Ziek zijn van het rouwen: emotie, stress, spanning en kwalen

Acuut voorkomende ernstige ziekten of langdurige behandeling van de patiënt, geeft bij de naaste veel spanning en stress. De emoties lopen hoog op, waarbij men door de onzekerheid niet weet wat in het verschiet ligt. De kans op overlijden is reëel, waardoor de druk op de naaste ook hoog is. Is er sprake van een ongeval of ziekte waarbij de persoon uit het leven wordt gerukt, dan is de schok des te groot. Waarom kan de naaste of nabestaande veel klachten aan het lichaam krijgen door toedoen van emoties, stress en rouwen?

Ziek van het rouwen

• Ziekte en overlijden van naaste
• Een schokkend en plotseling overlijden
• Onwetendheid leidt tot spanningen
• Opbouw van zuren
• Invloed van eten
• Verbruik van serotonine
• Psychologische impact rouwen
• Soms kan overlijden ook geruststelling geven

Ziekte en overlijden van naaste

Vroeg of laat krijgt iedereen er mee te maken. Het leven zal een keer ophouden! Soms kunnen aandoeningen of ziekten zeer onverwachts de kop op steken. Zeker als het gaat om een kankersoort, zal de vraag overheersen hoe het verder zal gaan. Hoe erg is het gevorderd, zijn er uitzaaiingen, wat is het stadium van gevorderdheid en hoe agressief is het? Goed herstel hangt ook af of behandeling zoals operatie, chemo en bestraling werkelijk aanslaat. De naasten hebben grote bezorgdheid en zullen intens met de patiënt meeleven. ‘Gedeelde smart is halve smart’ houdt hierbij in, dat het lijden van de naaste intens verdriet en spanningen voor de omgeving geeft. Wat voor invloed heeft het lijden van de patiënt op het lijden van de omgeving?

Een schokkend en plotseling overlijden

Wordt de mens ouder dan neemt de kans op overlijden toe. We houden er allemaal rekening mee, dat het eens zover zal zijn. Op hoge leeftijd nemen kwalen en aandoening toe, waardoor het een keer gaat gebeuren. In deze omstandigheid groeit men ernaar toe en zal een eventueel overlijden geen overmatige impact geven. Dit is anders indien het gaat om een acuut voorkomende ziekte of ongeluk. Daardoor kan de persoon van het ene op het andere moment in een levensbedreigende situatie komen. Of men kan herstellen hangt van de ernst van de omstandigheid af en ook of het operabel is. Het kan daardoor voorkomen dat de omgeving geen afscheid van hun geliefde kunnen nemen. De persoon wordt als het ware uit het onbezorgde leven gerukt, waardoor de naasten geschokt achterblijven. Des te eerder dit in het leven gebeurt, des te groter zal de impact op de omgeving zijn.

Onwetendheid leidt tot spanningen

Indien een naaste ziek is, kan het veel onzekerheid geven. De bezorgdheid en hoe het gaat komen kunnen grote invloed op de zieke als geliefden hebben. We realiseren ons bij ernstige ziekten of aandoeningen zeker dat de dood op handen kan zijn. Tot die tijd leeft men intens met de zieke mee. De onwetendheid omtrent hoe het gaat verlopen overheerst. De omgeving zal veel spanningen kennen, waardoor juist klachten bij die persoon voordoen. Waar komt dat door?

Opbouw van zuren

Spanningen zorgen ervoor dat zuren opbouwen in het lichaam. Het gaat voornamelijk om melk-, maag- en urinezuur, welke in spieren en weefsels problemen geven. Hoge concentraties zuur hebben de volgende consequenties.

Maagzuur

Door spanningen neemt de hoeveelheid zuur in de maag toe. Langdurig aanhoudend zuur zorgt ervoor dat men oprispingen krijgt, een pijnlijke slokdarm met pijn op het borstbeen en keelproblemen. Het kan een brok in de keel gevoel veroorzaken, waardoor men blijft slikken. Het kan een zure adem, misselijkheid en overgeven geven. Indien de omstandigheid chronisch is, dan kan het tot een maagzweer of erger leiden.

Melkzuur

Deze zuren kunnen overal in het lichaam accumuleren. Het heeft voornamelijk invloed op de spieren, waardoor spanningen toenemen. Het kan van het ene op het andere moment steken, een pijnlijk gevoel, spasme of kramp veroorzaken. Omdat melkzuuropbouw overal in het lichaam voorkomt, kunnen de klachten ook overal voordoen. Denk aan halspijn, ernstige steken in de kuiten of heftige rugpijn.

