De Geneeskracht van Muizenoor

Muizenoor is een relatief nieuw geneeskruid; het is pas 1000 jaar bekend om zijn geneeskrachtige eigenschappen. De meeste andere kruiden zijn reeds 4000 jaar of langer bekend bij een deel van de mensheid. Muizenoor wordt voornamelijk door fytotherapeuten ingezet bij oedeem, niersteen, reumatische aandoeningen, vermoeidheid en voorjaarskuren.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening muizenoor uit 1797 / Bron: Johann Georg Sturm (Painter: Jacob Sturm), Wikimedia Commons (Publiek domein)

Inhoud:

Naamgeving muizenoor
Geschiedenis muizenoor
Inhoudsstoffen muizenoor
De diuretische werking van muizenoor
Muizenoor als adjuvans
Muizenoor, goed voor de spijsverteringsorganen
Muizenoor, goed voor de luchtwegen
Uitwendig gebruik van muizenoor
Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving muizenoor

In het Latijn heet deze plant Hieracium Pilosella. Hieracium kan van het Griekse woord Hierakion komen, wat een benaming is voor de gele bloemen van der Asteraceae familie. Andere bronnen houden het erop dat het van het woord Hierax komt, wat ´havik´ betekent in het Grieks. Volgens Plinius, die behoort tot de antieke Romeinen, aten haviken van het zaad van muizenoor om een scherpere blik te verkrijgen. In het Nederlands is één van de volksnamen ´havikskruid´. Andere volksnamen zijn: muizenoortje, Pools grein en nagelbloem.

Muizenoor / Bron: Kurt St?ber, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Geschiedenis muizenoor

In de oudheid is muizenoor niet beschreven als medicinale plant. Hildegard van Bingen, een vrouwelijke wetenschapper uit de Middeleeuwen, prees zijn samentrekkend effect voor gebruik bij bronchiale aandoeningen, diarree, wonden en neusbloedingen. Nicholas Culpeper, een Engelse botanicus uit de 17e eeuw die het boek'The Complete Herball´ schreef, raadde het kruid aan voor vele toepassingen daar het in zijn woorden een´drogend, verkoelend en bindend kruid is.´

Inhoudsstoffen muizenoor

Muizenoor is geen eetbaar kruid. Voor het bereiden van medicijnen wordt de hele plant gebruikt maar de doseringen die in een poeder, tinctuur, vloeibaar extract, nebulisaat of siroop zitten zijn erg klein. In muizenoor zitten flavonoïden, looistoffen, de fenolzuren koffiezuur en chlorogeenzuur, slijmstoffen, enkele verschillende coumarinen, derivaten van ortho-dihydroxycinnamon, bitterstof, hars, mangaan. Inuline zit alleen in de wortel, niet in de rest van de plant. Er zit umbelliferon in muizenoor, wat een component is die wordt gebruikt in zonnecremes.

De diuretische werking van muizenoor

Muizenoor werkt vochtafdrijvend. Het urinevolume kan verdubbeld worden. Er wordt meer natrium en chloride uitgescheiden. Daarnaast werkt het bloedzuiverend en urinezuurdrijvend. De flavonoíden zijn daar verantwoordelijk voor. Door deze medicinale kenmerken kan muizenoor worden ingezet als fytotherapeutisch medicijn tegen:

Oedeem of vochtopeenhoping, zoals oedemen in benen en voeten, oedemen door verminderde nier- en hartfunctie,
Muizenoor / Bron: Bernd Haynold, Wikimedia Commons (CC BY-2.5)
Excessieve opstapeling van water en vocht in de buikholte.
Oligurie of te weinig urine-aanmaak,
Uremie of verhoogd ureumgehalte, ureum is een stikstofhouden afvalproduct van eiwitten,
Uraatnierstenen,
Artritis urica of jicht,
Hyperuricemie of verhoogd urinezuurgehalte,
Bloedzuiveringskuren, voorjaarsmoeheid,
Obesitas met een factor vochtretentie,
Bruccellose of maltakoorts, infectieziekte.

Muizenoor als adjuvans

Een adjuvans is een stof die de werkzaamheid van andere geneeskruiden vergroot zonder zelf werkzaam te zijn. Muizenoor is een geneeskruid voor diverse ziekten en een adjuvans voor de hierna opgesomde indicaties. Daarom kan een fytotherapeut het gebruiken als:

Adjuvans bij nierinsufficiëntie,
Adjuvans bij hypertensie,
Adjuvans bij blaasontsteking,
Adjuvans bij nierontsteking,
Adjuvans bij astma.

Muizenoor, goed voor de spijsverteringsorganen

Muizenoor werkt ontkrampend, galvormend en speekselvormingstimulerend. Dat komt door de looistoffen in muizenoor. Daarnaast werkt het helend voor de slijmvliezen in de maag en darmen. Hierdoor kunnen milde aandoeningen die met de spijsvertering te maken hebben worden tegen gegaan. Door fytotherapeuten wordt muizenoor ingezet bij de volgende indicaties:

Veld met muizenoor / Bron: Conny, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Krampen, kolieken,
Leveraandoeningen,
Diarree,
Gastro-enteritis of maagdarmslijmvliesontstekingen.

Muizenoor, goed voor de luchtwegen

De samentrekkende en slijmvliesverzachtende werking van muizenoor, door respectievelijk de looistoffen en slijmstoffen, werken goed voor het luchtwegenstelsel in de mens. Het wordt daarom in de fytotherapie als geneeskruid ingezet bij:

Bronchitis,
Kinkhoest,
Bronchiale infectie met bloedingen,
Grippale infecties of op griep lijkende verkoudheid.

Uitwendig gebruik van muizenoor

De samentrekkende en bloedstelpende eigenschappen van muizenoor kunnen worden aangewend om wonden en oogbindvliesontsteking mee te behandelen. Voor het oog was je met een oplossing van muizenoor in water en voor een wondbehandeling doe je muizenoorpoeder op de wond.

Consulteer de fytotherapeut

Wie muizenoor als geneeskrachtig middel wil gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Muizenoorextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract en capsules dienen alleen op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover inlichten, net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.