Zoet vergif: hoe suiker onze gezondheid schaadt

Is suiker een vergif? Volgens de Britse krant The Daily Telegraph wel. Begin augustus 2014 schreef deze krant over de gezondheidsrisico's die het vele gebruik van suiker veroorzaken. Ook al lijkt het sterk uitgedrukt om suiker een vergif te noemen, het lijkt er steeds meer op dat suiker een verslavende werking heeft. De 'Geen Suiker-beweging waarschuwt ons inmiddels via boeken en YouTube en vertelt ons dat een calorie niet zomaar een calorie is. We zouden moeten afkicken van onze suikerverslaving en leren hoe onze smaak ten goede verandert.

• Is vergif niet wat sterk uitgedrukt?
• Geen Suiker-beweging
• Een calorie is een calorie
• Afkicken van suiker

Is vergif niet wat sterk uitgedrukt?

Misschien niet. Franse wetenschappers in Bordeaux hebben onderzoek gedaan bij ratten waarbij ze suiker boven cocaïne kozen, zelfs als ze aan cocaïne verslaafd waren. Hierdoor werd aangenomen dat de zoetreceptoren van zoogdieren niet aangepast waren aan de hoge concentratie van zoete stoffen in onze moderne tijd. De onderzoekers vonden het zorgelijk dat de intense stimulatie van deze receptoren door onze suikerrijke diëten van de eenentwintigste eeuw een bovennormaal beloningssignaal in de hersenen zou genereren. Hierdoor zou onze zelfcontrole opgeheven worden en zodoende verslaving kunnen ontstaan. Dit bleek uit de conclusies van hun onderzoek in 2007. Dus, trek krijgen in een stukje chocola of iets anders zoets, zou weleens meer kunnen betekenen. Namelijk een verslaving aan suiker.

Geen Suiker-beweging

Inmiddels heeft een aantal experts de 'Geen Suiker'-beweging gevormd die waarschuwt dat het suikergebruik wereldwijd onbeheersbaar is geworden. Suiker, of je het zelf toevoegt of dat het door de fabrikant is toegevoegd, is de grootste bedreiging voor de gezondheid van de mens, zeggen ze. En als we dat niet inzien en met z'n allen ophouden suiker te gebruiken, riskeren we niet alleen zelf zwaarlijvig en ziek te worden maar ook dat onze landen de zorgkosten die hierdoor ontstaan niet meer kunnen dragen. De financiële druk die dit op onze economieën zou leggen zou op zijn beurt de stabiliteit van de moderne wereld in gevaar kunnen brengen.

YouTube en boeken

Deze beweging wordt geleid door Robert Lustig, hoogleraar kinder-endocrinologie aan de universiteit van San Francisco in Californië en schrijver van het boek Fat Chance: The Bitter Truth About Sugar. Ook heeft hij talloze wetenschappelijke artikelen geschreven en presenteert hij de YouTube-clip Sugar: the Bitter Truth, die al meer dan vier miljoen keer bekeken is. Maar tot de 'Geen Suiker'-voorstanders behoort ook de Australische schrijver David Gillespie, de schrijver van 'Sweet Poison' en het 'Sweet Poison Quit Plan'. En ook de actrice Gwyneth Paltrow, die in haar nieuwe kookboek 'It's All Good' vertelt dat er bij haar thuis geen geraffineerde koolhydraten meer op tafel komen, laat staan suiker.

Een calorie is een calorie

Lustig beweert dat niet alle calorieën gelijk zijn. De stelling dat een calorie gelijk is aan een calorie gaat volgens hem niet op omdat niet alle enkelvoudige koolhydraten (suikers) - de meest eenvoudige vorm van suiker, de bouwblokken van koolhydraten - aan elkaar gelijk zijn. Zo wordt sucrose oftewel tafelsuiker (wat weer bestaat uit gelijke delen van de enkelvoudige koolhydraten glucose en fructose), niet op dezelfde manier omgezet in de stofwisseling als bijvoorbeeld het koolhydraat bloem (meel). Volgens Lustig laat een analyse over de laatste tien jaar in honderdvijfenzeventig landen zien dat als je naar de oorzaak van diabetes type 2 kijkt, het totale aantal calorieën niet van belang is. Het gaat om de soort calorieën. Als mensen 150 calorieën per dag meer aten was er een toename van diabetes type 2 van 0,1 procent. Maar als deze calorieën van een blikje frisdrank kwamen ging de toename omhoog naar 1,1 procent.

Afkicken van suiker

David Gillespie, een Australiër uit Brisbane is zich ruim tien jaar geleden gaan verdiepen in het verschijnsel suiker en daardoor ook alle aanverwante onderwerpen. Overgewicht, diabetes, sucrose, toegevoegde suikers, stofwisselingsproblemen, alles waarvan hij meer te weten kon komen over dit fenomeen. Hoe meer hij erover las hoe meer hij gedreven werd om zijn eigen gewichtsprobleem aan te pakken. Hij stopte met suiker eten en begon direct af te vallen terwijl hij verder niets aan zijn leefstijl veranderde. De suikerverslaving verdween niet zo snel. Na een week of acht merkte hij dat hij niet meer zo'n hunkering had naar eten en dat hij voedsel kon laten staan waar hij daarvoor niet af had kunnen blijven.

Verandering van smaak

Het viel Gillespie op dat je smaak verandert als je geen suiker meer gebruikt. Er komen allerlei andere smaken tevoorschijn die je daarvoor niet kon proeven omdat ze door de suiker verstopt waren. Hij maakt zich zorgen om het enorme suikergebruik, niet zozeer het snoep wat bij de kassa's ligt, maar vooral de verborgen suiker in bijvoorbeeld de kant-en-klare maaltijden.'Weinigen van ons maken zich echt druk om de hoeveelheid suiker die we binnenkrijgen', zegt hij.

Lees verder

• Hoe zout is ons eten?
• Suiker - de zoete boosdoener?
• Groente en fruit - meer is beter
• Tips om meer groente en fruit te eten
• Waarom voedingsvezels belangrijk zijn