Grote pimpernel: gezondheidsvoordelen & gebruik in de keuken

De grote pimpernel is een plant die behoort tot de rozenfamilie (Rosaceae), een grote familie van tweezaadlobbige planten. De grote pimpernel wordt meestal zo'n 60 centimeter groot en soms zelfs 1 tot 1,5 meter. De meerjarige en winterharde plant ontwikkelt sterke, donkerbruine wortels. Het lichtgroene blad heeft fijne blaadjes. De bladkleur kan aan de onderzijde van het blad blauwgroen lijken. De bladranden van de onderling tegenoverliggende bladeren (v-vormig) zijn duidelijk gezaagd. Stengels en bladeren hebben een glad oppervlak en zijn niet behaard. De bloeiperiode begint, afhankelijk van de locatie, vanaf half juni en loopt door tot in september. De donkerrode bloemen kunnen bestaan ​​uit 30 tot 40 losse bloemen (met een lengte tussen de 2 en 6 centimeter). De bloemen leveren veel nectar en lokken daarmee verschillende insecten en vlinders, waaronder het pimpernelblauwtje, een zeer bedreigde vlindersoort. De jonge scheuten van de grote pimpernel zijn eetbaar.

• Kenmerken van de grote pimpernel
• Wat is de grote pimpernel?
• Geneeskrachtige plant
• Hoogte en bloei
• Waardplant
• Inhoudsstoffen
• Gezondheidsvoordelen van de grote pimpernel
• Grote pimpernel in de keuken
• Verschillende soorten toepassingen
• Kruidenmengsel
• Tinctuur op alcoholbasis
• Mogelijke bijwerkingen
• Grote pimpernel in de tuin

Kenmerken van de grote pimpernel

De grote pimpernel heeft de volgende kenmerken:

• Latijnse naam: Sanguisorba officinalis
• Andere namen: bloedkruid, rode pimpernel
• Familie: rozenfamilie (Rosaceae).
• Oogstmaanden: het hele jaar door
• Bruikbare plantendelen: bladeren, bloemen, scheuten, wortels
• Bladvorm: geveerd ongepaard
• Bloemkleur: bruin, rood, dieprood
• Locaties: weilanden, bermen, tuinen
• Risico op verwarring met: de kleine pimpernel (vergelijkbaar met gebruik); de kleine pimpernel heeft meer groenachtige bloemen
• Giftigheid: niet giftig
• Speciale inhoudsstoffen: flavonoïden, tannines, harsen, minerale zouten, saponinen, vitamine C
• Eigenschappen: samentrekkend, hemostatisch, ontgiftend, ontstekingsremmend, diuretisch
• Medicinale toepassingen: bloeding, ontsteking van het darmslijmvlies, diarree, voorjaarsmoeheid, ontsteking van het maagslijmvlies, ontsteking van het mondslijmvlies, (oppervlakkige) brandwonden, wonden, gingivitis (tandvleesontsteking), aambeien, eczeem

Wat is de grote pimpernel?

Geneeskrachtige plant

De grote pimpernel is een naaste verwant van de kleine pimpernel, die ook wordt gebruikt in de natuurgeneeskunde. Grote pimpernel groeit vaak in vochtige weilanden en bloeit de hele zomer. De kleine, donkerbruin-rood gekleurde bloemen van deze geneeskrachtige planten zijn verenigd tot opvallende, ovale koppen. De individuele bloemen ontvouwen zich geleidelijk van boven naar beneden. In het verleden was de rode kleur van de bloemen een teken van hun effectiviteit tegen bloeden, vandaar de Latijnse naam Sanguisorba, een combinatie van sanguis (bloed) en sorbere (absorberen). Sterker nog, door het hoge gehalte aan tannine kan de grote pimpernel nuttig zijn bij alle soorten bloedingen, maar de plant helpt ook bij diarree. Van de grote pimpernel kan een zeer goede spijsverteringsthee worden gemaakt. Pepermunt of anijs wordt gebruikt om de infusie op smaak te brengen. Salades krijgen een aangename pit door de fijne, ietwat komkommerachtige smaak van de grote pimpernel. De vers geschilde wortels kunnen verlichting bieden bij kleine brandwonden. De grote pimpernel versnelt de genezing en heeft een ontstekingsremmende werking.

Hoogte en bloei

Afhankelijk van de standplaats wordt de meerjarige plant 30 tot 150 cm hoog. De rechtopstaande, knoestige, kale en holle stengels van deze medicinale plant zijn heel dun. De 20 tot 40 cm grote, kale bladeren zijn ongepaard geveerd met 5 tot 15 eivormige blaadjes. Het blad is blauwgroen van kleur, de onderzijde van het blad is iets lichter dan de bovenzijde. De bloeitijd van de grote pimpernel ligt tussen juli en september. De kleine, donkerbruin-rode bloemen zijn samengebald tot compacte, eivormige kroppen. De kruipende wortelstok is bruin. De geur van de plant is zoet, de smaak zout tot bitter.

Waardplant

Grote pimpernel is een waardplant voor het pimpernelblauwtje, een zeer bedreigde vlindersoort.

Inhoudsstoffen

Belangrijke inhoudsstoffen van deze medicinale plant zijn: tannines, saponines, flavonoïden, looistoffen, triterpen-glykosiden zoals pomolzuur, genine, betulinzuur, ursolzuur en tormentinzuur, maar ook chlorogenzuur.

