De geneeskracht van Meidoorn

De blaadjes, bloemen en bloemknoppen van meidoorn kunnen worden gegeten en worden´boterhammen met kaas´ genoemd. De vruchten werden in de Tweede Wereldoorlog tot meel vermalen. Van de jonge blaadjes kun je thee zetten. Meidoornvruchten wordt minstens 12.000 jaar gegeten, zo blijkt uit archeologische vondsten. Meidoorn wordt ook hagedoorn genoemd omdat het werd gebruikt als omheining van een stuk grond. De doornachtige heester is inheems in Europa en Siberië en is naar Noord Amerika gebracht waar hij het goed doet. In West Azië en Noordwest Afrika staan varianten van meidoorn, deze hebben allemaal gelijkaardige medicinale werkingen volgens de kruidengeneeskunde. Zo zijn de rode besjes in het algemeen goed voor ziekten die met het bloed en het hart te maken hebben. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving Meidoorn
• Geschiedenis meidoorn
• Voedingsstoffen meidoorn
• Meidoorn goed tegen hart- en vaatziekten
• Meidoorn goed voor kransslagaders
• Meidoorn goed voor bloed- en haarvaten
• Meidoorn goed tegen hartstoornissen
• Goed tegen stress en slaapstoornissen
• Overige medicinale werkingen meidoorn
• Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving Meidoorn

In het Latijn heet deze plant Crataegus Monogyna. Deze naam is door de uit het oude Griekenland afkomstige Dioscorides gegeven; een Griekse botanicus en geneesheer die voor de antieke Romeinen werkte. De naam is afgeleid van het Griekse woord kratos wat ´kracht´ betekent. Het hout van meidoorn is erg hard hout; daar slaat de term kracht op. Monogyna is een samenstelling van mono en gyna. Mono slaat op het feit dat het een eenstijlige bloem is en gyna betekent ´vrouwelijk´. In het Nederlands heet het meidoorn omdat er doorns in de struiken zitten en hij in mei gaat bloeien. Volksnamen voor deze struik zijn: deur, deurnboom, doorleer, doornage, doornbeziën, doornboom, haagappelboom, hakedoorn, haagdoorn, hagedoorn, doornhaag, spelledoorn, hagebeiers, hegge, doorn, witte doorn, meibloemen, meitakken, pikkebezen, spillebezie, steendoorn, stekelboom, haagappelboom, hiepdoorn, spinnebezie, steenbessen, muldertje, tuiteboom, wibbelken en zweiebeiers.

Geschiedenis meidoorn

Dioscorides beschreef dat het eten van meidoornbessen goed is tegen diarree en dat het menstruatie inperkte. Verder beschreef hij dat het goed was voor het hart. In de Middeleeuwen werd deze plant gebruikt bij slapeloosheid, duizeligheid, pleuritis, jicht, diarree en bloedingen. Rembert Dodoens, de baanbrekende kruidenwetenschapper uit de 16e eeuw schreef het tegengaan van overvloedige menstruatie door meidoorn toe aan de looistoffen die de plant bevat. Culpeper schreef in de 17e eeuw dat de vruchten goed zijn voor het hart en tegen aderverkalking. Pas in de 19e eeuw werd de plant regelmatig gebruikt om zijn hartversterkende eigenschappen. Wetenschappelijke onderzoeken bevestigen de positieve werking op het hart; het werkt als medicijn tegen hoge bloeddruk en is goed voor de kransslagaders.

Voedingsstoffen meidoorn

De bloeiende toppen bevatten de meeste voedingsstoffen. In meidoorn zitten tientallen flavonoïden, flavonolen en flavonen. Verder zitten er aromatische aminen, triterpeenzuren, fenolzuren, vitamine C, polysacchariden, pectine, amygdaline en beta-sitosterol in.

Meidoorn goed tegen hart- en vaatziekten

Meidoorn is een cardiotonicum; een hartfunctieondersteunend kruid. Het vermeerdert de contractiekracht van de hartspier. Het verhoogt aldus de output van het hart wat in medische termen de ventriculaire ejectiefractie wordt genoemd. Flavonoïden zijn daar verantwoordelijk voor. Verder ondersteunt meidoorn het regenererend vermogen van de hartspier. Om deze medicinale eigenschappen wordt meidoorn voorgeschreven bij de volgende indicaties:

• Milde hartinsufficiëntie,
• Hartzwakte door letel aan de hartspier,
• Hartzwakte door letsel aan hartkleppen,
• Bij ´ouderdomshart´,
• Herstel van de hartspier na hartaanval,
• Hartzwakte na infectie,
• Duursporten; het levert een beter uithoudingsvermogen en betere zuurstofopname voor de sporter op.

