Waterpokken (varicella) is een zeer besmettelijke ziekte

Waterpokken is een kinderziekte die door een virus wordt veroorzaakt: het varicella-zostervirus. Het is een erg besmettelijk virus. Wat zijn de symptomen van waterpokken en wat kun je doen om de klachten bij een kind te verlichten? Mag een kind met waterpokken eigenlijk zwemmen of een vliegreis maken? Kun je als volwassene ook waterpokken krijgen en wat als je zwanger bent en je komt in aanraking met waterpokken? Wat hebben waterpokken en gordelroos gemeen met elkaar? Waterpokken worden ook wel windpokken genoemd

Inhoud artikel

• Waterpokken
• Baby en waterpokken
• Kan een volwassene waterpokken krijgen?
• Symptomen, verschijnselen waterpokken
• Wat als een kind de plekjes open krabt?
• Wanneer is een kind besmettelijk?
• Hoe lang duurt de kinderziekte?
• Hoe kun je de jeuk verminderen/verlichten?
• Mag een kind met waterpokken in de zon?
• Meer tips om de klachten te verminderen/te verzachten
• Wat moet je absoluut niet doen?
• Bestaat er een inenting tegen waterpokken?
• Mag een kind met waterpokken naar school, mag je zwemmen met waterpokken?
• Goed om te weten
• Wanneer zeker een arts raadplegen?
• Zwangerschapswens of zwangerschap en waterpokken
• Waterpokken en een vliegreis!
• Waterpokken en een annuleringsverzekering, reisverzekering

Waterpokken

Bijna ieder kind krijgt waterpokken, meestal tussen het eerste en zesde levensjaar. Maar ook baby's, tieners en volwassenen kunnen waterpokken krijgen. De incubatietijd is 11 tot 21 dagen, dit geeft de tijd aan tussen besmetting en het moment dat de eerste verschijnselen zich voordoen. Het varicella-zostervirus is de boosdoener. Na het doormaken van waterpokken blijft het varicella-zostervirus in niet-actieve vorm in het lichaam achter. Het kan later in iemands leven weer actief worden en gordelroos veroorzaken. Een andere naam voor gordelroos is herpes zoster.

Baby en waterpokken

Bij een pasgeboren baby bevat het bloed meestal nog de beschermende antistoffen van de moeder. Dan moet de moeder wel vroeger waterpokken hebben gehad. Daarom hebben baby's die al heel jong (zo tot drie maanden) waterpokken krijgen vaak een milde vorm. Dit betekent wel dat de kans op herhaling van de waterpokken op latere leeftijd ietsje groter kan zijn.

Kan een volwassene waterpokken krijgen?

Je kunt als volwassene waterpokken krijgen als je de ziekte niet hebt doorgemaakt in de kinderjaren. Het kan ook zijn dat je wel waterpokken hebt gehad, maar in een zo milde vorm dat het lichaam nog niet voldoende afweer heeft opgebouwd tegen de waterpokken. Op volwassen leeftijd kun je ook waterpokken krijgen als je bijvoorbeeld een HIV-infectie hebt of lijdt aan leukemie. Reden is het verlaagde afweersysteem. Een volwassene maakt de waterpokken vaak heftiger door. Vraag de huisarts om raad!

Symptomen, verschijnselen waterpokken

• Lichte koorts en een kind is vaak hangerig.
• Keelpijn.
• Bij waterpokken heeft een kind een karakteristieke huiduitslag. Het gaat om kleine rode en hevig jeukende huiduitslag. Je ziet ze vaak eerst op de rug en later op het hele lichaam ontstaan. Een kind kan koorts hebben, is vaak wat verkouden en voelt zich ziek.
• De vlekjes groeien uit tot kleine blaasjes met helder vocht.
• De blaasjes gaan open en er komen korstjes op. De korstjes vallen na 9 tot 13 dagen vanzelf af zonder littekens achter te laten.
• Het gelijktijdig voorkomen van vlekjes, blaasjes en korstjes is kenmerkend voor waterpokken.

Wat als een kind de plekjes open krabt?

• Je moet proberen te voorkomen dat een kind gaat krabben aan de huid. Krabben kan er namelijk voor zorgen dat er littekens ontstaan. Meestal is dat het gevolg van infecties die ontstaan doordat bacteriën de wondjes die open gekrabd zijn binnendringen.
• Zorg ervoor dat de nagels niet lang zijn.

Wanneer is een kind besmettelijk?

De ziekte is besmettelijk van enkele dagen vóór het uitbreken totdat alle blaasjes zijn ingedroogd. Het virus verspreidt zich door waterdruppeltjes in de lucht, het kan ook komen door contact met nog niet uitgedroogde blaasjes.

Hoe lang duurt de kinderziekte?

Een kind heeft ongeveer twee weken last van waterpokken.

Hoe kun je de jeuk verminderen/verlichten?

• Calendulan (kinder)emulsie.
• Mentholpoeder.
• De nagels kort houden in verband met het krabben. Je kunt een kind eventueel anti-krab wantjes en –sokjes aandoen.

Mag een kind met waterpokken in de zon?

Het is beter om een kind met waterpokken uit de zon te houden. De warmte zorgt voor nog meer zweten en dat leidt tot meer jeuk. De plekjes op de huid zijn ook gevoeliger voor verbranden en er ontstaan sneller littekens als de huid veel zonlicht opvangt.

