De geneeskracht van bessen

Bessen behoren tot de oudste vruchten die door mensen worden gegeten. In de prehistorie plukten jagers-verzamelaars al bessen van planten die ze op hun weg tegenkwamen. Er zijn legio soorten bessen op de wereld. Van uitgesproken zure bessen tot heerlijk zoete bessen. Bessen worden vaak als basis gebruikt voor een saus dat over een toetje kan. Bessen zijn een ideaal snackfruit. Van deze kleine vruchtjes kun je prima zelf jam maken. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Soorten bessen
• De bes is in Nederland inheems
• Eetbare lijsterbes
• De houdbaarheid van bessen oprekken
• Zwarte bes superbes
• Geneeskracht van de bessen
• Bessen tegen diabetes
• Bessen tegen aderverkalking
• Bessen tegen diarree
• Commerciële teelt
• Thee van gedroogde bessenstruikbladeren
• Bessenstruik in moestuin
• Maak zelf bessensaus

Soorten bessen

Er zijn verschillende soorten bessen zoals rode bes, zwarte bes, witte bes, blauwe bosbes, Amerikaanse blauwe bes, acaibes, kruisbes, gojibessen en cranberry. Bessen zijn supergezond. Je hoeft gezonde producten niet van ver te halen, soms staan ze gewoon in de tuin. Bessen zijn een ideaal snackfruit en je kunt er nooit teveel van hebben want dan maak je eenvoudig jam waarvan je de rest van het jaar kunt genieten.

De bes is in Nederland inheems

Bessenstruiken komen voor in heel Europa. In Nederland heb je rode bessen, zwarte bessen en kruisbessen als inheemse planten. De cranberry groeit tegenwoordig ook in het wild op Terschelling. Cranberries komen oorspronkelijk uit Noord Amerika. In 1839 spoelde er een vat aan op het strand van Terschelling. Jutters openden het en zagen een onbekende bessoort. Wat de boer niet kent dat vreet ie niet dus de bessen werden in de duinen gedumpt. Daar ontstond uit de zaden een flinke kolonie bessenstruiken. Nu zijn cranberries uit Terschelling een delicatesse.

Eetbare lijsterbes

Ook de lijsterbes is een bessoort die gegeten kan worden. Lang heeft men in Nederland en delen van Duitsland gedacht dat lijsterbessen giftig waren maar in Beieren en Engeland werden deze bessen gewoon gegeten. In Beieren wordt er een traditionele alcoholische drank van gebrouwen.

De houdbaarheid van bessen oprekken

In de tijd dat er nog geen supermarkten waren, hadden mensen verschillende redenen om bessenstruiken te koesteren. De vruchtjes kunnen direct gegeten worden maar ook worden gedroogd of bereid tot jam en wijn. Zo werd de houdbaarheid verlengd tot over het volgende bessenseizoen. Daarnaast worden de bladeren gebruikt om theedranken van te maken.

Zwarte bes superbes

Van alle bessoorten is de zwarte bes waarschijnlijk het meest gezond. Dat betekent niet dat je de andere bessen links moet laten liggen. Variatie is het sleutelwoord tot een gezond voedingspatroon. Zwarte bessen bevatten de meeste anthocyaniden. Dat zijn belangrijke fytonutriënten die een sterke antioxidantwerking hebben. Zwarte bessen zijn gezonder dan de peperdure gedroogde goji-bessen omdat er meer voedingsstoffen in zitten. Goji-bessen zijn ook supergezond en hebben weer andere voordelen; zo worden deze bessen gedroogd verkocht waardoor je het hele jaar ervan kunt genieten. Verse zwarte bessen zijn zeer seizoensgebonden.

Geneeskracht van de bessen

Elke bes is supergezond. Er zitten veel antioxidanten in bessen in de vorm van vitaminen A, C en E en als fytonutriënt. Ze vernietigen vrije radicalen in het lichaam. Vrije radicalen zijn stoffen die celschade en DNA-schade aanrichten waardoor diverse ziekten zoals kanker, diabetes en hart- en vaatziekten kunnen ontstaan. Bessen helpen preventief tegen al deze ziekten en het kan geen kwaad ze te eten als je al één van deze ziekten hebt, alhoewel wetenschappers nog niet toegeven dat bessen geneeskrachtig zijn wanneer er eenmaal een ziekte is ontwikkeld. Wetenschappers erkennen wel het feit dat bessen preventief tegen ziekten werken.

