Pijnstillers, welke te gebruiken?

In Nederland zijn diverse pijnstillers zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek of drogist. Voor zwaardere pijnstillers is het noodzakelijk dat je een recept van een arts hebt. Voor je een pijnstiller inneemt wil je natuurlijk weten welke je het beste kunt gebruiken. Zo is de bij uitstek geschikt voor hoofdpijn en de ander juist bij gewrichtspijn. Dus stel je jezelf de vraag: welke pijnstillers kan ik het beste slikken voor mijn klachten?

Typen pijnstillers

Pijnstillers zijn in een aantal categorieën onder te verdelen. Zo zijn er de NSAID's. Het gaat dan om ontstekingsremmende geneesmiddelen. Het pijnstillend effect van deze groep ontstaan doordat de prostaglandinesynthese, die het gevoel van pijn stimuleert, wordt afgeremd. Dit heeft effect op het hele lichaam. Slik je het dus tegen hoofdpijn, dan zal je ook minder last hebben van de teen die je die dag stoot. Ze hebben daarbij ook een beschermende werking voor het maagslijmvlies. Je kunt ze hierdoor niet onbeperkt blijven slikken, want dit kan leiden tot schade aan de maag.

Een andere categorie vormen de COX-2-remmers. Deze vallen onder de NSAID pijnstillers, maar zij hebben de bijkomende eigenschap dat ze het COX-2 enzym afremmen. Doordat ze alleen de COX-2 enzymen afremmen heb je minder kans op een maagzweer dan bij de traditionele NSAID's.

Een derde categorie is er voor de opioïden. Dit zijn pijnstillers die zijn gebaseerd op stoffen die worden gehaald uit opium. Zij werken specifiek in op de opioïdenreceptoren, die bij de mens voorkomen in de hersenen, het ruggenmerg en het perifere zenuwstelsel. Een pijnstiller die iedereen wel kent is bijvoorbeeld morfine. De meeste pijnstillers die onder de opioïden vallen zijn niet vrij verkrijgbaar, maar enkel op recept van een arts.

Verkrijgbaarheid

In Nederland zijn beduidend minder verschillende pijnstillers verkrijgbaar dan in bijvoorbeeld Amerika. Ook is er meer controle op de verkoop van medicijnen via internet. Wanneer je een bepaald medicijn niet voorgeschreven krijgt, is het moeilijk om er op een ander manier aan te komen. Tot de verbeelding sprekende pijnstillers zoals Vicodin, zijn in Nederland niet legaal te krijgen. In 1998 is naproxen nog wel toegevoegd aan het lijstje met vrij verkrijgbare pijnstillers. Wel komen er steeds meer gemixte medicijnen op de markt. Zo kun je bijvoorbeeld aspirine vermengd met vitamine c of coffeïne kopen, wat je er weer sneller bovenop moet helpen na een griep of verkoudheid.

Welke pijnstiller neem je?

Zoals gezegd kun je niet alle pijnstillers zomaar zelf kopen bij de drogist. Maar wanneer je dan naar de drogist gaat en je voor het schap staat, welke pijnstiller kies je dan?

Paracetamol

Paracetamol is de meest gebruikte pijnstiller ter wereld, en heeft tevens een koortsverlagende werking. Het wordt als sinds het einde van de 19e eeuw gebruikt, maar het gebruik ervan groeide pas explosief sinds halverwege de 20ste eeuw. Toen werd ontdekt dat paracetamol de actieve metaboliet van acetanilide is. Aanvankelijk was dit alleen bekend als giftig middel, maar dat is niet langer het geval. Een van de niet-giftige alternatieven bleek paracetamol te zijn. Het is overal verkrijgbaar en is heel goedkoop. Je kunt het in pilvorm, poeder en als zetpil kopen, en kunt het soms ook oplossen in water. Het wordt gebruikt voor diverse klachten zoals hoofdpijn, oorpijn, koorts, pijn na vaccinatie, spierpijn en reumatische pijn. Een van de redenen dat het zo veel verkocht wordt is dat het de goedkoopste pijnstiller is.

Acetylsalicylzuur

Acetylsalicylzuur is wellicht niet zo'n bekende naam, maar dat komt doordat we het vrijwel altijd aspirine noemen. Het werkt pijnstillend, koortsverlagend en ook ontstekingsremmend. Artsen geven de voorkeur aan paracetamol boven dit middel wanneer ze een simpele pijnstiller adviseren. Dit komt omdat het de maag eerder irriteert. Het middel kan voor dezelfde doeleinden gebruikt worden.

Diclofenac

Diclofenac is een pijnstiller uit de categorie van de NSAID's, en een niet-steroïde ontstekingsremmer. Hij wordt het meeste gebruikt voor het remmen van ontstekingen acute verwondingen en tegen menstruatiepijn. Het wordt ook veel gebruikt bij rugpijn, veroorzaakt door bijvoorbeeld een verkramping van de rugspieren of zonder een duidelijke oorzaak. In Nederland is het alleen in lage doseringen vrij verkrijgbaar. De reden hiervoor is dat het nogal wat nadelige werkingen kan hebben wanneer het gebruikt wordt in hoge dosering. Zo heeft ook deze pijnstiller een effect op de maag, en is het soms noodzakelijk dat een middel als misoprostol moet worden voorgeschreven om dit effect te verkleinen. Het is verkrijgbaar onder merknamen als Arthrotec, Voltaren, Voltarol, Diclon, Cataflam en Naclof.

Ibuprofen

Ibuprofen is een pijnstiller die hoort bij de niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID's). Naast ontstekingsremmend werkt het middel ook pijnstillend en koortsverlagend,en je kunt de werking ervan vergelijken met die van aspirine. Het is op de markt met diverse verschillende merknamen zoals Brufen, Neurofen, Nurofen, Advil, Dolofin, Motrin, Ibruphar en Nuprin. Daarnaast wordt het in drogisterijen verkocht als huismerk onder de naam ibuprofen.

Naproxen

Naproxen was oorspronkelijk bedoeld voor het bestrijden van gewrichtspijn. Omdat het via de darmwand wordt opgenomen, is het in vergelijking met andere pijnstillers vrij traag bij het verlagen van pijn. Hier staat wel tegenover dat het langer werkt. Sinds 1998 heb je in Nederland geen recept meer nodig om het te verkrijgen. Hoge doseringen worden door artsen nog steeds voorgeschreven bij aandoeningen als reuma, slijmbeursontstekingen en postoperatieve pijn. Mensen met astma kunnen het middel beter niet nemen, en het is ook niet goed te combineren met alcohol. Ook naproxen is onder diverse merknamen verkrijgbaar, zoals Aleve, Naprosyne, Naprocoat, Naprovite, Naproflam, Femex, Nycopren, Anaprox, en Naprelan.

Lees verder

• PEA Pure: natuurlijke pijnstiller voor diverse pijnklachten
• Kalmeringsmiddelen zonder recept
• Pijnstillers innemen op een lege maag
• Naproxen of diclofenac: wat is het verschil?