Urinezuur

Een verhoogd urinezuurgehalte heeft invloed op ontstekingen. Meest typerende is het hebben van een opgezet synovium in de gewrichten, waardoor reumatische klachten ontstaan. Dit ontstaat vaak bij het ouder worden, waarbij een tekort aan natriumbicarbonaat ontstaat. Zuren worden door de nieren onvoldoende geneutraliseerd, waardoor de kans op artritis, reuma en jichtaandoeningen toeneemt. Tijdens gespannen omstandigheden bij ziekte zal de “oudere persoon” eerder last van klachten hebben. Let wel dat een reeds zieke naaste ook eerder last krijgt van aanvullende klachten door toedoen van toegenomen stress.

Invloed van eten

Tijdens stressvolle momenten zijn we eerder geneigd om een snelle hap naar binnen te werken, om vervolgens weer aandacht aan de zieke te geven. Het houdt in dat we minder aan de gezondheid denken. We nemen iets uit de magnetron, trekken een vette hap uit de muur of een ander kant- en klare maaltijd. Het zorgt ervoor dat we eerder eenzijdig te vet en te zout voedsel binnenkrijgen. Dit resulteert tezamen met spanningen in verhoogde maagzuuraanmaak, waardoor voorgenoemde klachten extra worden versterkt. Daarnaast kan aanhoudend veel zoutinname gevolgen voor de nieren hebben, waardoor spit in de onderrug kan ontstaan. Een langdurige bezorgdheid om een zieke naaste kan dus ontaarden in langdurige inname van ongewenste stoffen. Denk daarnaast ook aan veel roken en overmatige alcoholconsumptie. Al deze factoren zijn eveneens van invloed op de bloeddruk en het hartritme.

Verbruik van serotonine

Een hoog zuurgehalte en spanningen in het lichaam, hebben ook invloed op de lichamelijke tevredenheid. Hoe tevreden we zijn hangt van het serotoninegehalte af. Dit is een neurotransmitter verantwoordelijk voor lust aan eten, seksualiteit en de stemming. Veel stress en angsten verbruiken erg veel serotonine, waardoor de tevredenheid afneemt. Het kan potentieel tot een negatieve spiraal leiden, waardoor de bezorgde persoon depressieve klachten krijgt. Zeker als het tezamen met veel werken gepaard gaat, kan het tot een burn-out leiden.

Psychologische impact rouwen

Een overlijden kan zeer schokkend zijn, waardoor men intens verdriet heeft. Het is van belang om op een persoonlijk goede manier afscheid te nemen. Aanwezigheid voor en tijdens het overlijden kan ervoor zorgen, dat de persoonlijke boodschap aan de zieke of aan de naaste nog kan worden gegeven. Het kan er juist wel of niet voor zorgen dat de nabestaande het verlies goed kan dragen. Het verlies van een partner is altijd schokkend en heeft voor de langstlevende altijd langdurig emotionele consequenties. Psychologisch gezien moet men er altijd een plekje voor geven, zodat de eigen gedachten en geestelijke gesteldheid tot rust kunnen komen. Soms kan dit rouwproces een half jaar tot een jaar duren, voordat er een normaal emotionele balans is ontstaan. Gedurende die tijd kan het dus met de nabestaande alle kanten opgaan. De omgeving dient emotionele steun te geven, zodat men erdoor komt. Het typerende voorbeeld dat de oudere nabestaande vlak na het overlijden van de geliefde ook sterft, komt geregeld voor.

Soms kan overlijden ook geruststelling geven

Indien een terminale patiënt maanden moet lijden, dan kan het overlijden een geruststellende gedachte zijn. Iedereen verdient een menswaardig einde, zonder dat men overmatig veel pijn heeft. Denk aan slechte ademhaling door toedoen van longkanker. Nutteloos lijden zorgt ervoor dat het medeleven hoog is. Om de zieke toch een menswaardig einde te kunnen geven, kan in schrijnende gevallen euthanasie worden toegepast. Het geeft de zieke terminale patiënt en familie de gelegenheid om goed afscheid te nemen, waarna de zieke op een waardige manier op een zelf uitgekozen moment heen kan gaan.

Tijdens de behandeling van een ernstige ziekte heeft u als naaste veel spanning en stress. Uiteraard geeft u alle aandacht aan de zieke persoon, echter het is ook in uw eigen belang om op uzelf te passen. Geregeld gezond eten en ontspanning op zijn tijd zijn van belang.

Lees verder

• De invloed van stress op het lichaam
• Werkdruk en vakantiestress, hoe kun je onwel zijn voorkomen?