Gezondheidsvoordelen van de grote pimpernel

De grote pimpernel werkt op verschillende manieren. De inhoudsstoffen van het geneeskrachtige kruid hebben voornamelijk een hemostatisch, ontstekingsremmend, diuretisch, antioxidant en samentrekkend effect. Door deze eigenschappen wordt het kruid in de natuurgeneeskunde gebruikt als een remedie voor wondgenezing, als bloedstopper en voor de behandeling van ontsteking van de slijmvliezen in de mond en keel. Andere mogelijke toepassingen zijn spijsverteringsproblemen zoals winderigheid en diarree, evenals voorjaarsmoeheid.

De grote pimpernel was al bekend in de oudheid en in de middeleeuwen. De plant wordt in de meeste historische kruidenboeken genoemd, al is niet duidelijk of daarmee de grote of de kleine pimpernel wordt bedoeld. In het kruidenboek van Pietro Andrea Gregorio Mattioli (1501 – 1577), een arts en botanicus uit Italië in de 16e eeuw, wordt ook gewag gemaakt van de grote pimpernel. De hemostatische werking van het geneeskrachtige kruid en de positieve effecten op wondgenezing waren toen al bekend. Zelfs vandaag de dag wordt de plant nog steeds voor precies deze doeleinden gebruikt door plattelandsbewoners in Rusland en Zuid-China.

De grote pimpernel is verkrijgbaar als thee, als homeopathisch middel of als vers kruid. De plant wordt meestal alleen gebruikt om het bloeden te stoppen, soms ook samen met heermoes omdat deze plant ook een bloedstelpende werking heeft. Af en toe wordt ook gezegd dat verse bladeren van de grote pimpernel verlichting bieden bij brandend maagzuur. De thee wordt gebruikt bij ontstekingen in de keel en keelholte.

Overdosering met de rode pimpernel of langdurige behandeling dient te worden vermeden aangezien dit kan leiden tot misselijkheid of andere maagproblemen.

Grote pimpernel in de keuken

In de keuken worden af en toe de jonge scheuten van het kruid gebruikt voor wilde kruidensalades. De kleine pimpernel wordt vaker in de keuken gebruikt. Het jonge blad smaakt wat komkommerachtig en heeft een duidelijk walnootaroma. Het kruid smaakt ook licht bitter door de tannines die het bevat. Het wordt daarom aanbevolen om jongere bladeren en scheuten te gebruiken bij het bereiden van voedsel. Hoe ouder de plant wordt, hoe bitterder de smaak wordt. De grote pimpernel bevat vrij veel vitamine C.

De bladeren van beide soorten pimpernel zijn ideaal voor het maken van kruidenkwark en kruidenboter. Het kruiden van heldere soepen en sauzen kan ook een interessante ervaring zijn. Houd er echter rekening mee dat de bladeren altijd na het koken dienen te worden toegevoegd, omdat ze bij verhitting snel hun smaak verliezen.

Verschillende soorten toepassingen

Kruidenmengsel

Bij diarree kan een kruidenmengsel worden gemaakt van 2 theelepels verse plantendelen. De plantendelen worden fijngehakt en gemengd met 400 ml koud water. Dit kruidenmengsel moet ongeveer 8 uur staan ​​en dan worden gezeefd. Het in slokjes drinken brengt de gewenste verlichting van de klachten.

Tinctuur op alcoholbasis

Een alcoholische tinctuur kan zowel inwendig als uitwendig worden toegepast. Inwendig gebruik (3 x 10 tot 20 druppels per dag) kan worden toegepast bij diarree. Het uitwendig aanbrengen van de tinctuur is effectief gebleken bij slecht genezende wonden en brandwonden.

Bladeren, bloemen, scheuten, wortels van de plant kunnen worden gebruikt voor de productie. De verse delen van de plant worden fijngehakt en in een doorzichtige schroefpot of een wekpot gedaan. Er is ook een hoog percentage alcohol (ten minste 40 procent wodka of oude jenever) vereist. De pot moet 4 tot 6 weken op een lichte plaats blijven staan ​​en minstens één keer per dag voorzichtig worden geschud. Uiterlijk na 6 weken kan de tinctuur worden gefiltreerd en daarna kan de substantie in donkere druppelflesjes worden gedaan. Deze dien je bij voorkeur te bewaren op een donkere plaats.

Mogelijke bijwerkingen

De grote pimpernel kan ook worden overgedoseerd. Het kruid veroorzaakt dan maagklachten of misselijkheid. Therapeutische toepassingen zouden daarom slechts voor een beperkte tijd en niet voor een lange periode moeten plaatsvinden. Raadpleeg bij twijfel je huisarts.

Grote pimpernel in de tuin

Je kunt de grote pimpernel niet alleen in de natuur verzamelen, maar ook als wilde plant in de tuin opkweken. Door de prachtige bloemen is de grote pimpernel een visuele verrijking in iedere tuin. Je kunt de zaadjes van de plant gemakkelijk via internet kopen bij zaadhandelaren.

Lees verder

• Wolfspoot: gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen wolfspoot
• Zevenblad: gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen zevenblad
• Lucuma: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van lucuma
• Heermoes: gezondheid & voedingswaarde van akkerpaardenstaart
• Echte salie: gezondheidsvoordelen, toepassing & bijwerkingen