Uien zijn gezonde smaakmakers

Uien zijn gezonde smaakmakers. Over het algemeen houden de meeste mensen toch wel van een uitje verwerkt in een gerecht of zelfs rauw en fijngesneden. Een uitje kan net dat verschil in smaak maken. Rauw is de ui het meest gezond want onbewerkt en onverhit (zoals bij de meeste voedingsmiddelen) behoud de ui de meeste van zijn voedingsstoffen. We denken er vaak niet zo bij na maar behalve dat, zijn uien ook gewoon ‘gezond’. Een ui bevat bijvoorbeeld vezels, net als een bruine boterham en ook vitamine C, zoals een sinaasappel. Verder vinden we diverse soorten van de vitamine B groep, de mineralen fosfor, calcium en kalium en tenslotte spoorelementen als ijzer, strontium, koper, zink, borium en mangaan in een ui. Dit alles dan wel in zeer kleine hoeveelheden maar niet minder gezond want het gaat in een voedingspatroon om het totaalplaatje van een gezonde maaltijd.

Geschiedenis

De verhalen over uien gaan terug tot 5000 jaar geleden in het inheemse Azië en later in China en India waar gelooft werd dat uien hielpen om de mens te beschermen tegen besmettelijke ziekten. De Egyptenaren waren er van overtuigt dat de groei van een ui samenging met de fases van de maan. Uien werden geofferd aan de goden en ook de piramidebouwers werden gevoed met deze zo speciale voeding. Naar alle waarschijnlijkheid brachten de Romeinen de ui naar Europa en deze werd vanaf de 15de eeuw ook bij ons in Nederland gecultiveerd.

Welke soorten uien zijn er allemaal?

Uien behoren tot de lookfamilie. Ook knoflook behoort tot deze familie al is dat geen ui evenals prei en bieslook. De officiële naam is Alliaceae. De meest bekende soorten uien die wij in de keuken gebruiken zijn:

• Gewone ui – heeft een pittige smaak en is lang houdbaar. Wordt het meest gebruikt.
• Rode ui – heeft een rode schil en is minder scherp van smaak.
• Witte ui – is van buiten wit en heeft een erg scherpe smaak. Scherper dan de gewone ui.
• Zoete ui – zoeter dan de gewone ui.
• Lente-uitjes. Ook wel bosui genoemd – hebben een lichte uiensmaak.
• Sjalotten – scherper en ook zoeter dan de gewone ui.
• Zilverui – kleine zoetzure uitjes.

Uit welke voedingsstoffen bestaat een ui?

Om kort te gaan kun je de volgende stoffen vinden in een ui:

• Vitamines en mineralen
• Eiwitten
• Vetten
• Koolhydraten en suikers
• Vluchtige olie
• Antioxidanten waaronder 'quercetine'

Quercetine

Quercetine wordt vaak speciaal genoemd wanneer het gaat over de voedingsstoffen die zich in uien bevinden en dit is omdat quercetine een antioxidant is. Antioxidanten zijn heel belangrijk voor ons lichaam in hun strijd tegen de ‘vrije radicalen’. Vrije radicalen zijn instabiele moleculen die ziekten kunnen veroorzaken en in ons lichaam komen door inademing, roken, ongezonde voeding etc. we hebben deze antioxidanten dus ook echt nodig want ondanks dat ons lichaam zelf ook antioxidanten aanmaakt is dit bij lange na niet genoeg. Antioxidanten vinden we veel in groenten en fruit. Wil je meer weten over de werking tussen antioxidanten en vrije radicalen lees dan ook het artikel: 'Antioxidanten en vrije radicalen'. Quercetine helpt dus de vrije radicalen te verminderen waarbij het ook nog eens vitamine E (ook een sterke antioxidant) regenereert. Quercetine vind je verder ook in appels en thee maar van die drie het meest in uien.

Het snijden van een ui

Zodra je een ui gaat snijden komt die speciale scherpe geur de ruimte in. En, jammer genoeg, ook in je neus en ogen. Je gaat er van huilen. Er zijn heel veel tips in omloop die de bedoeling hebben om dit huilen tegen te gaan. ‘De waterkraan openzetten’, ‘de ui afspoelen voor het snijden’, ‘wat water onder je ogen smeren’, ‘eerst 10 minuten in de diepvries’ en ga zo maar door. Maar, eigenlijk kun je de reactie van de ogen op de stoffen die uit de ui komen nooit echt helemaal tegengaan. Dat komt doordat, zodra je een uit gaat aansnijden er vanuit de ui een stof vrijkomt die zich in de ruimte vermengt als een gas. Die stof heet ‘propanthial S-oxide’ en wanneer deze stof vrijkomt als men een ui gaat snijden vormt zich een zwavelzuur en dat irriteert uiteraard de ogen. Ons prachtig werkende lichaam reageert onmiddellijk door meer traanvocht te produceren zodat het zwavelzuur geen kans krijgt de ogen te beschadigen. Zodra men de ui gaat verhitten neemt de scherpe geur af. Gekookte ui smaakt zelfs zoetig.

Verkouden? Een ui naast je bed

Dat deze verneveling van stoffen ook juist een goede kant heeft blijkt wel wanneer je verkouden bent. Uit grootmoeders tips leren we dat je de benauwdheid die je tijdens het slapen ervaart wanneer je verkouden bent kunt verlichten door een opengesneden ui (zodat de stoffen kunnen vrijkomen) naast je slaapplaats te leggen. De moleculen van de stof blijven een hele nacht lang vrijkomen en zorgen ervoor dat je beter kunt ademen. Geloof je het niet? Gewoon proberen!

Verder worden er nog meer gezonde voordelen van uien beschreven zoals bijvoorbeeld dat, uien helpen hart en vaatziekten helpen te voorkomen doordat uien invloed zouden hebben op de bloedstolling. Uien werken antiseptisch en helpen op die manier griep en verkoudheid en zelfs hooikoorts te voorkomen. Uien zouden goed zijn voor de vorming van stevige botten en ook het immuunsysteem versterken. Of het waar is? Geen idee, maar dat groenten en fruit gezond zijn is een feit en in iedere groentesoort of fruitsoort zitten gezonde stoffen die ons lichaam ondersteunen en sterker maken. Hoe meer hoe beter. En wat grootmoeders tips betreft…Die blijken vaak wel te kloppen!

Lees verder

• Waarom goede voeding zo belangrijk is
• Vitaminen, mineralen en spoorelementen
• Antioxidanten en vrije radicalen. Wat zijn dat?
• Knoflook. Een supergezond bolletje uit de lookfamilie