Is brood gezond - over vezels, vitamines en koolhydraten

Wat is er nu lekkerder dan een sneetje vers brood? Niet voor niets wordt er in Nederland veel brood gegeten. En het aantal soorten brood waar je uit kunt kiezen lijkt alleen maar te groeien. Maar wat zit er eigenlijk aan voedingsstoffen in brood en hoe gezond is het? En wat is het verschil tussen witbrood en bruinbrood? Brood eten is niet voor niets populair. Er zijn ontzettend veel soorten waar je uit kunt kiezen. En qua beleg heb je nog veel meer keuzes. Daarnaast is brood eten ook erg praktisch. Een broodmaaltijd is snel klaargezet. Even een paar boterhammen als ontbijt kost maar weinig tijd en geeft je een snelle start van de dag. En wie is niet groot geworden met een dagelijks gevulde broodtrommel?

Maar wat is brood ook gezond? Soms hoor je andere beweerd worden. En in veel culturen wordt een broodmaaltijd niet als een volwaardige maaltijd gezien. Wat zit er in brood en hoe gezond is het eigenlijk?

Wat zit er in brood

In brood zitten verschillende belangrijke voedingsstoffen voor ons mensen.

Koolhydraten

In de eerste plaats is brood een bron van koolhydraten. Dat is ook precies de reden waarom je volgens veel diëten geen brood mag eten. Maar iemand die geen gewicht probeert te verliezen, moet dagelijks wel de nodige energie eten. Brood is daar erg geschikt voor.

Vezels

Brood is ook een grote bron van voedingsvezels. Vezels zijn erg belangrijk voor de werking van onze darmen. Ze worden namelijk niet verteerd in de dunne darm en komen daarom intact aan in de dikke darm. Dit heeft ook een positief effect op de stoelgang. De vezels in brood geven bovendien een vol gevoel. Het Voedingscentrum adviseert dat volwassen mannen 40 gram en volwassen vrouwen 30 gram vezels per dag eten. Maar in de praktijk eten de meeste mensen minder.

Mineralen

In brood vind je een aantal belangrijke mineralen. In brood zit onder ander ijzer, magnesium, koper. IJzer en koper zijn goed voor het bloed. Zo zorgt ijzer voor het vervoer van zuurstof in ons bloed. Koper helpt juist om het ijzer goed in het bloed op te laten nemen. Magnesium speelt een rol bij het ontwikkelen van sterke botten en is van belang bij de werking van ons hart. Ook krijgen mensen het grootste deel van het benodigde jodium via brood binnen.
De rijkdom aan mineralen is typerend voor brood: veel andere voedingsmiddelen bevatten niet zulke grote hoeveelheden mineralen. Daarnaast zitten er ook nog andere minder essentiële mineralen.

Vitamines

In brood zitten ook de nodige vitamines. De belangrijkste vitamines die je in brood vindt zijn vitamine B1, B6 en B11.
Vitamine B1 (of thiamine) is van belang voor de energievoorziening in ons lichaam. Daarnaast speelt deze vitamine ook een rol bij ons zenuwstelsel. B1 is een type vitamine dat in water oplost. Dat betekent dat bij een teveel aan deze voedingsstof het overschot gewoon uitgeplast wordt.
Vitamine B6 is belangrijk voor het afbreken en opbouwen van eiwitten in ons lichaam. Maar ook voor ons afweersysteem en zenuwstelsel is deze vitamine van belang. Ook B6 lost op in water, zodat een overdaad zal worden uitgeplast.
Vitamine B11, ook wel foliumzuur genoemd, helpt bij het vormen van rode bloedcellen. Daarnaast wordt het gebruik bij de aanleg van de hersenen en ons ruggenmerg.

Zit er vet in brood?

ER zit maar weinig vet in brood. Ongeveer 1 gram. Dat komt omdat er bij de bereiding van brood nauwelijks vet nodig is en in de graankorrel zit ook maar weinig vet. Neem je brood met noten, dan zit daar wat meer vet in. Ook in een croissant en dat soort luxe broodjes zit ook aanzienlijk meer vet.

Is wit brood ongezond

Er wordt weleens gezegd: "Hoe witter het brood, des te eerder ben je dood". Dat is natuurlijk een beetje overdreven, maar toch heerst er vaak een algemene opvatting dat wit brood ongezonder is. Het grote verschil tussen wit- en bruinbrood zijn de grondstoffen waar het brood van gemaakt wordt. Bruinbrood wordt namelijk gemaakt van tarwemeel, dat weer gemaakt wordt van tarwekorrels. Witbrood wordt gemaakt van bloem. En bloem wordt gemaakt van het middelste deel van de tarwekorrel.
En juist in het buitenste deel van de tarwekorrel bevinden zich de grootste hoeveelheden mineralen, vezels en vitaminen.

Witbrood is dus niet ongezond te noemen. Je vindt dezelfde voedingsstoffen in witbrood als in bruinbrood. Er zit echter wel veel minder van deze voedingsstoffen in witbrood dan in bruinbrood. Volkorenbrood is om die reden nog weer gezonder dan gewoon bruinbrood. Wanneer je witbrood eet, moet je dus andere vezelrijke producten ernaast eten, om toch voldoende binnen te krijgen. Je moet dan denken aan pasta, zilvervliesrijst, noten en zaden, groente en fruit.

Over het algemeen kan je meer sneetjes witbrood eten dan bruinbrood. Dit komt ook doordat er minder vezels in het brood zit, waardoor je minder snel een vol gevoel krijgt.

Witbrood, bruinbrood en volkorenbrood

Hieronder zie je een vergelijking tussen de drie meest gangbare broodsoorten.

Hoeveel brood per dag

Hoeveel boterhammen per dag is normaal? Het voedingscentrum geeft de volgende adviezen:

• Een tot drie jaar: twee of drie boterhammen
• Vier tot acht jaar: drie of vier boterhammen
• Negen tot dertien jaar: vier of vijf boterhammen
• Veertien tot vijftig jaar: zes of zeven boterhammen
• Vijftig+: vijf of zes boterhammen
• Zeventig+: vier of vijf boterhammen

In de praktijk eten de meeste mensen minder dan deze richtlijnen. Volgens de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling, een onderzoek dat sinds 1987 gegevens over voedselconsumptie vergaart, eten Nederlanders minder brood. Daardoor krijgen we via brood minder vitamines, vezels en mineralen binnen dan de norm. Het is daarom verstandig dit te compenseren met ander voedsel.

Vanaf welke leeftijd brood eten

Een vaak gestelde vraag, vooral door jonge ouders, is: "Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen brood eten?". Veel mensen beginnen met brood als een kind een jaar oud is. Maar een kind kan al eerder beginnen met brood eten. Zo rond de leeftijd van zes maanden kan een kind brood gaan eten. Vanaf twaalf maanden kan een kind gerust tweemaal daags brood eten.

Lees verder

• Hoeveel eieren eten is goed: over cholesterol en voeding
• Hoe gezond is fruit: Over vitamines, calorieën en vezels
• Teveel water drinken: hoeveel water is genoeg?
• Aardappel schillen of juist niet: wat is gezonder?
• Noten gezond? Welke soorten zijn het best en wat zit erin?