Pijn verminderen door te lachen: Norman Cousins

Van lachen ga je je beter voelen. Dat is algemeen bekend. Dat lachen ook pijnstillend kan werken, is minder bekend. Toen de artsen een halve eeuw geleden geen raad wisten met de ernstige rugpijn van Norman Cousins besloot deze van ellende zelf maar een therapie te ontwikkelen om zijn pijn te verminderen. Door systematisch tien minuten te lachen terwijl hij naar slapsticks keek of zich humoristische boeken liet voorlezen, wist hij zijn pijn te verlichten of zelfs ongeveer een tot twee uur lang pijnvrij te zijn. Norman Cousins heeft enkele bestsellers over ziekte en genezing gepubliceerd.

Wie was Norman Cousins?

Norman Cousins (24 juni 1915 – 30 november 1990) werkte onder meer als Amerikaans politiek journalist, schrijver en hoogleraar en was pleitbezorger voor de wereldvrede. Maar hij is uiteindelijk het meest bekend geworden door zijn bestsellers over ziekte en genezing. Bijvoorbeeld Anatomy of an Illness (in het Nederlands vertaald als: De ontleding van een ziekte (uitgeverij Bert Bakker).

Ook schreef hij een autobiografie Human Options: An Autobiographical Notebook. Aan hem zijn in 1990 twee prestigieuze prijzen toegekend. De Albert Schweitzer Prize for Humanitarianism (voor mensen die een voorbeeldige bijdrage hebben geleverd aan de mensheid en aan het milieu) en de Niwano Peace Prize (voor interreligieuze samenwerking op het gebied van de vrede).

Norman Cousins was bij leven adjunct-hoogleraar Medical Humanities aan de medische faculteit van de universiteit van Californië. Daar verrichtte hij onderzoek naar de biochemie van menselijke emoties. Hij was ervan overtuigd dat deze de sleutel vormden tot het menselijk vermogen om ziekten te overwinnen.

Zijn rugpijn leidde tot de ontwikkeling van een eigen lachtherapie

In de jaren zestig van de vorige eeuw kreeg Norman Cousins een uitermate pijnlijke chronische rugaandoening. Zijn artsen wisten niet hoe ze diens pijn adequaat konden bestrijden. Daarom besloot Cousins uiteindelijk zijn eigen therapie te gaan ontwikkelen. Hij ging zijn rugpijn onder meer te lijf met megadoses vitamine C, een positieve grondhouding en vooral ook door zichzelf te trainen in het lachen.

Naast zijn rugaandoening kreeg hij ook te maken met een chronische hartziekte. Op latere leeftijd ging hij bovendien lijden aan artritis. Hij heeft heel wat jaren langer geleefd dan hem was voorspeld: 10 jaar na zijn eerste hartaanval, 26 jaar na het constateren van zijn collageenaandoening en 36 jaar nadat zijn doktoren voor het eerst de diagnose van zijn hartziekte stelden. Hij overleed in 1990 op 75-jarige leeftijd aan hartfalen.

Achtergrond van Cousins lachtherapie

Norman Cousins had in wetenschappelijke tijdschriften gelezen dat een negatieve gemoedstoestand ongunstig werkte op het inwendig secretiesysteem. Dat bracht hem op de gedachte dat het omgekeerde misschien ook het geval kon zijn. Daarom leerde hij zichzelf systematisch aan het lachen te krijgen.

Elke dag keek hij urenlang naar lachfilms (meestal van de Marx brothers). Ook las hij humoristische boeken. Hij ontwikkelde een eigen lachtherapie. Hij schreef dat hij de vreugdevolle ontdekking deed dat tien minuten van echt buikschuddend lachen een pijnstillende effect had dat hem wel twee uur zonder pijn kon doen slapen. Als het pijnstillende effect minder werd, zou hij de lachfilm weer aanzetten. Vaak zou hij dan weer enige tijd pijnvrij zijn.

Deze subjectieve positieve ervaring met zijn 'lachkuur' werd al spoedig bevestigd in testen waarbij de ontstekingsgraad van zijn wervelkolom werd gemeten. Telkens na een lachkuur nam zijn bezinkingssnelheid significant af.

Tegenwoordig bestaat er een wetenschappelijke verklaring voor de bevindingen van Norman Cousins. Bij het lachen worden volgens gelotologen (onderzoekers op het gebied van het lachen) bepaalde lichaamseigen hormonen in de bloedbaan afgescheiden. Denk aan de catecholamines adrenaline en noradrenaline. Deze werken ontstekingsremmend.

Naar een wetenschap over het lachen

Pionier op het terrein van onderzoek naar het lachen was de psychiater William F. Fry van de Stanford University. Deze begon in 1964 met een onderzoek naar de uitwerking van het lachen op het menselijk lichaam. Fry heeft ook de term gelotologie gemunt.

Deze wetenschap houdt zich bezig met onderzoek naar het lachen en de effecten van het lachen op het menselijk lichaam vanuit een psychologisch en fysiologische invalshoek.

De inzichten van Norman Cousins hebben mede geleid tot het tot bloei komen van de wetenschap over het lachen.

Lees verder

• Therapeutisch lachen
• Gebruik van humor in de psychotherapie