Obesitas (overgewicht) door onder andere slechte voeding

Obesitas kan worden veroorzaakt door een slecht voedingspatroon wat onder andere kan leiden tot het uitblijven van het verzadigingsgevoel. Daarbij dient bedacht te worden dat vetten, die omgezet worden in prostaglandinen, op zich een belangrijke rol spelen in de immuunrespons. Overgewicht wordt niet zozeer bepaald door het lichaamsgewicht, maar doordat er sprake is van een teveel aan (buik) vetten. Extra spierweefsel door krachttraining beschermt tegen het ontstaan van diabetes type II, omdat men dan meer calorieën verbrandt.

• Algemeen
• De werking van leptine
• Risicofactoren voor het krijgen van obesitas
• Medicatie

Algemeen

Leptine, dat wordt aangemaakt door het lichaamsvet, is een eiwit met een hormonale werking dat een sleutelrol speelt in het metabolisme. Als er minder leptine wordt aangemaakt beschouwen de hersenen dit als energieverlies en wordt het lichaam middels een hongergevoel gestimuleerd iets te consumeren. Factoren daarbij zijn emotionele stress, een verminderde testosteronproductie en slecht slapen. De aangemaakte hoeveelheid leptine is recht evenredig met de hoeveelheid lichaamsvet en staat dan ook in een nauwe relatie met de vetmassa, de voedselinname en het energiepeil. Een en ander verhoogt ook de kans op ontstekingen, omdat leptine, deel uitmakend van de cytokinefamilie, qua structuur en werking veel weg heeft van interleukine-6 (IL-6).

De werking van leptine

De werking van leptine is afhankelijk van een goede binding op receptoren, die gelegen zijn in het onderste gedeelte van de hypothalamus. Bij een niet goede binding heeft men deswege veel leptine, maar doordat het niet werkzaam is, komt men toch aan. Ook kan het dat de aanmaak van leptine door een defect gen achterwege blijft, waardoor men geen verzadigingsgevoel heeft en men aanhoudend een hongergevoel heeft. Dit kan leiden tot een ongebreideld eetgedrag. Eén van de belangrijkste functies van leptine is dan ook het lichaam duidelijk te maken dar er voldoende energie is, onder andere door het hongergevoel af te remmen. Niettegenstaande leptine het hongergevoel stilt, hebben veel obese mensen een chronisch hoog leptine-peil, waardoor ze in feite leptine-resistent zijn. Het gevolg is dat deze mensen geen verzadigingsgevoel kennen en alsmaar blijven eten.

Risicofactoren voor het krijgen van obesitas

• een overaanbod van ongezonde voeding
• te weinig bewegen, daardoor gaat er te weinig bloed naar de spieren
• hormonale factoren

Een overaanbod van ongezonde voeding

Hiervoor zijn in eerste instantie de frisdrank industrie, de landbouw en de veeteelt verantwoordelijk door het massaal produceren, hetgeen ten koste gaat van de kwaliteit en de voedingswaarde. Ook de reclame-industrie en de tegenstrijdige informatie die de media over ons uitstrooit over het al dan niet gezond zijn van bepaalde voeding draagt daaraan bij. Tussendoor hapjes dienen zoveel mogelijk vermeden te worden, terwijl de meerdere inname van groenten (basen) juist aan te bevelen is. Bij een verhoogde consumptie aan suikers neemt de kans op het krijgen van diabetes aanzienlijk toe, hetgeen er voor zorgt dat men gemakkelijker ontstekingen krijgt. Dat kan op de lange duur uitmonden in chronische ontstekingen. Suiker heeft totaal geen voedingswaarde en heeft alleen nut vanwege zijn conserverende eigenschappen. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) adviseert dan ook het beperken van zout-, suiker- en vetconsumptie.

Onvoldoende beweging

Dikkere mensen bewegen veelal te weinig, ook al omdat ze zich nogal eens voor hun gewicht generen. Daarbij komt dat ze meer dan gemiddeld artrose en andere gewrichtsklachten hebben, wat een belemmering kan zijn om aan sport te doen. Zodoende komen ze op den duur in een vicieuze cirkel terecht waar ze maar zeer moeilijk uit kunnen komen. Door gewrichtspijnen bewegen ze minder en ze worden dik omdat ze te weinig bewegen.

Hormonale effecten

Ten gevolge van chronische ontstekingen daalt de aanmaak van opbouwende (anabole) hormonen, zoals testosteron, DHEA, schildklierhormoon en groeihormoon. Tevens neemt de spiermassa af, waardoor de samenstelling van het lichaam verandert en
er meer vetmassa bijkomt, waardoor de spieren slinken. Er dient overigens wel opgemerkt te worden, dat zulks ook genetisch bepaald kan zijn. Wie minder spieren heeft beweegt in het algemeen minder, wat in combinatie met een verminderde aanmaak van hormonen ervoor zorgt dat obese mensen in gewicht blijven toenemen, zelfs bij een gelijkblijvend eetgedrag. Door een verstoorde hormoonwerking zullen naast vermoeidheid ook darmklachten en spierpijnen ontstaan, waardoor een secundaire depressie zich kan manifesteren.

Medicatie

• suppletie met vitamine B, C en D, waarbij multi-supplementen veelal slechts een fractie van de benodigde dosis bevatten
• suppletie met mineralen (magnesium glycenaat of - sulfaat), DHEA, probiotica, vetzuren en vezels inname (langzaam opbouwen)
• het opbouwen van een goede darmflora met glutamine en het vermijden van melkproducten
• het consumeren van glutenarme producten en het volgen van een dieet, waarbij men niet te snel afvalt

Aanvullende maatregelen

Beweeg voldoende door minimaal 20 minuten per dag stevig door te stappen en neem voldoende vitamine C in eenheden van 1000 mg en gekoppeld daaraan een B-complex in. Dat is van belang voor een goede stofwisseling van homocysteïne en het vrijmaken van energie uit voeding. Drink kruidentheeën (geen rooibosthee) eet rijst en kauw het voedsel goed, voordat je het door slikt. Een dieet om af te slanken zal slechts beperkt soelaas bieden, omdat daarbij de productie van bijna alle hormonen daalt terwijl de aanmaak van het hormoon ghreline, dat het hongergevoel activeert, juist stijgt. Het consumeren van producten met een lage glycemische-indexwaarde daarentegen kan wel bijdragen om succesvol te kunnen afvallen.