Meer tips om de klachten te verminderen/te verzachten

• Als een kind blaasjes in de mond heeft dan kan een waterijsje of een koude drank de pijn wat verzachten.
• Vermijd zure vruchtensappen, deze kunnen prikken. Geef een kind ook geen gekruid eten.
• Wassen of douchen van een kind kan ook helpen, let er wel op dat je lauw of koel water gebruikt. Warm water kan de jeuk verergeren. Het afdrogen moet je voorzichtig doen in verband met de korstjes. In bad gaan mag, maar zorg er dan voor dat een kind er niet te lang in zit, dan gaan de korstjes namelijk verweken.

Wat moet je absoluut niet doen?

Gebruik bij een kind met waterpokken nooit aspirine. Aspirine kan leiden tot het syndroom van Reye. Het is een heel zeldzaam maar potentieel dodelijk syndroom. Het kan schade veroorzaken aan verschillende organen, met name aan de hersenen en de lever.

Bestaat er een inenting tegen waterpokken?

Inenting tegen waterpokken is mogelijk, maar deze is niet opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Als waterpokken een gevaar kunnen opleveren bij een kind, bijvoorbeeld bij ernstige afweerstoornissen, dan kan een antiserum worden gegeven na besmetting.

Mag een kind met waterpokken naar school, mag je zwemmen met waterpokken?

Een kind mag in principe gewoon naar school als het zich niet ziek voelt. Kinderen hebben elkaar op school al besmet voor de blaasjes ontstaan. Zwemmen ligt iets anders, hier kan een kind de nieuwe haard van besmetting zijn. Zwemmen kun je daarom beter uitstellen totdat de blaasjes ingedroogd zijn en het kind niet meer besmettelijk is. Het warme water in een zwembad kan ook de jeuk erger maken.

Goed om te weten

• Laat een kind met waterpokken niet in zand of modder spelen, de waterpokken kunnen dan gemakkelijk geïnfecteerd raken.
• Hebben kinderen de waterpokken eenmaal gehad, dan zijn ze meestal voor hun leven immuun.

Wanneer zeker een arts raadplegen?

• Als een ouder iemand waterpokken krijgt.
• Waterpokken tijdens de zwangerschap.
• Bij een baby, kinderen jonger dan zes maanden.
• Als de hoge temperatuur (koorts) langer dan vier dagen aanhoudt of hoger is dan 39 graden Celcius.
• Er sprake is van een heftige hoest of als iemand problemen heeft met ademhalen.
• Er pus uit de plekjes komt.
• De huid rondom de plekjes opzet, erg rood ziet, warm aanvoelt en pijnklachten veroorzaakt.
• Bij flinke hoofdpijn.
• Als iemand erg slaperig is of problemen heeft om wakker te worden.
• Bij huiduitslag bij de ogen.
• Bij verwardheid, een stijve nek, braken of moeite hebben met het kijken naar fel licht/lampen.

Bij enige twijfel, bel de huisarts op!

Zwangerschapswens of zwangerschap en waterpokken

• Wil je zwanger worden en weet je niet of je antistoffen hebt tegen waterpokken dan kun je dit laten testen. Blijkt dat je niet beschermd bent dan kan in overleg met de huisarts worden gekozen voor vaccinatie tegen de waterpokken.
• Ben je al zwanger en je weet niet of je beschermd bent tegen het virus, vermijd dan contact met kinderen en volwassenen die misschien waterpokken of gordelroos hebben. Neem contact op met de huisarts, verloskundige of gynaecoloog als je toch in aanraking bent gekomen met iemand met waterpokken of gordelroos!
• Ben je zwanger en maak je voor de eerste keer waterpokken door dan heb je meer risico op een ernstige longontsteking (ook wel varicellapneumonie genoemd).
• Waterpokken tijdens de zwangerschap kan leiden tot een asymptomatische intra-uteriene infectie, ook kan het leiden tot het congenitaal varicellasyndroom. Tijdens welke fasen van de zwangerschap dit kan optreden kun je nakijken op de website van het RIVM.
• Als de moeder vijf dagen vóór tot twee dagen na de bevalling waterpokken heeft dan bestaat er de kans op neonatale infectie door placentaire overdracht.

Waterpokken en een vliegreis!

Op de website van Schiphol staat het volgende: Als een kind besmet is met een besmettelijke kinderziekte, zoals de bof, kinkhoest, mazelen of waterpokken, dan mag het kind niet vliegen zonder medische verklaring waarin staat aangegeven dat het veilig is om te vliegen.

Op de website van Transavia: Transavia.com accepteert alleen kinderen geïnfecteerd met bof, kinkhoest, mazelen, rode hond, roodvonk, de vijfde ziekte of waterpokken als een medische verklaring in het Nederlands en Engels kan worden overlegd, ondertekend door een onafhankelijke (dus niet eigen) arts. De verklaring mag maximaal 7 dagen voor vertrek van de heenreis uitgegeven zijn. Deze medische verklaring geeft aan dat de ziekte niet (meer) besmettelijk is en dat het veilig is om te gaan vliegen.

Waterpokken en een annuleringsverzekering, reisverzekering

Krijgt je kind (geldt ook een volwassene) waterpokken voor vertrek uit Nederland en mag het niet vliegen daardoor, dan wordt het annuleren of uitstellen van de reis gedekt door een annuleringsverzekering (kijk het na in de polis). Krijgt een kind of of een volwassene waterpokken net voordat je naar huis zou gaan vliegen dan zul je langer op het vakantieadres moeten blijven. Heb je een reisverzekering afgesloten dan worden de kosten voor het wijzigen van de vlucht en de extra overnachtingen als het goed is (kijk de polis na) vergoed door de reisverzekering.

Lees verder

• Mazelen: symptomen, behandeling, epidemie, inenting
• Bof: infectieziekte veroorzaakt door een virus
• Kinderboekrecensie: Waterpokken! (wie wil met Luuk spelen?)