Meidoorn goed voor kransslagaders

De kransslagaders liggen om de aorta en voorzien het hart zelf van bloed zodat het hart in staat is bloed door het lichaam te pompen. Meidoorn verwijdt de kransslagaders waardoor de doorbloeding beter en de zuurstofvoorziening hoger is. Het verhoogt de weerstand tegen ischemie of zuurstofgebrek. Daarnaast voorkomt het verzuring van de hartspier doordat het de melkzuurspiegels reguleert. Bovendien is het een antioxidant wat de bloedvatwanden beschermt tegen lipidenperoxidatie en vrije radicalen. Oligomere proanthocyaniden werken bindweefselregulerend en stabiliseren het bindweefsel wat rond de bloedvaten is gelegen. Deze medicinale kenmerken zijn de redenen dat deze plant voorgeschreven kan worden bij deze indicaties:

• Verminderde circulatie in kransslagaders,
• Lichte tot matige angor pectoris of hartkramp,
• Revalidatie na hartinfarct,
• Preventie tweede hartinfarct.

Meidoorn goed voor bloed- en haarvaten

Niet alleen de kransslagaders maar alle bloedvaten, ook de haarvaten worden verwijd door meidoorn. De beschermende eigenschappen tegen vrije radicalen en de bindweefselstabiliserende werkingen rond de bloedvaten maken meidoorn een medicijn tegen de hierna genoemde indicaties die te maken hebben met bloed- en haarvaten:

• Perifere bloedsomloopstoornissen,
• Bloedvatkrampen,
• Etalagebeen,
• Ziekte van Raynaud,
• Winterhanden en -voeten,
• Aderwandontsteking,
• Aderverkalking,
• Cerebrale bloedsomloopstoornissen oftewel bloedsomloop in de hersenen,
• Oorsuizingen, duizeligheid,
• Verminderd geheugen, concentratiestoornissen, verwardheid,
• Hoofdpijnen door vaatspasmen,
• Voorkomen van hersentrombose.

Meidoorn goed tegen hartstoornissen

Dit geneeskruid heeft een anti-aritmatische werking wat wil zeggen dat het de hartslag stabiliseert. Het verbetert de prikkelgeleiding, vermindert de prikkelbaarheid en vertraagt de hartslag. Flavonen die de nervus vagus stimuleren zijn hier verantwoordelijk voor. Meidoorn wordt soms de naam ´hartvaleriaan´ gegeven omdat het sedatief of rustgevend werkt op het hart. Deze genezende eigenschappen zijn de redenen dat het wordt ingezet bij de volgende indicaties:

• Nerveuze hartklachten zonder onderliggende pathologie,
• Aritmieën of goedaardige hartritmestoornissen,
• Voorbarige hartcontracties,
• Hartkloppingen en te snelle hartslag,
• Lichte vormen van te trage hartslag (als ernstige hartaandoeningen zijn uitgesloten.)

Goed tegen stress en slaapstoornissen

De rustgevende werking op het zenuwstelsel en de slaapbevorderende werking van meidoorn maken het een goed medicijn tegen de volgende indicaties:

• Gespannenheid, nervositeit, angsten, stress, overwerktheid,
• Overgangsklachten,
• Overmatig zweten door bloedsomloopstoornissen,
• Matige insomnia of slaapstoornis, door stress, spanning of menopauze,
• Doorslaapstoornissen; het veelvuldig wakker worden.

Overige medicinale werkingen meidoorn

De primaire geneeskracht van meidoorn is gericht tegen hart- en vaatziekten maar er zijn nog een aantal andere indicaties waar deze gezonde plant tegen kan worden aangewend. Hier staan de overige medicinale werkingen inclusief de wetenschappelijke onderbouwing:

• Preventie van atherosclerose omdat het een antioxidant is.
• Zwakke haarvaten; de capillairbeschermende werking zorgen voor steverige haarvatwanden.
• Om dezelfde reden als hierboven genoemd en het feit dat meidoorn de aderlijke circulatie bevordert is het een middel tegen aambeien en spataderen.
• De looistoffen in de bes zorgen voor een genezende werking tegen diarree, zoals Dodoens al constateerde in de 16e eeuw.
• Purinen en etherische oliën in meidoorn zorgen voor een zwak diuretsche werking waardaar het kan worden ingezet om oedemen te bestrijden.
• Het is een krampstillend en spijsverteringsbevorderend kruid waardoor het soms wordt voorgeschreven bij indigestie, opgezet gevoel en kolieken.

Consulteer de fytotherapeut

Wie meidoorn als geneesmiddel wilt gebruiken kan het best een consult nemen bij een fytotherapeut. Meidoornextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders en capsules dienen enkel op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover adviseren, net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt regelmatig gebruikt in de fytotherapie en homeopathie.

Lees verder

• De geneeskracht van jackfruit of nangka; de grootste vrucht
• De geneeskracht van blaaswier
• De geneeskracht van paardenbloem
• De geneeskracht van pluimes
• De geneeskracht van herderstasje