloed, slijm of etter uitkomt. Let wel soms kan een fistel een doorgang naar een andere kaakholte forceren, waardoor de ontsteking tandabces en erger kan veroorzaken.

Lokale verdoving en wortelkanaalbehandeling

Indien de tand wordt behandeld zal het onder lokale verdoving worden uitgevoerd. De verwijdering van de pulpa en zenuwbanen in de tand zullen anders teveel overlast geven. Het zorgt ervoor dat eveneens de bacteriën en reeds aangetast bindweefsel worden verwijderd. Daartoe wordt een opening in de tand gemaakt, zodat de pulpa eruit kan worden gehaald. De leidingen worden daarbij uitgevijld, zodat de opening groter is. Er wordt een permanente vulling inwendig aangebracht en/ of wordt een kroon toegepast. Afhankelijk van de complexiteit kan de ingreep een uur tot enkele uren duren. Meestal wordt de pulpa eerst schoongemaakt, zodat de persoon van de pijn is verlost en zal de definitieve behandeling op een later tijdstip worden afgerond.

Lees verder

• Hoe kan tandabces levensbedreigend zijn?
• Tandenknarsen: wat te doen om minder tanden te knarsen?