Bessen tegen diabetes

Alle bessen werken tegen diabetes, niet alleen door de vele antioxidanten maar ook doordat ze het suikergehalte in het bloed niet omhoog doen schieten. Er zitten veel vezels in bessen. Deze zorgen ervoor dat de energie zeer gelijkmatig in het bloed wordt opgenomen.

Bessen tegen aderverkalking

Bessen zorgen dat er geen cholesterol kan oxyderen aan de wanden van de bloedvaten. Hiermee helpt het de doorstroming van het bloed en schadelijke plaque wordt voorkomen. Hierdoor neemt ook de kans op een hartinfarct of herseninfarct of. Dat zijn ziekten waarbij de aderen verstopt raken. Bessen zijn dus goed tegen een beroerte en tegen hart- en vaatziekten.

Bessen tegen diarree

Bessen worden al duizenden jaren in Europa gebruikt tegen diarree. De bacteriedodende werking van de vele fytonutriënten zoals tanninen in bessen helpen daar aan mee.

Commerciële teelt

Bessen groeien niet alleen in het wild en in moestuinen; ze worden wereldwijd volop commercieel geteeld. De bessenoogst is helemaal geautomatiseerd. Er rijdt een oogstwagen door het land waar bessenstruiken staan en deze plukt automatisch de bessen van de struiken. In sommige landen waar het iets kouder is, zoals in Nederland, worden bessenstruiken in een plastic tunnel of in kassen gekweekt. Op deze manier wordt het oogstseizoen wat opgerekt en heeft de bessenstruik uiteindelijk meer opbrengst.

Thee van gedroogde bessenstruikbladeren

Je kunt de bladeren drogen, mixen met andere bladeren, zaden en kruiden en zelf kruidenthee maken. Van de gedroogde bladeren van zowel de rode als de zwarte bes kan thee worden gemaakt. Wanneer je zelf deze kruidenthee wilt gaan gebruiken dan is het handig flink wat bladeren te plukken en deze goed te drogen en op te bergen in een goed afsluitbare bus. Thee van bessentruikblad werkt goed tegen reuma en jicht. De thee wordt gebruikt om de mond op natuurlijke wijze te desinfecteren. Voor dit doel kun je driemaal daags gorgelen met de lauwe thee. Het helpt op deze manier om keelinfecties te bestrijden. De thee kan gebruikt worden om een kompres te maken. Maak een doek nat met de thee en leg dit op een slecht helende wond. De wond geneest dan sneller en wordt gedesinfecteerd.

Bessenstruik in moestuin

Een bessenstruik in de tuin of moestuin vergt zeer weinig onderhoud. De bessenplant is verzekerd van een jaarlijkse prima opbrengst aan heerlijke, voedzame besjes. Het is een leerzame ervaring voor kinderen om de besjes te zien groeien. Het geeft een indruk van hoe lang het duurt om eten te laten groeien. Zeker in een schoolmoestuin zou een bessenstruik niet misstaan vanwege zijn educatieve waarde.

Maak zelf bessensaus

Door gepureerde bessen te zeven zodat de pitten gescheiden worden kun je een saus maken. Er zijn twee manieren. Je kunt de gepureerde bessen mengen met honing, of je kunt bessen koken en indikken met een gelijkwaardige hoeveelheid suiker. Beide manieren om een bessensaus te maken levert een saus op die enkele een half jaar houdbaar is in een goed afgesloten schone fles. Het verdient aanbeveling om vooraf de fles of glazen pot uit te koken zodat er geen enkele bacterie meer in zit. Voor het snelle werk kun je beter een beetje bessensaus maken met honing, precies genoeg voor één toetje.

Lees verder

• 10 geneeskrachtige kanten van de appel
• Goji-bes, een krachtige medicinale fruitsoort